წმ. სვიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი: სინანულისა და ლოცვის შესახებ

ნუთუ ქვეყანაზე არის ისეთი კაცი, რომ სასიკვდილო შხამით მოწამლული და საშინელი ტკივილებით გაწამებული, კანზე უმნიშვნელო ჭრილობას აქცევდეს ყურადღებას? ცხადია, შინაგანი ტკივილი და მოსალოდნელი სიკვდილის შიში მას იმ მცირე განაკაწრს სრულიად დაავიწყებს. ხშირად აუტანელი ტკივილით გატანჯული კაცი ტანსაცმელს იხევს, ყველა ახლობელს ივიწყებს და თავის გარეგან ჭრილობას ფრჩხილებით კიდევ უფრო მეტად აღრმავებს. ამ დროს, მას რაგინდ დიდი შეურაცხყოფაც არ უნდა მიაყენონ, ყურადღებას არ მიაქცევს. იგი აღარც მამულზე ზრუნავს, არც სიმდიდრეზე, პურსაც კი არ სჭამს უზომო ტკივილების გამო, ყველა იქ მყოფს ასე ეუბნება: მომცილდით, სიკვიდლი იმარჯვებს ჩემზე, ცოტაც და სულს ამომართმევს! ან კი რად მინდა ასეთი სიცოცხლე, სიკვდილი მიჯობს ამ საშინელ წამებას!

მომაკვდავი მოუსვენრად ბორგავს სარეცელზე, ან ყვირილითა და გოდებით იატაკს ენარცხება; არაფრად აგდებს გარშემო მყოფთა გაკიცხვას. მისი თვალები უამრავი ცრემლისმღვრელი ორი ნაკადულია. ასეთი კაცი ყველას შენატრის – ცოცხლებსაც, მიცვალებულებსაც, შენატრის იმათ, ვინც ჯერ არ დაბადებულა, შენატრის ყველა პირუტყვსა და ქვეწარმავალს და ამბობს: ჭეშმარიტად კურთხეულია ყოველი ქმნილება ღმრთისა, რადგან ისინი ჩემებრ კი არ იტანჯებიან, არამედ ცხოვრებას სიხარულსა და სიმრთელეში ატარებენ. მხოლო მე მამძიმებს უზარმაზარი ტვირთი ცოდვისა, რომლისთვისაც მიწაზევე აუტანელ ტანჯვას განვიცდი და მარადიული ცეცხლიც არ ამცდება. ამ დროს მას ყველა კეთილგონიერი ჰგონია, თავად კი ერიდება მათ, როგორც უწმინდური. იგი მართალსა და მტყუანს არ განასხვავებს, არამედ ღირსეულსაც და უღირსსაც წმინდანად რაცხს. მხოლოდ საკუთარ თავს სცნობს ცოდვილად. ასე ზის საკუთარ უსჯულოებათა სანაგვეზე, მწუხარებისა და სევდის სიბნელეში, რომელსაც თითქოს დასასრული არ უჩანს და დაჩირქებულ წყლულებს იობის მსგავსად ქოთნის ნატეხით კი არ ისუფთავებს, არამედ ფრჩხილებით, რადგან დიდია მისი გულისტკივილი. იობი თუმცა სხეულით დასნეულდა, მაგრამ მისი სული ღმრთის მფარველობის ქვეშ იმყოფებოდა, მას კი სხეულთან ერთად სულიც ცოდვითა აქვს მოწამლული. ამიტომ, ასეთი ჭრილობები ბევრად უფრო საშიშია, ვიდრე იობისა. ამის შემდეგ მომაკვდავს ტოვებენ ნათესავები, მეგობრები და ახლობლები, ამქვეყნად რომ ჰყავდა. ისინი მცირე ხნით ჩამოჯდებიან მის სასთუმალთან, ზოგიერთი ცრემლსაც გადმოაგდებს, შემდეგ კი ყველა თავიანთ სახლებში გასწევს. მაშინ, საკუთარ თავთან დარჩენილი, იგი საშინელ მარტოობას იგრძნობს და უფრო მეტად დამწუხრებული, გულდაწყვეტილი და სასოწარკვეთილი შეჰღაღადებს უფალს: “შენ ყოველივე იცი, უფალო, და ყოველივეს ჰხედავ. თუმცა შენგან ქმნული ვარ, მაგრამ შენს მცნებებს არ ვასრულებდი და ჩემი უგუნურების გამო ყოველგვარი ბოროტება მაქვს ჩადენილი. არასოდეს მიფიქრია შემოქმედო ჩემო, რომ შენ, თუმცა სახიერი და კაცთმოყვარე ხარ, მაგრამ ამავე დროს ხარ მართლმსაჯულიც. მხოლოდ ახლა ვხვდები ამას! შეძრწუნებული ვარ, მაგრამ არ ვიცი, როგორ მოვიქცე! ვგრძნობ, უფალო, შენ განკიცხვას და არაფრით შემიძლია თავი ვიმართლო. არანაირი სათნოება არ გამაჩნია და არც სინანული მქონია ოდესმე, ამიტომ ვერ ვბედავ შენგან შეწყნარება ვითხოვო. იმასაც ვხედავ, რომ შენი შეწყალების გარეშე კაცი თავის ცოდვებს ვერ გამოისყიდის, რაგინდ სათნოებით არ უნდა იყოს იგი შემკული და მრავალ კეთილ საქმეს აღასრუოლებდეს. ცოდვა – სიკვდილია, და ვის ძალუძს საკუთარი ძალისხმევით მკვდრეთით აღდგომა? ჭეშმარიტად არავის. მხოლოდ შენ მოკვდი, და აღსდექ, რამეთუ ცოდვა არ გქონდა და არც ზაკვა გამოსულა შენი ბაგიდან. მეუფეო, ყოვლისმპყრობელო, მრავალი ცოდვით დამძიმებული – ვინანიებ ჩემს დანაშაულს, მაგრამ ვიცი, მხოლოდ სინანულით ვერ გავმართლდები. სინანული საკუთარ ცოდვათა შეცნობაა, მათი განბანვა კი მხოლოდ შენს მოწყალებას შეუძლია. ვხედავ, უფალო, რომ გარდა სხეულისა, აღარაფერი გამაჩნია. ახლა მე მხოლოდ წყლული ვარ. ჩემში გადარჩენის ყოველგვარი იმედი გაქრა და ჯოჯოხეთი მზად არის ცოცხლად შთანმთქას. მხოლოდ შენ ერთს ძალგიძს ჩემი ხსნა და განკურნება. ჯოჯოხეთის უფსკრულებსაც სწვდება ყოვლად ძლიერი მარჯვენა შენი და ყოველივე მას ემორჩილება. ვერ ვბედავ ვთქვა: მიწყალე მე, ღმერთო! რამეთუ პატიებას არ ვიმსახურებ, არამედ “სამართლად ღირსი, რომელი ვჰქმენ, მომეგების!” შენ ყოველივე უწყი, უფალო და როგორც შენი კაცთმოყვარეობა ინებებს, ჩემგვარი უღირსი მონა ისე განსაჯე”.

წმიდა თეოდორე სტუდიელი: წერილი იღუმენ თეოფილეს

მინდოდა რაც შეიძლება მალე გამომეგზავნა წერილი შენი სიწმინდისათვის, მაგრამ მკაცრი პატიმრობის ქვეშა ვარ და აქამდე ვერაფრით მოვახერხე. ახლა კი, როდესაც სახიერმა ღმერთმა ინება და მომივლინა კაციცა და შემთხვევაც, ვისრულებ საწადელს, მოგესალმები და გეხვევი შენ, ჩემს სულიერ მამას, რომელიც ჭეშმარიტად ძალიან მიყვარს. ამა სოფლის მპყრობელთ ხორციელად კი გაგვყარეს, მაგრამ ამით ჩვენი ღმრთისმიერი ერთობა და სიყვარული ვერ დაარღვიეს, პირიქით, უფრო მეტადაც შეგვაკავშირეს. მჯერა, რომ შენს ღირსებასაც ვუყვარვარ მე უღირსი და ურყევად ადგას მართლმადიდებელი და ღმრთის სათნო აღმსარებლობის გზას. ყოველთვის ასეთდ ჩანდი ღმრთისა და კაცთა წინაშე, და არჩიე ჩვენთან ერთდ გაგეყო დევნულება ღმრთისმოშიშების წილ, თუმცა ეს არ სურდათ ძლიერთა ამა სოფლისა, ეშინოდათ მრავლის განდევნა და დატუსაღება, იმედი ჰქონდათ, რომ ამით ქვეყანას დაარწმუნებდნენ, თითქოს მხოლოდ მე ვუპირისპირდები, სხვა კი ყველა მათ მხარესაა. სინამდვილეში ასეთი ბევრია მათ სახელმწიფოში, თუმცა ისინი იმალებიან ან შიშის, ან შემგუებლბის გამო, ასე რომ, შეგვიძლია გავიმეოროთ ღმრთაებრივი დავითის სიტყვები: ”აღვრაცხნე იგინი, და უფროის ქვშისა განმრავლდენ” (ფს. 138,18).

მართლაც, ეს უსჯულოება არც მცირეა და არც დაფარული, არამედ დიდი და თვალსაჩინო იმათთვის, ვისაც გონება უჭრის. მათ, თქვენო მაღალღირსებავ რამდენადაც ხელეწიფებოდათ, გააუკუღმართეს ქრისტეს განგებულება იმით, რომ სახარების მცნების დარღვევა და მემრუშეთა ქორწინება ეკლესიის მხსნელ იკონომიად გამოაცხადეს და ვინც ეს ამბავი არ მოიწონა, ისინი შეაჩვენეს. ერთი მცნების დარღვევით მთელი სახარება ხელყვეს, რამეთუ წერია: ”რომელმან ყოველი ჰსჯული დაიამრხოს და ჰსცთეს ერთითა, იქმნა იგი ყოვლისავე თანა-მდებ” (იაკობ. 2,10), მათ კი დაცემულებს, უფრო სწორად, მემრუშეებსა და მათ დამაქორწინებელებს, აგრეთვე მათ თანამონაწილეებს და ყველას, ვისაც რაიმე ურთიერთობა აქვს მათთან (ყველა ესენი ერთმანეთისგან არაფრით განსხვავდებიან) დამნაშავეებს კი არა, ღმრთის განგების აღმასრულებლებს უწოდებენ. მაშ ტყუის იგი (ღმერთი), ვინც ასეთ ადამიანებს დამნაშავეებად სახელდებს, წმინდანები კი უცხონი ყოფილან ღმრთის განგებულებისათვის, რამეთუ არც ერთ წმინდანს არ შეუბღალავს ღმრთაებრივი კანონი, ხოლო ვინც შებღალა, მას შეუძლებელია წმინდანის სახელი ერქვას. ისინი კი ამ გადახვევას უცვალებელ დოგმატად აქცევენ, ღმრთაებრივ კანონად გვიდგენენ და ანათემას გადასცემენ ყველას, ვინც მათ თანამონაწილე არ უხდება. მაგრამ არც ცაზე და არც მიწაზე არც ერთი წმინდანი არ შეეწევა მრუშობას. ამგვარად, ცხადია, რომ მათ სახარების ერთი მცნების დარღვევით არა მხოლოდ მთელი სახარება ხელყვეს (თანაც საეკლესიო კრების განჩინებით ეს დარღვევა ეკლესიის მხსნელ იკონომიად გამოაცხადეს და დაადგინეს, რომ ყოველი მცნება შეიძლება დავარღვიოთ და ამ დარღვევას იკონომია ვუწოდოთ), არამედ შეაჩვენეს წმინდანები, რომლებიც არ იწონებენ ამ საქციელს, წმინდანებთან ერთდ კი მას არც ღმერთი იწონებს.