ეპისტოლე დიოგნეტესადმი

უცნობი ავტორი (II ს.)

ვხედავ, რომ მეტად მოსურნე ხარ, რჩეულო დიოგნეტე, შეისწავლო ქრისტიანთა ღვთისმსახურება. გულმოდგინედ ეძიებ, რომ მთელი სისრულით გაიგო მათ შესახებ ყოველივე, თუ რომელ ღმერთს ერწმუნენ ისინი, ანდა როგორ მსახურებენ მას, რამეთუ ქრისტიანები ამ სამყაროს განეკრძალვიან, ხოლო სიკვდილს არარად რაცხენ. არც ელინთა ცრუ ღმერთებს თვლიან ისინი ღმერთებად, არც იუდეველთა ღვთისმოშიშებას[1][2] შესახებ, მათ შორის რომ სუფევს. იმასაც ეძიებ, თუ რა არის ეს ახალი ტომი ანდა ახალი წესი ცხოვრებისა, რომელიც ადრე არ იყო და ამჟამად გაჩნდა. იწყნარებენ. გინდა გაიგო იმ წრფელი სიყვარულის

ვიწყნარებ შენს ამ სურვილს და ვითხოვ ღვთისაგან, რომელიც გვანიჭებს ყველას მეტყველებას და სმენის უნარს, მოგვმადლოს ორივეს, - მე ნიჭი იმგვარად თქმისა, რომ უმეტესად გარგოს ჩემს მსმენელს, ხოლო შენ იმგვარი გულისყური, რომ ცუდად არ დაშვრეს ჩემი ენა.

დროა, განიწმინდო თავი ყველა იმ აზრისგან, წინდაწინ რომ დაუპყრია შენი გონება: უკუაგდე მცდარი ჩვეულება და იქმენ ახალი კაცი, როგორც ეს იყო დასაბამიდან, რომ ამ გზით გახდე (როგორც თვითვე აღიარებ) მსმენელი ახალი სიტყვისა. ჯერ კი იხილე (არა მხოლოდ თვალით, არამედ გონებითაც), თუ რა არის არსება და გვარი მათი, რომლებსაც თქვენ ღმერთებად თვლით და სახელდებთ ასე. განა ქვა არ არის ზოგი მათგანი, მსგავსი იმ ქვისა, ფეხს რომ ვაბიჯებთ, სხვა კი განა სპილენძი არ არის, არაფრით უმჯობესი იმ სპილენძისა, რისგანაც ჩვენთვის გამოსადეგ ჭურჭლებს ვამზადებთ? ასევე, ზოგი მათგანი ხეა, თანაც უკვე დამპალი, ზოგი ვერცხლია, რასაც სჭირდება ვინმე მცველი, რომ არავინ მოიპაროს. ზოგი რკინაა, ჟანგისაგან შეჭმული, ზოგიც თიხაა, არაფრით უკეთესი იმ თიხისა, რისგანაც უმეტესად შეურაცხი საჭიროების ჭურჭელს ამზადებენ.

წმ. გრიგოლ ღვთისმეტყველი

                                                              კითხვები საკუთარ თავს

სად არის ამაღლებული მჭერმეტყველება? – ჰაერში გაიფანტა.

სად არის ელფერი სიჭაბუკისა? – დაიღუპა.

სად არის დიდება? – განქარდა.

სად არის სიჯანსაღე სხეულისა? – ავადმყოფობამ შემუსრა იგი.

სად არის სიმდიდრე და ქონება? – ნაწილი ღმრთისადმია შეწირული, ხოლო ნაწილი – ადამიანურმა შურმა მიიტაცა ბოროტმოქმედთა ხელით.

ჩემი მშობლები და ახლობლები საფლავებში განისვენებენ; მხოლოდ სამშობლოღა დამრჩა, მაგრამ ბოროტმა დემონმა ჩემზე სიძულვილის შავი ტალღები აღმართა და იქიდანაც გამაძევა; ახლა მე მარტოხელა მგზავრი ვარ, უცხო მხარეში დავეხეტები, მწუხარებით სავსე ცხოვრებასა და მიხრწნილ სიბერეს მივათრევ; არც ქალაქი გამაჩნია, არც საყდარი და ვეღარც სულიერ შვილებს ვხედავ, თუმცაღა მათზე ზრუნვით ძლიერ ვარ დამწუხრებული. დღესა და ღამეს მარტოობასა და ხეტიალში ვატარებ.

სად დასცილდება ჩემი სული სხეულს? სად შევხვდები აღსასრულს? რომელი მიწა, რომელი გლახაკთმოყვარე სამარე შემიფარებს? ვინ დამიხუჭავს სიკვდილის წინ მიმქრალ თვალებს? – მართლმორწმუნე და ქრისტეს მეგობარი თუ ვინმე ღმრთისმგმობელი?

ყველაფერი ამაოა და ქარს მიაქვს. მე კი, სულმოკლეს, მაწუხებს აზრი – ჩემს სხეულს კუბოს მიაბარებენ თუ გარეულ მხეცთა შესაჭმელი გავხდები; ფერფლად ვიქცევი და ჰაერში გავიფანტები თუ კუბოს გარეშე სადმე უფსკრულში ჩამაგდებენ; მდინარე დამალპობს თუ ხანგრძლივი წვიმები? თუმცა, ასეც რომ მოხდეს, უკვალოდ მაინც არ გავქრები და არც ჩემი გვამის მთლიანობა დაირღვევა, რამეთუ ბოლო ჟამს უფალი აღადგენს და შეკრებს ყველას, იმათაც კი, ვინც სიკვდილის შემდეგ ფერფლად იქცა ან ნადირთა საჯიჯგნი გახდა.

მხოლოდ შენ აღძრავ ჩემში ცრემლსა და შიშს, უფალო!

ქრისტე, მეუფეო! შენა ხარ ჩემი სამშობლო, ჩემი სიმტკიცე და ჩემი ნეტარება. შენ ყველაფერი ხარ ჩემთვის!

ნეტავ მეღირსოს, ღმერთო, რომ მრავალი ტანჯვისა და მწუხარების საზღაურად განსვენება ვპოვო შენში!

თარგმნა ია ისაკაძემ
“სიტყვა მართლისა სარწმუნოებისა”, ტ. I

ეკუმენიზმი: სერბეთის პატრიარქი დღესასწაულობს ხანუკას

ოთხშაბათს, 8 დეკემბერს, სერბეთის პატრიარქი ირინეოსი, ბელგრადის სინაგოგაში  ხანუკას დღესასწაულს დაესწრო, სადაც პირადად აანთო მენორას სანთლები. სერბეთის პატრიარქის გარდა, ხანუკას აღსანიშნავად ესწრებოდნენ სერბეთის პრეზიდენტი, ბორის ტადიჩი, ბაჩკელი ეპისკოპოსი ირინეოსი, სერბეთის მუფტი, ჰაჯი ეფენდი იუსუფსპახიჩი და ვატიკანის ნუნციო, ორლანდო ანტონინი.

http://www.spc.rs/sr/celebration_hanukkah_jewish_community_belgrade

***

როგორც ჩანს, ეკუმენიზმის მსოფლიო ზეობის ხანაში, ცრუიერარქთა ასეთი ამაზრზენი ქმედებები აღარც უნდა გაგვიკვირდეს - იუდეველებთან ერთად ხანუკის დღესასწაულის აღნიშვნა, ხომ მსოფლიო მართლმადიდებლობის პატრიარქთა შორის,  მიღებულ პრაქტიკად იქცა. სულ რაღაც ხუთი წლის წინ, პატრიარქმა ილიამ, თავის რეზიდენციაში, რაბინის თანდასწრებით დაანთო მენორას სანთლები (იხილეთ ჩვენი კომენტარი.) ამჯერად, სერბეთის პატრიარქმა ირინეოსმა ეგეც არ იკმარა და ხანუკის აღსანიშნავად სინაგოგას ეწვია.

ყველას, ვინც თავს მართლმადიდებელ ქრისტიანად თვლის, კარგად უნდა ესმოდეს, რომ ასეთ ერესიარქ პარტიარქებთან თანაზიარებაში ყოფნით, თავადაც მათი უკანონობის თანაზიარი ხდება. ხოლო თუ რაოდენ მძიმეა ირინეოსის, ილიას თუ სხვა ეკუმენისტ იერარქთა ქმედებები, ნათლად ჩანს ეკლესიის კანონებიდან:

მოციქულთა 70-ე კანონი

ეპისკოპოსი, მღვდელი, დიაკონი ან საერთოდ ვინმე კლირის წევრთაგანი, რომელიც იუდეველებთან ერთად იმარხულებს, ან მათთან ერთად იდღესასწაულებს, ანდა მათგან მათი დღესასწაულის აღმნიშვნელ რაიმე ძღვენს მიიღებს (როგორიცაა უცომო, ან სხვა რაიმე მისი მსგავსი), განკვეთილ იქნეს; ხოლო თუ ერისკაცი ჩაიდენს ასეთივე ქმედებას, უზიარებლობით დაისაჯოს.

მოციქულთა 71-ე კანონი

ქრისტიანი, რომელიც ზეთს მიიტანს წარმართულ ტაძარში ან იუდეველთა სინაგოგაში მათი დღესასწაულის დროს, ან იქ სანთელს აანთებს, ეკლესიიდან მოიკვეთოს. 

 "რომელსა ასხენ ყურნი სმენად, ისმინენ!"

წმ. ათანასე დიდი, ალექსანდრიის არქიეპისკოპოსი.

ეპისტოლე არიანელთა წინააღმდეგ, ეგვიპტისა და ლიბიის მხარის ეპისკოპოსთა მიმართ

1. ყოველივე, რასაც ქმნიდა და რასაც გვასწავლიდა უფალი და მაცხოვარი ჩვენი იესო ქრისტე, როგორც ლუკამ თქვა, შექმნა მან თავადმა, ხსნად ჩვენდა მოვლენილმა; რამეთუ, როგორც იოანე იტყოდა, “არა რაითა დასაჯოს სოფელი, არამედ რაითა აცხოვნოს სოფელი მის მიერ” (იოანე 3,17). მისი წყალობა ყველაფერთან ერთად იმითაც გვაცვიფრებს, რომ იგი არც ჩვენს მოპაექრეთა შესახებ დადუმებულა. არამედ პირიქით, ნათლად გვიწინასწარმეტყველა, რათა ამის ახდენის ჟამს ჩვენი გონება მისი სწავლებით ყოფილიყო შემოზღუდული, სადაც ნათქვამია: “რამეთუ აღდგენ ქრისტესმტყუვარნი და ცრუწინასწარმეტყველნი, და ჰყოფდნენ სასწაულებსა დიდ-დიდსა და ნიშნებსა ვიდრე ცთუნებადმდე, უკუეთუმცა შეუძლეს რჩეულთა მათცა. აჰა ესენი წინასწარ გარქუ თქუენ” (მათე 24, 24-25). თუმცა კი მრავალნია და ადამიანზე აღმატებულნი მისგან ბოძებული სწავლანი და ნიჭნი, როგორიცაა: ზეციური მოქალაქეობის სახე, უფლება ეშმაკთა ზედა, შვილება, და ბოლოს, სრულიად განსაკუთრებული და დიდებული ნიჭი – მოძღვრება მამისა და სიტყვის შესახებ და აგრეთვე მადლი სულიწმინდისა. მაგრამ მაინც, “შეყოფილ არს მომგონებლობაი კაცისა მოსწრაფებით ბოროტთა” (დაბ. 8,21), თანაც “წინამოსაჯულსა ჩუენსა ეშმაკსა” შურს, რომ ესოდენი მადლი მოგვნიჭებია და “მიმოვალს და ეძიებს”, წარგვტაცოს თესლი სიტყვისა (I პეტრე 5,8). ამიტომაც უფალმა ეს მოძღვრება წინასწარმეტყველებით დანერგა ჩვენში, ვითარცა განძი თვისი, და თქვა: “იხილეთ, ნუუკუე სცთეთ, რამეთუ მრავალნი მოვიდოდიან სახელითა ჩემითა და იტყოდიან, ვითარმედ მე ვარ; და ჟამი მოწევნულ არს, არამედ ნუ მიხუალთ შედგომად მათა” (მათე 24, 4-5; ლუკა 21,8). რაღაც უდიდესი მადლი მიგვიღია სიტყვისაგან – არა ცდუნებად ხილულითა, არამედ სულიწმინდის მადლით ცნობად დაფარულისაც. რაკი ყოვლადსაძაგელ არს ცოდვის მომგონი, და საშინელი დემონია ეშმაკი, მისი ოდნავი გამოჩენაც და, ყველა მას დევნის, ვითარცა გველს, ვითარცა ვეშაპს, ვითარცა ლომს, რომ ეძიებს, ვინ მოიტაცოს და ჩანთქას.

ამიტომაც იმალება და ფარავს, რომ ასეთია და მზაკვრულად ითვისებს ყველასათვის სანატრელ სახელს, რათა უბრალო გარეგნობით მაცდუნებელმა მოხიბლულნი უკვე შებოჭოს თავისი საკრველნით. ვისაც სხვისი შვილების მონებად გაყიდვა უნდა, მათი მშობლების სახეს ღებულობს, როგორც კი ისინი ბავშვებს განშორდებიან, მერე კი მიჰყავს ისინი შორს და უკვე ღუპავს. ასევე, ბოროტი სული და მაცდური ეშმაკი, რაკი ვერ ბედავს ცხადად ქმედებას (უწყის ადამიანის სიყვარული ჭეშმარიტებისადმი), სიცრუით ღებულობს ჭეშმარიტების ხატს და ასე ანთხევს შხამს მათ, ვინც მის კვალს შეუდგება.

წმ. ეფრემ ასური

ანტიქრისტესათვის

შეშინებულ ვარ და შეძრწუნებულ ვარ, საყვარელნო, დღისა მისთვის ბოროტისა და საშინელისა, რომელი მოწევნად არს ჩვენ ზედა. ძრწის ყოველი გვამი ჩემი, განმიშრა ენაჲ ჩემი შიშისა მისგან ბოროტისა და სასასა ჩემსა აექვა. და თუ ვიტყოდი, განხურდების გული ჩემი და მუცელი, ზრახვასა ჩემსა ცეცხლი აღატყდების; იქმნა გული ჩემი, ვითარცა ცვილი დადნობილი შუა მუცელსა ჩემსა. მელმის მუცელი ჩემი, განხმეს ნაწლევნი ჩემნი, განკრთომილ არს გონებაჲ ჩემი, აღძრულ არს სული ჩემი გვამსა შინა ჩემსა, კვნესიან თირკმელნი ჩემნი, შეშფოთებულ და დაკვირვებულ და ზარ-ხდილ არს ყოველივე ცნობაჲ ჩემი.

ვეშაპისა მისთვის ვიტყვი, რომელსა ეგულების შთათქმად ყოველი სოფელი, რომელი იგი მოსვლად არს ძალითა და შეწევნითა ეშმაკისათა ყოვლითა ნიშებითა და სასწაულებითა ტყუილისათა, რომელი იგი განემზადოს და იზმნეს, რაჲთამცა შთათქა ყოველი სოფელი, რამეთუ უშჯულოთა მათ ჰურიათა პირველად არა შეიწყნარეს გზაჲ იგი ჭეშმარიტებისაჲ და სიმართლესა ღმრთისასა არა დაემორჩილნეს, ვითარცა იტყვის: “თვისთა მოვიდა, და თვისთა არა შეიწყნარეს იგი” (იოანე. 1,11). ამისთვისცა მოუვლინოს ღმერთმან შემწედ საცთურებისა მათისათვის. ხოლო ჩვენ ამის ყოვლისათვის განგვაკრძალებს მხსნელი და მაცხოვარი ჩვენი და იტყვის: “იხილეთ, ნუუკუე გაცთუნნეს ვინმე თქვენ, რამეთუ მრავალნი მოვიდოდიან სახელითა ჩემითა და იტყოდიან, ვითარმედ მე ვარ ქრისტეჲ, და მრავალნი აცთუნენ” (მათე. 24,4-5).

ხოლო მე გეტყვი თქვენ, საყვარელნო, ვითარცა-იგი პირველად ჟამ-ჟამად შეჰყვა სიბრმეჲ ისრაელსა, ვითარცა წმიდა მოციქული იტყვის, ეგრევე სახედ მოიწიოს ყოველთა ქრისტეანეთა ზედა, და ჟამად-ჟამად შემოხდეს საცთური სოფელსა შინა, და განქარდეს სარწმუნოებაჲ, მოოხრდეს ეკლესიანი, დაირღვენ საკურთხეველნი, შემცირდნენ წმიდანი, და განმრავლებითა მით უშჯულოებისათა განხმეს სიყვარული მრავალთაჲ. მას ჟამსა რბიოდიან ყოველნივე და ეძიებდენ სიტყვასა ღმრთისასა და არა ჰპოვებდნენ, რამეთუ დაძველდენ ყოველნი წიგნნი, მოისრნენ მოძღუარნი, და თუ ვინმე იპოოს მას ჟამსა შინა და მოძღურიდეს, კაცად-კაცადმან ჭეშმარიტებისაგან სასმენელნი თვისნი გარე-წარიქცინნენ და ზღაპრებასა მიექცნენ.

ხოლო ჩვენდა სიფრთხილე ჯერ-არს ამას ყოველსა ზედა, ვითარცა წმიდა მოციქული იტყვის და ტიმოთეს ასწავებს (1 ტიმ. 1, 3-6). ხოლო თქვენ გითხრობ, საყვარელნო, რამეთუ აღდგენ ეპისკოპოსნი ეპისკოპოსთა ზედა, მღვდელნი მღვდელთა ზედა, მოწესენი მოწესეთა ზედა, ერნი ერთა ზედა, ვიდრე სისხლამდე. ნუ გიკვირნ ესე, რამეთუ წმიდათა მოციქულთაცა თანა იპოვა შინა-განმცემელი. მაშინ იყუნენ ბრძოლანი ნათესავთა ზედა, მეფენი მეფეთა ზედა, და იყვნენ სიყმილნი და სრვანი და ძრვანი ადგილ-ადგილად. და ესე ყოველი იყოს.


"სიტყვა მართლისა სარწმუნოებისა" ტ. VI, თბილისი, 2009 წ.
© გამომცემლობა "ორთოდოქსი"

წმ. ისააკ ასური

რათა დავიცვნეთ თავნი ჩვენნი დახსნილობისაგან და უდებებისა

რომელი აყენებდეს პირსა თვისსა ზრახვისაგან, იგი დაიცავს გულსა თვისსა ვნებათაგან. და რომელმან განიწმიდოს გული თვისი ვნებათაგან, იგი ყოველსა ჟამსა ხედავს უფალსა. რომლისა გონება მარადის უფლისა თანა არს, იგი განიოტებს ეშმაკთა თავისა თვისისაგან და აღმოფხვრის თესლსა მას უკეთურებისა მათისასა.

რომელი მარადის ეკრძალებოდეს სულსა თვისსა, მისი სული მხიარულ არს გამოცხადებათა შინა. და რომელმან გონება თვისი შემოიკრიბოს შინაგან თვისსა, მან იხილოს თავსა შორის თვისსა ბრწყინვალება წმიდისა სულისა.

რომელმან მოიძაგოს ყოველივე განცხრომა, მან იხილოს მეუფე თვისი შინაგან თვისისა გულისა. უკეთუ გიყვარს სიწმიდე, ნუ ვის განიკითხავ, და ნუცა ძვირსა უზრახავ და ნუცა სხვისა ძვირის მზრახველისასა ისმენ.

უკეთუ იბრძოდინ ვინმე წინაშე შენსა, და გესმენ სიტყვანი რისხვისანი, დაიყვენ ყურნი შენნი, და ივლტიდე მის ადგილისაგან, რათა არა მოკვდეს სული შენი. გული მრისხანისაჲ ცალიერ არს საიდუმლოთაგან ღვთისათა: ხოლო მშვიდი და მდაბალი - წყარო არს საიდუმლოთა მისთა.

Письма Катакомбного Епископа: Письмо 8.

Шлю тебе обещанное, друг мой милый.

Это письмо посвящаю выяснению общих причин столь уродующего нашу жизнь неверия. Разумеется, что мы неверие понимаем как неверие Господу Иисусу Христу и Его святой Церкви. Но всем сердцем, всей душой, всем помышлением веруем и исповедуем, что только Господь Иисус Христос есть "путь, истина и жизнь", что Он есть второе лицо Святой Троицы, воплотившейся ради нашего спасения, что Он Своим крестным подвигом искупил весь грех человеческий и, что мы к Нему прикасаемся только в Созданной Им Церкви, где только и преподается благодать Его всем требующим. Другую какую-нибудь веру мы не можем признать верой спасительной и дающей познание истины. И поэтому нас интересует только то неверие, которое отрицает спасение в Церкви Христовой. И таковое неверие, его восстание против Христа и Церкви, мы признаем самой величайшей болезнью нашего времени. И кому дорога вера Никео-Цареградского символа, тому чрезвычайно важно выяснить причины современного неверия и столь быстрого его расползания по лицу всей земли.

Безусловно, первопричины всему сокрыты в Промысле Божием. А Промысел Божий неисповедим человеческим конечным разумом. Мы знаем, что когда придет Сын Человеческий судить людей, то едва ли найдет веру на земле. Таков Его Промысел, и он нам непостижим, поэтому мы не можем судить о тех причинах того неверия, какое будет в конце века сего. Такое неверие будет попущено Господом также, как будет попущено появление антихриста и его страшная разрушительная деятельность. "Хотя христианство, — говорит один апологет христианский, — может сделаться мiровою религией и может собрать в пределы Церкви самых отдаленных варваров, но будущее, которое нам предстоит, есть полное внутреннее отчуждение массы народа от христианской веры и, в заключении, открытое отпадение от нее. Не единство, но раздвоение религиозного и естественного сознания, не брак, но развод Церкви и гражданского общества — есть исход мiровой истории"(Лютард).

Письма Катакомбного Епископа: Письмо 7.

Некоторые прискорбные обстоятельства моей жизни до сих пор не давали мне возможности ответить подробно на твое двукратное вопрошение о том, какую нашу болезнь душевную нужно почитать самой главной и самой тяжелой. Теперь я живу в условиях пустыни, имею досуг и поэтому посильно могу ответить на твой вопрос.

Несомненно, друг мой, то, что наша основная болезнь, повергшая жизнь нашу в великую печаль, есть та же, какая была у народа иудейского в самые мрачные периоды его существования. Пророки Израильские неоднократно обличали эту болезнь, представляли народу ее величайшую опасность и ею объясняли все бедствия жизни. Св. пророк Исаия определяет эту болезнь так: "...Огрубело сердце народа сего, и ушами с трудом слышат, и очи свои сомкнули, да не узрят очами, и не услышат ушами, и не уразумеют сердцем, и не обратятся, чтобы Я исцелил их" (Ис 6.10).

Пророк Иезекииль, когда видел весь народ иудейский зараженным этою тяжкою болезнью, то в глубокой печали говорил: "...Господь вывел меня духом и поставил меня среди поля, и оно было полно костей, и обвел меня кругом около них, и вот весьма много их на поверхности поля, и вот они весьма сухи. И сказал мне: сын человеческий! Оживут ли кости сии? Я сказал: Господи Боже! Ты знаешь это" (Иез 37.1-3).

Уже от этих слов пророческих мы можем определить и нашу болезнь, во всем подобную той, которой страдал Израиль. Это, прежде всего, забвение Бога и Его заветов, жизнь только плотью, умножение всех грехов и беззаконий и через сие впадение в крайнюю степень нечестия, в ненависти к истинному добру, правде, любви и Божественной красоте.

Когда мы глядим на современных людей и видим у них все признаки таковой болезни, то в великой горести тоже хотим сказать: "Оживут ли кости сии?"

Письма Катакомбного Епископа: Письма 5 и 6.

Опять корабль веры твоей обуревают мрачные волны смущения и сомнений. Опять чей-то голос шепчет твоему сердцу: "Прав ли ты, прав ли твой путь церковный, может быть действительно, т. н. "Московская патриархия" - есть виноградник Господень, плодами которого наполнится земля наша?"

Ты пишешь, что у тебя была случайная беседа с одним служителем Московской патриархии, и что он доказывал тебе церковную непогрешимость этого малопочтенного учреждения. Ты пишешь, что он доказывал тебе свою каноничность. Он говорил, что Московская патриархия сохранила весь старый уклад православия, что она в вере нашей ничего не изменила, ничего не разрушила. Особенно уязвила твое сердце речь служителя Московской патриархии о существующей якобы в настоящее время на Руси свободе вероисповедания. Он показывал тебе ряд примеров, что теперь в нашей стране нет религиозных гонений, что власти не только не притесняют Московскую патриархию, но даже и снисходят к ее многим нуждам и оказывают ей более чем дружественное расположение. И все эти достижения, по его словам, есть плод мудрейшей политики как скончавшегося митрополита Сергия, так и, в особенности, теперешнего псевдо-патриарха Алексия.

И вот, как пишешь ты, после такого разговора пришла в твою душу буря противных ветров, пришли туда печаль и смущение. Откуда же на душу приходит смущение? Может ли оно прийти от Бога? Св. Исаак Сирин пишет, что смущение есть колесница дьявола (01.57). "Нам нужно знать, - говорит о. Амвросий Оптинский, - что у врага две главных козни: искушать или малодушием, или высокоумием". Указывая тебе на причины твоего смущения, я прошу тебя исторгнуть его из своего сердца. Ты помни, что добро, а тем более такое, как правда церковная и чистота веры твоей, будут всегда оспариваться злыми силами. Помни также то, что враги веры, пытающиеся смутить тебя, всегда будут действовать под видом справедливости, под видом ревности об истине. Но не все то золото, что блестит, - говорит русская пословица.

Св. апостол Петр пишет: "Будьте всегда готовы всякому, требующему у вас отчета в вашем уповании, дать ответ"(1ПетЗЛ5). И в другом месте также пишет: "Противостойте (дьяволу) твердой верой"(1Пет 5.9). У тебя и еще могут быть подобные беседы с людьми, имеющими намерение обольстить и уловить в свои сети. Вот тут-то ты и должен показать крепость и превосходство своей веры. Вспомни, что сотворили своей верой отцы наши.

Письма Катакомбного Епископа : Письмо 4.

В настоящее время в нашей жизни есть явления удивительные и как будто необъяснимые. Только благодаря тому, что мы, как сказал поэт: "К добру и злу постоянно равнодушны", - эти явления не волнуют нас. К таким загадочным явлениям, требующим особого нашего внимания, нужно отнести совершенное исчезновение в начале 1944 года с лица земли русской так называемого "обновленческого" раскола, причинившего Русской Православной Церкви множество зла.

Еще только вчера обновленцев можно было встретить везде. Еще только вчера они гордо размахивали государственным мечом, уничтожая им всех своих противников. А уже сегодня явилась нам другая картина. Обновленцев не стало. Они исчезли безследно и сыскать их теперь нет никакой возможности, хоть шаром покати. Даже для музея ни одного не осталось. Какая идея исчезла так быстро и мгновенно, так безславно и безследно? Уже по одному этому явлению можно судить о крепости и силе обновленческих веры и упования...

Сразу они вымереть не могли, но куда же они скрылись? Теперь какого батюшку ни спросить, - все православными себя называют и от обновленчества яростно отплевываются. Но, правду нужно сказать, что в настоящее время на свободе существуют и открыто с вами могут разговаривать только такие пастыри, каких окормляет Московская патриархия и именующий себя "патриархом всея Руси" - Алексий Симанский. Других священнослужителей мы не найдем на вольном российском воздухе. Кто-то сразу из разных толков составил единое монолитное общество клириков, не подверженное каким-либо еретическим приражениям. Вот эти-то клирики и приходят в неописуемый гнев и раздражение, когда собеседники подвергают их "ультра православие" хоть некоторому сомнению.

Письма Катакомбного Епископа : Письмо 3.

Милость Божия буди с тобою, сын мой!

Пишу для бодрости твоей. Великому унынью твоему нет надлежащих причин. Если Церковь Христова на Руси жестоко гонима, если враги Ее не дают Ей возможности видимо проявиться, открыто и перед всеми свидетельствовать себя, то это не значит, что Церкви Христовой на Руси нет. И если ты своими внешними очами сейчас не видишь Церкви, то от сего нельзя заключать, что Она разрушена до основания. Если ты, горячо любящий мать свою Церковь, не признаешь нынешних подделок под Церковь - Церковью, то отсюда никак не следует, что ты остался вне Церкви. Бывали времена, когда Церковь Христова была видима всему мiру. Бывали и другие времена, когда Церковь становилась невидимой мiру. Но никогда не было такого времени, когда бы Церковь Христова была побеждена врагами Ее, когда Она была бы совсем уничтожена. Сила Церкви всегда выше всех сил ада, восстающих на Нее. Лика церковного никогда не затмить врагам церковным. Наша Святая Русь была и есть Святой Русью, и крепкую надежду имею, что и останется она таковой. Также и Церковь Христова на Руси была, и есть, и будет. В этом крепкую веру имеем. Ныне, хотя мы и не имеем видимой Церкви, но мы в Ней пребываем. Как верные чада церковные, мы никуда из Церкви не уходим и не уйдем.

Письма Катакомбного Епископа : Письмо 2.

Милость Божия буди с тобою, сын мой!

Я только что хотел излагать тебе свои объяснения о некоторых современных событиях в Церкви Христовой, и вот получил еще от тебя письмо.

Ты опять умоляешь меня подробно тебе растолковать: есть ли церковная правда в так называемой "Московской патриархии", можно ли ее признать Русской Православной Церковью, можно ли считать и почитать так называемого "патриарха Московского и всея Руси Алексия" духовным вождем русского православного народа и, согласно с правилом 34 Святых Апостолов, главою Русской Православной Церкви.

Сын мой, исполнение этой твоей просьбы очень чревато многими печалями. За слово правды о "Московской патриархии" уже очень многие пострадали. Епископы и пастыри, не признающие за "Московской патриархией" церковно-канонического учреждения, как правило, на свободе не находятся, а пребывают в заточениях, в горьких работах, в местах отдаленных. На всех, высказывающихся против "Московской патриархии" и обличающих ее деятелей, воздвигнуто жестокое гонение. Сейчас для нас, православных, слова закона "Свобода вероисповедания" можно понимать только как свободу славословия "Московской патриархии", "патриарху Алексию" и его сподвижникам. А слово, сказанное против "патриархии и патриарха", почитается преступлением. И если бы ты знал, сколько ныне страдающих только за то, что их религиозному сознанию невозможно признать "Московскую патриархию" воплощением православия на Руси. Вот и я, объясняя тебе правду церковную, рискую весьма скоро попасть в сонм этих страдальцев.

Письма катакомбного Епископа А. к Ф.М.

შენიშვნა

მომდევნო რვა წერილი კატაკომბელი ეპისკოპოსისა, რომლის გამოქვეყნებასაც ვიწყებთ ჩვენს ბლოგზე, წლების განვმალობაში ინახებოდა პეტროგრადში, კატაკომბელი მღვდლის, მ. მიქაელ როჟდესტვენსკის სახლში. წერილები საბეჭდ მანქანაზე არის აკრეფილი და ათწლეულების განვმალობაში ჩუმად ვრცელდებოდა კატაკომბელი მორწმუნეების მიერ. ფართო ტირაჟით, პირველად ისინი  1992 წელს გამოქვეყნდა.  თუმცა წერილების ავტორისა და ადრესატის ვინაობა ჩვენთვის უცნობია, ამ ინფორმაციას ფლობდა როგორც თავად მ. მიქაელი, ასევე მისი სულიერი შვილები, რომელთაგან ბევრი დღესაც ცოცხლია. მაგრამ, რამდენადაც თავად წერილების ავტორმა არ ჩათვალა მიზანშეწონილად თავისი ან მისი წერილების ადრესატის ვინაობის გამხელა,  მ. მიქაელმა და მისმა სულიერმა შვილებმაც პატივი სცეს მათთვის ცნობილ ავტორს და სათუთოდ შეინახეს მისი ანონიმურობა. წერილების შინაარსიდან გამომდინარე, ისინი უნდა დაწერილიყო 1940-50-იან წლებში.

Письмо 1. 

Милость Божия буди с тобою, дорогой сын мой!

Очень радуюсь я тому, что ищешь ты истину: "Блажени алчущие и жаждущие правды, яко тии насытятся".

Еще больше радуюсь от того, что вера твоя видит истину только в святой Христовой Церкви. Но не видит ли просвещенное око твое, что ныне в веке сем лукавом многие люди, в особенности т. н. "образованные", утратили совсем вкус к истине.

Кто теперь ищет истину? Кому она нужна? Кто по истине живет?

Кажется, на земле никогда не было такого времени, как нынешнее, когда так унизил человек в себе смысл жизни, безсмертную душу свою, ответственность за творимое зло и т. д. Прежде, в другие времена, люди учились, бегали за знаниями для того, чтобы узнать истину.

Теперь же учатся и постигают разные науки только для того, чтобы поудобнее, пообеспеченнее устроиться и устроить себе скотоподобную жизнь.

Много людей ищут теперь только то, что ямы, что пиемы и чем одеждемся, ищут сего, не стесняясь с совестью и не разбираясь в том, что приходится отдавать за добытую пищу и одежду. Теперь за пищу часто служат врагам истины и часто становятся их орудиями в борьбе против истины. Никогда не служили так наши люди земле и плоти своей, как служат ныне. Никогда человек так дерзновенно не восставал против Бога и Его закона, ради временной сладости грехов, как восстает ныне. Никогда не был человек в таком рабстве у диавольской лжи! Поэтому так и драгоценно в наше мрачное время искание Божественной истины.

Ты пишешь: "Ходят ныне люди в открытую церковь и совсем не интересуются тем — содержит ли эта церковь истину Христову. И во всех делах своих люди теперь не рассуждают, кому они делают эти дела — истине или врагам ее". В этих строках ты прав. Такие прискорбные явления очень распространены.

Но не прав ты в своем тяжком унынии, близком к отчаянию. Если ныне человек, по своим страстям или волею и хитростью злых людей, пренебрегает единым на потребу и живет только вопросами тела, то это не значит, что он таким и должен оставаться навсегда. Как бы человек ни пал, он — есть величайшее творение Божие. По глубине сущности своей человек потрясающ. "Образ есть неизреченныя Твоея славы, аще и язвы ношу прегрешений".

წმ. სვიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი: სინანულისა და ლოცვის შესახებ

ნუთუ ქვეყანაზე არის ისეთი კაცი, რომ სასიკვდილო შხამით მოწამლული და საშინელი ტკივილებით გაწამებული, კანზე უმნიშვნელო ჭრილობას აქცევდეს ყურადღებას? ცხადია, შინაგანი ტკივილი და მოსალოდნელი სიკვდილის შიში მას იმ მცირე განაკაწრს სრულიად დაავიწყებს. ხშირად აუტანელი ტკივილით გატანჯული კაცი ტანსაცმელს იხევს, ყველა ახლობელს ივიწყებს და თავის გარეგან ჭრილობას ფრჩხილებით კიდევ უფრო მეტად აღრმავებს. ამ დროს, მას რაგინდ დიდი შეურაცხყოფაც არ უნდა მიაყენონ, ყურადღებას არ მიაქცევს. იგი აღარც მამულზე ზრუნავს, არც სიმდიდრეზე, პურსაც კი არ სჭამს უზომო ტკივილების გამო, ყველა იქ მყოფს ასე ეუბნება: მომცილდით, სიკვიდლი იმარჯვებს ჩემზე, ცოტაც და სულს ამომართმევს! ან კი რად მინდა ასეთი სიცოცხლე, სიკვდილი მიჯობს ამ საშინელ წამებას!

მომაკვდავი მოუსვენრად ბორგავს სარეცელზე, ან ყვირილითა და გოდებით იატაკს ენარცხება; არაფრად აგდებს გარშემო მყოფთა გაკიცხვას. მისი თვალები უამრავი ცრემლისმღვრელი ორი ნაკადულია. ასეთი კაცი ყველას შენატრის – ცოცხლებსაც, მიცვალებულებსაც, შენატრის იმათ, ვინც ჯერ არ დაბადებულა, შენატრის ყველა პირუტყვსა და ქვეწარმავალს და ამბობს: ჭეშმარიტად კურთხეულია ყოველი ქმნილება ღმრთისა, რადგან ისინი ჩემებრ კი არ იტანჯებიან, არამედ ცხოვრებას სიხარულსა და სიმრთელეში ატარებენ. მხოლო მე მამძიმებს უზარმაზარი ტვირთი ცოდვისა, რომლისთვისაც მიწაზევე აუტანელ ტანჯვას განვიცდი და მარადიული ცეცხლიც არ ამცდება. ამ დროს მას ყველა კეთილგონიერი ჰგონია, თავად კი ერიდება მათ, როგორც უწმინდური. იგი მართალსა და მტყუანს არ განასხვავებს, არამედ ღირსეულსაც და უღირსსაც წმინდანად რაცხს. მხოლოდ საკუთარ თავს სცნობს ცოდვილად. ასე ზის საკუთარ უსჯულოებათა სანაგვეზე, მწუხარებისა და სევდის სიბნელეში, რომელსაც თითქოს დასასრული არ უჩანს და დაჩირქებულ წყლულებს იობის მსგავსად ქოთნის ნატეხით კი არ ისუფთავებს, არამედ ფრჩხილებით, რადგან დიდია მისი გულისტკივილი. იობი თუმცა სხეულით დასნეულდა, მაგრამ მისი სული ღმრთის მფარველობის ქვეშ იმყოფებოდა, მას კი სხეულთან ერთად სულიც ცოდვითა აქვს მოწამლული. ამიტომ, ასეთი ჭრილობები ბევრად უფრო საშიშია, ვიდრე იობისა. ამის შემდეგ მომაკვდავს ტოვებენ ნათესავები, მეგობრები და ახლობლები, ამქვეყნად რომ ჰყავდა. ისინი მცირე ხნით ჩამოჯდებიან მის სასთუმალთან, ზოგიერთი ცრემლსაც გადმოაგდებს, შემდეგ კი ყველა თავიანთ სახლებში გასწევს. მაშინ, საკუთარ თავთან დარჩენილი, იგი საშინელ მარტოობას იგრძნობს და უფრო მეტად დამწუხრებული, გულდაწყვეტილი და სასოწარკვეთილი შეჰღაღადებს უფალს: “შენ ყოველივე იცი, უფალო, და ყოველივეს ჰხედავ. თუმცა შენგან ქმნული ვარ, მაგრამ შენს მცნებებს არ ვასრულებდი და ჩემი უგუნურების გამო ყოველგვარი ბოროტება მაქვს ჩადენილი. არასოდეს მიფიქრია შემოქმედო ჩემო, რომ შენ, თუმცა სახიერი და კაცთმოყვარე ხარ, მაგრამ ამავე დროს ხარ მართლმსაჯულიც. მხოლოდ ახლა ვხვდები ამას! შეძრწუნებული ვარ, მაგრამ არ ვიცი, როგორ მოვიქცე! ვგრძნობ, უფალო, შენ განკიცხვას და არაფრით შემიძლია თავი ვიმართლო. არანაირი სათნოება არ გამაჩნია და არც სინანული მქონია ოდესმე, ამიტომ ვერ ვბედავ შენგან შეწყნარება ვითხოვო. იმასაც ვხედავ, რომ შენი შეწყალების გარეშე კაცი თავის ცოდვებს ვერ გამოისყიდის, რაგინდ სათნოებით არ უნდა იყოს იგი შემკული და მრავალ კეთილ საქმეს აღასრუოლებდეს. ცოდვა – სიკვდილია, და ვის ძალუძს საკუთარი ძალისხმევით მკვდრეთით აღდგომა? ჭეშმარიტად არავის. მხოლოდ შენ მოკვდი, და აღსდექ, რამეთუ ცოდვა არ გქონდა და არც ზაკვა გამოსულა შენი ბაგიდან. მეუფეო, ყოვლისმპყრობელო, მრავალი ცოდვით დამძიმებული – ვინანიებ ჩემს დანაშაულს, მაგრამ ვიცი, მხოლოდ სინანულით ვერ გავმართლდები. სინანული საკუთარ ცოდვათა შეცნობაა, მათი განბანვა კი მხოლოდ შენს მოწყალებას შეუძლია. ვხედავ, უფალო, რომ გარდა სხეულისა, აღარაფერი გამაჩნია. ახლა მე მხოლოდ წყლული ვარ. ჩემში გადარჩენის ყოველგვარი იმედი გაქრა და ჯოჯოხეთი მზად არის ცოცხლად შთანმთქას. მხოლოდ შენ ერთს ძალგიძს ჩემი ხსნა და განკურნება. ჯოჯოხეთის უფსკრულებსაც სწვდება ყოვლად ძლიერი მარჯვენა შენი და ყოველივე მას ემორჩილება. ვერ ვბედავ ვთქვა: მიწყალე მე, ღმერთო! რამეთუ პატიებას არ ვიმსახურებ, არამედ “სამართლად ღირსი, რომელი ვჰქმენ, მომეგების!” შენ ყოველივე უწყი, უფალო და როგორც შენი კაცთმოყვარეობა ინებებს, ჩემგვარი უღირსი მონა ისე განსაჯე”.

წმიდა თეოდორე სტუდიელი: წერილი იღუმენ თეოფილეს

მინდოდა რაც შეიძლება მალე გამომეგზავნა წერილი შენი სიწმინდისათვის, მაგრამ მკაცრი პატიმრობის ქვეშა ვარ და აქამდე ვერაფრით მოვახერხე. ახლა კი, როდესაც სახიერმა ღმერთმა ინება და მომივლინა კაციცა და შემთხვევაც, ვისრულებ საწადელს, მოგესალმები და გეხვევი შენ, ჩემს სულიერ მამას, რომელიც ჭეშმარიტად ძალიან მიყვარს. ამა სოფლის მპყრობელთ ხორციელად კი გაგვყარეს, მაგრამ ამით ჩვენი ღმრთისმიერი ერთობა და სიყვარული ვერ დაარღვიეს, პირიქით, უფრო მეტადაც შეგვაკავშირეს. მჯერა, რომ შენს ღირსებასაც ვუყვარვარ მე უღირსი და ურყევად ადგას მართლმადიდებელი და ღმრთის სათნო აღმსარებლობის გზას. ყოველთვის ასეთდ ჩანდი ღმრთისა და კაცთა წინაშე, და არჩიე ჩვენთან ერთდ გაგეყო დევნულება ღმრთისმოშიშების წილ, თუმცა ეს არ სურდათ ძლიერთა ამა სოფლისა, ეშინოდათ მრავლის განდევნა და დატუსაღება, იმედი ჰქონდათ, რომ ამით ქვეყანას დაარწმუნებდნენ, თითქოს მხოლოდ მე ვუპირისპირდები, სხვა კი ყველა მათ მხარესაა. სინამდვილეში ასეთი ბევრია მათ სახელმწიფოში, თუმცა ისინი იმალებიან ან შიშის, ან შემგუებლბის გამო, ასე რომ, შეგვიძლია გავიმეოროთ ღმრთაებრივი დავითის სიტყვები: ”აღვრაცხნე იგინი, და უფროის ქვშისა განმრავლდენ” (ფს. 138,18).

მართლაც, ეს უსჯულოება არც მცირეა და არც დაფარული, არამედ დიდი და თვალსაჩინო იმათთვის, ვისაც გონება უჭრის. მათ, თქვენო მაღალღირსებავ რამდენადაც ხელეწიფებოდათ, გააუკუღმართეს ქრისტეს განგებულება იმით, რომ სახარების მცნების დარღვევა და მემრუშეთა ქორწინება ეკლესიის მხსნელ იკონომიად გამოაცხადეს და ვინც ეს ამბავი არ მოიწონა, ისინი შეაჩვენეს. ერთი მცნების დარღვევით მთელი სახარება ხელყვეს, რამეთუ წერია: ”რომელმან ყოველი ჰსჯული დაიამრხოს და ჰსცთეს ერთითა, იქმნა იგი ყოვლისავე თანა-მდებ” (იაკობ. 2,10), მათ კი დაცემულებს, უფრო სწორად, მემრუშეებსა და მათ დამაქორწინებელებს, აგრეთვე მათ თანამონაწილეებს და ყველას, ვისაც რაიმე ურთიერთობა აქვს მათთან (ყველა ესენი ერთმანეთისგან არაფრით განსხვავდებიან) დამნაშავეებს კი არა, ღმრთის განგების აღმასრულებლებს უწოდებენ. მაშ ტყუის იგი (ღმერთი), ვინც ასეთ ადამიანებს დამნაშავეებად სახელდებს, წმინდანები კი უცხონი ყოფილან ღმრთის განგებულებისათვის, რამეთუ არც ერთ წმინდანს არ შეუბღალავს ღმრთაებრივი კანონი, ხოლო ვინც შებღალა, მას შეუძლებელია წმინდანის სახელი ერქვას. ისინი კი ამ გადახვევას უცვალებელ დოგმატად აქცევენ, ღმრთაებრივ კანონად გვიდგენენ და ანათემას გადასცემენ ყველას, ვინც მათ თანამონაწილე არ უხდება. მაგრამ არც ცაზე და არც მიწაზე არც ერთი წმინდანი არ შეეწევა მრუშობას. ამგვარად, ცხადია, რომ მათ სახარების ერთი მცნების დარღვევით არა მხოლოდ მთელი სახარება ხელყვეს (თანაც საეკლესიო კრების განჩინებით ეს დარღვევა ეკლესიის მხსნელ იკონომიად გამოაცხადეს და დაადგინეს, რომ ყოველი მცნება შეიძლება დავარღვიოთ და ამ დარღვევას იკონომია ვუწოდოთ), არამედ შეაჩვენეს წმინდანები, რომლებიც არ იწონებენ ამ საქციელს, წმინდანებთან ერთდ კი მას არც ღმერთი იწონებს.

წმ. მაკარი დიდი

განსაცდელთათვის

რომელსა ჰნებავს სათნო-ყოფად ღმრთისა და ჰრწმენეს თანამკჳდრად ქრისტესა ყოფაჲ და ისწრაფდეს, რაჲთამცა მსგავს უფლისა იქმნა, თანა-აც მას, რაჲთა უწინარეს ყოვლისა სულგრძელებაჲ და მოთმინებაჲ მოიგოს, რაჲთა ყოველსავე ჭირსა და განსაცდელსა სიხარულით მოითმენდეს: გინა თუ ჴორციელთა უძლურებათა და ვნებათა, ანუ თუ ყუედრებასა და გინებასა კაცთასა, გინა თუ ჭირთა უხილავთა და თითოსახეთა, რომელნი მოიწევიან სულსა ზედა სულთა მათ მიერ ბოროტთა, რაჲთამცა დააყენეს იგი სასუფეველსა შესლვისაგან და მიიყვანეს იგი დაჴსნილობად და სულმოკლებად და უთმინოებად. რამეთუ უფალი განგებულებით მიუშუებს თითოეულსა სულსა გამოცდად თითოსახეთა ჭირთა შინა, რაჲთა გამოჩნდნენ სულნი იგი, რომელთა ყოვლითა გულითა უყუარს ღმერთი და მოითმინნენ ყოველნივე იგი ზედამოსრულნი განსაცდელნი მტერისანი ახოვნად და მარადის გამოჴსნასა მას მადლისასა მოელოდიან სასოებით და მოთმინებით. ხოლო ესევითარნი იგი შემძლებელ არიან განვლად განსაცდელთა მათგან და ესრეთ პოონ აღთქუმაჲ იგი სულისაჲ და შევიდენ სასუფეველსა მისსა. ხოლო თანა-აც სულსა, რომელი სიტყვასა უფლისასა შეუდგებოდის, რაჲთა ჯუარი იგი უფლისაჲ სიხარულით აღიღოს, ვითარცა წერილ არს. ესე იგი არს, რაჲთა მარადის მზა იყოს მოთმინებად ღმრთისათჳს ყოვლისავე განსაცდელისა მომავალისა გინა თუ ფარულისა, გინა თუ ცხადისა და კაცობრივისა. და რაჲთა უფალსა შეევედროს სასოებით მარადის, რამეთუ ჴელმწიფებასა შინა მისსა არს ყოველივე, გინა თუ შეუნდოს სულსა, რაჲთამცა ეჭირვოდა, ანუ კუალად, უკუეთუ ენებოს, რაჲთა გამოიყვანოს იგი ყოვლისაგანვე გულისკლებისა. ხოლო უკუეთუ არა განმჴნდეს და ახოვნად მოითმენდეს ყოველსავე ჭირსა, არამედ მწუხარე იყოს და მოწყინე, დაუმძიმდეს და სულმოკლე იქნებოდის ღუაწლსა მას შინა და სასოებასა წარიკუეთდეს, ვითარმცა ვეროდეს გამოვიდოდა განსაცდელისა მისგან. ხოლო ესე ყოველი უკეთურთა ეშმაკთა სიჴელოვნე არს, რაჲთამცა მოიყვანეს სული მოწყინებად და სასოწარკუეთილებად, რაჲთამცა არა მოელოდა წყალობასა უფლისასა. ხოლო ესევითარი იგი სული შვილ ცხოვრებისა არაოდეს იქმნების, რამეთუ არა შეუდგა ყოველთავე წმიდათა და არცა ვლო მან კუალსა ზედა უფლისასა.

წმ. ეფრემ ასური

მამათათვის მძოვართა

ამას შინა დღესა პირველსა, კეთილსა და გამოჩინებულსა, აღესრულებიან საიდუმლონი მხოლოდ-შობილნი. რავდენთა ქრისტესა გსურის, ქებით ვღაღადებდეთ გალობასა ეკლესიასა შინა, რომელ-იგი არს სძალი ქრისტესი, და ვქადაგებდეთ სიმხნესა მას წმიდათა მამათასა, რომელთა-იგი სურვიელად ინებეს. ქებასა ვგალობდეთ, რომელნი-იგი სოფელსა განეშორნეს სარგებელ ყოფისათვის ყოველთა ამათ მსმენელთაჲსა. დაღათუ შორს ვინმე იპოოს, აქა მყოფთა ამათ თანა ზიარ ყავნ, ლოცვითა წმიდათა ამათ მამათაჲთა ცხონდინ, რომელი გულის-მოდგინე ჰყოფდეს მოყუასსა ლოცვითა ამით მსმენელთაჲთა.

აწ უკუე მომიპყრენით სასმენელნი, რაჲთა გითხრა ცხორებაჲ მამათაჲ, უდაბნოს გარე მყოფთაჲ. შევიკრძალნეთ გონებანი ჩუენნი, სახენი გამოვიწერნეთ კეთილნი და განსაკვირვებელნი მათისა მის ცხორებისანი და მივიდეთ და ვიხილნეთ საყოფელნი მათნი და ვითარ-იგი სხენან, ვითარცა მკუდარნი საფლავთა შინა; წარვიდეთ და ვიხილნეთ ხურელნი მათნი, ვითარ მარადის უხარის, მკვდარ რაჲ არიან მათ შინა; მივიდეთ და ვიხილნეთ, რომელთა-იგი სოფელი მოიძულეს და უფროჲსღა სურვიელ იქმნეს უდაბნოს გარე ყოფად; წარვიდეთ და ვიხილოთ უცხოჲ იგი კაცთაჲ მათ ხატი, რომელნი-იგი მოელიან წოდებასა სახიერისა უფლისასა; წარვიდეთ და ვიხილნეთ ძაძანი მათნი, ვითარ-იგი ლოცვითა მათითა მარადის განწმიდნებიან; მივიდეთ და ვიხილნეთ პირნი მათნი, ვითარ-იგი მწუხარებითა სულთაგან იშუებენ; წარვიდეთ და ვიხილნეთ ზეცისანი იგი, რომელნი მათ თანა აქებენ და უგალობენ მათსა მას გვირგვინოსან მყოფელსა; წარვიდეთ და ვიხილნეთ ტაბლანი მათნი, ვითარ-იგი მუხლთა მათთა ზედა დგანან ჭამასა მათსა; მოვედით და ვიხილოთ ლოდი იგი იაკობისა, ვითარ-იგი არს მისაყრდნობელ თავისა; მივიდეთ და მოვიღოთ უფლისა მისგან წმიდათაჲსა, რაჲთა იყოს მარადის საცო.

ავაზაკმან თუ იხილნის იგინი, მეყსეულად მოაქციის ავაზაკობრივისაგან სახისა; ლომმან თუ იხილნის იგინი, მუნქუესვე მომდოვრდის, რამეთუ ჯუარი შეუმოსიეს მარადის. რაჟამს მხეცთა ველურთა ძაძანი მათნი იხილნიან, მსწრაფლ განეშორნიან, რამეთუ საკვირველი დიდი იხილიან, ყოველსა ქუეწარმავალსა დასთრგუნვენ ფერხითა მათითა, რამეთუ შეუსხმიედ სარწმუნოებისა ფერხთ-შესასხმელნი. რაჟამს იხილნის იგინი ეშმაკმან, მუნქუესვე ზარი განჰხდის, მეყსეულად ღაღად-ყვის მაღლად და უჩინო იქმნის, რამეთუ შემუსრნის ბევრეულნი საფრხენი მისნი, უკუანა კერძო მათსა დგან და ვერ შეუძლის ვნებად მართალთა მათ, რამეთუ შეურაცხ-ყვნეს ყოველთა შინა სანადირონი მისნი და არა შეიშინეს მანქანებათაგან მისთა.

წმ. ბასილი დიდი

მომთრვალეთათჳს

1. აღმძრვენ მე სიტყუად საქმენი იგი მწუხრისა ამის გარდასრულისანი. ხოლო კუალად დააყენებს აღძრვასა ჩემსა პირველთა მათ შრომათა უნაყოფოებაჲ, რამეთუ მუშაკიცა, რაჟამს ერთგზის თესულმან მისმან ნაყოფი არა გამოიღის, უდებ არნ მასვე ქუეყანასა ზედა მეორედ დათესვად, რამეთუ უკუეთუ ესეზომთა სწავლათა ზედა, რომელ ვქმნენით გარდასრულსა ჟამსა წელიწდისასა და არა დავსცხერით ვედრებად თქუენდა და კუალად შჳდთა ამათ შჳდეულთა მარხვისათა, ღამე და დღე, არა დავსცხერ წამებად თქუენდა სახარებასა მას მადლისა ღმრთისასა და მის ყოვლისაგან სარგებელი არარაჲ იქმნა, რომლითაღა სასოებითა გასწაო დღეს? ჰოი, რავდენთა ღამეთა ამაოდ იღჳძეთ, რავდენთა დღეთა ამაოდ შემოჰკერბით, უკუეთუ ოდენ ამაოდ, რამეთუ რომელი მოსრულ იყოს წარმართებასა კეთილთა საქმეთასა და მერმე კუალად-მიიქცეს პირველთავე ჩუეულებათა მიმართ, არა ოდენ შრომილისაჲ მის სასყიდელი დაშჭირდეს, არამედ უმეტესსაცა საშჯელსა ღირს იქმნას, რამეთუ იხილა გემოჲ კეთილთა მათ სიტყუათა ღმრთისათაჲ და ღირს იქმნა საიდუმლოთა სულიერთა და მერმე ყოველივე იგი უგულებელს-ყო მცირედისა გულისთქუმისათჳს. “რამეთუ უმეცარი იგი ღირს არს შენდობისა, ხოლო ძლიერნი ძლიერადცა იტანჯნენ” (სიბრძნ. 6,7), ერთმან ღამემან და ერთმან ეშმაკისა ბრძოლამან შრომაჲ იგი ყოველი დაარღჳა და უჩინო ყო. ვითარ უკუე გულსმოდგინე ვიყო აწ სიტყუად? და უწყითმცა, ვითარმედ დავიდუმემცა, უკუეთუმცა არა მეშინოდა საქმისა მისგან იერემია წინაჲსწარმეტყუელისა, რომელსა ურჩისა მის ერისა მიმართ სიტყუად არა ენება და ამისთჳს მოიწია მის ზედა, ვითარცა იგი იტყჳს თჳთ, ვითარმედ: იქმნა ცეცხლი წელთა შინა მისთა და შეიწუებოდა ყოვლით კერძო და ვერ ძალ-ედვა თავს-დებად.

ხოლო აწ დედათა ბოროტთა დაივიწყეს შიში ღმრთისაჲ, შეურაცხ-ყვეს საუკუნოჲ იგი ცეცხლი ესევითარსა მას დღესა შინა, რაჟამს თანა-ედვა ჴსენებისათჳს აღდგომისა დაჯდომაჲ სახლთა შინა თჳსთა და მოჴსენებაჲ დღისა მის, რაჟამს-იგი განეხუნენ ცანი და გამოჩნდეს მსაჯული იგი ზეცით: და საყჳრნი ღმრთისანი და აღდგომაჲ მკუდართაჲ და საშჯელი სიმართლისაჲ და მიგებაჲ თითოეულისაჲ საქმეთა მისთაებრ.

ამათ ესევითართა საქმეთა წურთისა წილ და განწმედისა წილ გულთა მათთაჲსა ბოროტთა გულისსიტყუათაგან და აჴოცისა ცრემლითა ცოდვათა მათთა და განმზადებისა წილ მიგებებად ქრისტესა დიდსა მას დღესა გამოჩინებისა მისისასა, განაგდეს უღელი იგი ქრისტეს მონებისაჲ და მოიჴადნეს თავთაგან პატიოსნებისა იგი საბურველნი, უგულებელს-ყვეს ღმერთი და უგულებელს-ყვნეს ანგელოზნი მისნი და ურცხჳნო იქმნეს წინაშე პირსა მამათასა: და გარდაიტევეს თმები, მიითრევდეს სამოსელთა და იმღერდეს ფერჴითა, თუალითა ბილწითა, სიცილითა ურცხჳნოჲთა მღერად და ბორგად აღიძრნეს და შეაგინებდეს გულსა ჭაბუკთასა და ეკლესიათა მათ წინაშე, რომელნი არიან გარეგან ქალაქისა, მემღერნი განაწყვნეს მათ და ადგილად თჳსისა საძაგელებლობისა ყვნეს წმიდანი იგი ადგილნი. შეაგინეს ჰაერი ჴმათა მათგან სამეძვოთა და შეაგინეს ქუეყანაჲ ფერჴთა მათ მიერ არაწმიდათა, რომლითა იქმოდეს მღერასა მას. და უგუნურთა ჭაბუკთა სიმრავლე გარე-მოაწყვნეს სახილველად მათდა, მეძავ განცოფებულ იქმნეს და ბორგილებისა არცა ერთი საზღვარი დაუტევეს.

ესე ყოველივე ვითარ დავიდუმო? ანუ ვითარ ღირსად ვგოდებდე ამას? ღჳნომან მოგუატყუა ესევითარი ესე სულთა ზღვევაჲ, ღჳნომან, რომელი მოუცემიეს ღმერთსა ნუგეშინისსაცემელად უძლურებისა ბრძენთადა, ხოლო აწ საჭურველ ცოდვისა ექმნა უგუნურთა მათ.

წმ. თეოდორე სტუდიელი: წერილები (5)

К Cтефану секретарю

Вчера, когда мы наслаждались достославным твоим присутствием, после некоторых других бесед, для которых ты и прибыл сюда, у нас зашла речь о предметах Писания, и мы, находясь в большом недоумении, расстались друг с другом, не достигнув в этом согласия.[1] Конечно, господин, мы, как люди простые, совершенно не соответствуем присущей тебе мудрости. Но чтобы молчанием о том, о чем должно говорить, нам не навлечь на себя осуждения,- ибо Писание говорит: обличением да обличиши ближняго твоего, и не приимеши ради него греха, а с другой стороны, обличая премудрого, будем еще более возлюблены им, - мы почли необходимым высказать тебе то, что должно.

Ты, господин мой, - скажу кратко, - соединяя вместе многие вопросы и возражения, сказал, что, кроме веры, ни о каких других заповедях Господних никому не следует вразумлять предстоятельствующего пастыреначальника, когда он, по неведению или по своему желанию, делает что-нибудь непозволительное. А мы говорили, что следует, и даже очень, но только тем, которые превосходят других знанием и благоразумием. И каких только доказательств неосновательности такого мнения мы не можем привести? Приведем пример из Ветхого Завета.

Во-первых, что ты думаешь о поступке Даниила?[2] Не удостоился ли он похвал за то, что не только вразумил, но и осудил старцев, беззаконно обвинивших святую Сусанну, хотя он был в таком возрасте, который по закону не давал права говорить и высказываться свободно?[3] Так или нет? И разве ты не одобряешь Иоава, который, когда божественный Давид задумал пересчитать народ, что послужило поводом к гневу Божьему, возражал, удерживал и старался убедить Царя не делать этого?[4] Ты ведь знаешь историю. Убеждает меня в том и Иофор, который напоминал великому Моисею и уговаривал его не так управлять народом, некоторым образом вразумляя его и склоняя к своему желанию.[5] А кто он был? Иноплеменник, хотя и тесть Моисея. И кому он говорил? Тому, кто делал все по откровению Божию. Но скажем об этом немного, чтобы речь наша не была длинной.

Открытое письмо с Соловков, заместителю патриаршего Местоблюстителя Митрополиту Сергию, по поводу послания от 16/29 июля 1927 года

(მიტროპოლიტ სერგის აღნიშნული დეკლარაციის სრული ტექსტი იხილეთ ქვემოთ)

სოლოვკის საკონცენტრაციო ბანაკში დაპატიმრებული
აღმსარებელი მამები

1. Мы одобряем самый факт обращения Вашего к Правительству с заявлением о лояльности Церкви в отношении к советской власти во всем, что касается гражданского законодательства и управления. Подобные заверения неоднократно высказывались Церковью в лице почившего Патриарха Тихона, но не разсеяли однако подозрительного отношения к ней правительства. Повторение таких заверений все же считается целесообразным.

2. Мы вполне искренно принимаем чисто политическую часть послания, а именно:

а) мы полагаем, что клир и прочие церковные деятели обязаны подчиняться всем законам и правительственным распоряжениям, касающихся гражданского благоустройства государства.

б) мы полагаем, что, тем более, они не должны принимать никакого участия, ни прямого ни косвенного, в заговорах и организациях, имеющих целью ниспровержение существующего порядка управления.

в) не должны и обращаться к иноземным правительствам для осуществления политического переворота в России.

г) клир должен устраняться от всякой политической деятельности, как в публичных выступлениях, так и в частных беседах, не порицая правительства и его действий.

3. Но мы не можем принять и одобрить послание его в целом, по следующим соображениям:

კითხვა-მიგება მარკოზ ეფესელისა, რომლის ზედწერილია “ლატინოს,” ანუ “მრწამსის” დანამატის შესახებ

ლათინელი: მიკვირს, რომ გვკიცხავთ ჩვენ “მრწამსის” შევსების გამო, მაშინ, როცა მეორე მსოფლიო კრებამ პირველი კრების მთელი მრწამსი შეცვალა, როდესაც დამატებები შესძინა მას და როდესაც მეტი სიცხადისათვის გაზარდა კიდეც და განავრცო იგი. ასე რომ, სიტყვიერი ცვლილება არაფერს ავნებს მათ, რომლებიც ზედმიწევნით იცავენ დოგმატებს.

ბერძენი: ვაღიარებთ, რომ ასეა და ვიცით, რომ მეორე კრების “მრწამსი” წარმოადგენს პირველის სიტყვიერ ცვლილებას, თუმცა ამით იმას როდი ვამბობთ, რომ ხსენებულ მამათა მსგავსად, თქვენც გაქვთ უფლება შეცვალოთ “მრწამსი”.

ლათინელი: რატომ?

ბერძენი: უპირველსად, იმიტომ, რომ ის კრებები მსოფლიო კრებები იყო, ხოლო შენი შემატება ამგვარი არ არის, თუმცა დიდად იქადი პაპით და მისი პირველობით. გარდა ამისა, მაშინ შეიძლებოდა შემატება, რადგანაც ჯერ კიდევ არ იყო ეს აკრძალული, ხოლო შენ, რომელიც აკრძალვის შემდეგ ბედავ სიტყვის დართვას, თანამდები ხარ მამათა მიერ აღმოთქმული წყევლისა.

ლათინელი: როდის და რა მიზეზით მოხდა აკრძალვა?

წმიდისა და თაყუანისსაცემელისა ცხოველსმყოფელისა სულისა წმიდისათჳს

ბესარიონ კათალიკოსი  (ბარათაშვილ-ორბელიშვილი)

ხოლო წმიდისა და განუყოფელისა ერთღმრთეებისა სამებისა საიდუმლო რაჲ აღვწერეთ, აწ კუალად ცხოველსმყოფელისა სულისა წმიდისათჳს ვიტყჳთ: თუ რაჲ არს მიზეზი მათისა (ლათინთა) ესრეთ უწესოდ აღსარებისა, ვითარმედ სული წმიდა მამისა და ძისაგან გამოვალსო, რომელი ესე უცხო არს ქადაგებისაგან წმიდათა მოციქულთა და ღმერთშემოსილთა კაცთასა. ხოლო ჩუენ არა ვიტყჳთ სულსა წმიდასა ძისაგან გამოსლვით, არამედ მამისაგან, მოძღვრებისაებრ წმიდათა მოციქულთასა და ღმერთშემოსილთა მამათასა. რამეთუ, ვითარცა ძე იშვა მამისაგან პირველ ყოველთა საუკუნეთა და უწინარეს ჟამთა, ეგრეთვე სული წმიდა გამოვიდა მისვე მამისაგან უწინარეს ჟამთა და პირველ ყოველთა საუკუნეთა. რამეთუ ერთი არს არსება და ბუნება მამისა და ძისა და სულისა წმიდისა, სიტყჳსაებრ საღმრთოთა წერილთასა, მოციქულთა და წინაჲსწარმეტყუელთა და მოძღვრებისაებრ წმიდათა ღმრთის მეტყუელთასა. რამეთუ არცა ერთსა ვის წმიდათაგანსა უთქუამს სული წმიდა ძისაგან გამოსლვით, ვითარცა ძე არა თქმულ არს სულისაგან შობილად, არამედ მხოლოდ მამისაგან. ეგრეთვე არცა ითქუმის სული წმიდა ძისაგან გამოსლვით, არამედ მამისგან. რამეთუ რაოდენნი ღმრთისმეტყუელნი არიან წმიდათა მამათა მიერ აღწერილნი და უმეტეს დიდისა ღმრთისმეტყუელისა გრიგოლისნი, რომელმან ერგასისნი თავნი ღმრთისმეტყუელებანი აღწერნა ვრცელად და უნაკლოდ.

რამეთუ ყოვლად ღმრთისმეტყუელისა და მახარებელისა იოანესა ამას მიხუდა სახელი ღმრთისმეტყუელებისა და ყოველივე თქმული მისი ღმრთისმეტყუელებითა აღსავსე არს და არცა ერთსა თქმულთა მისთა შინა იპოების, თუმცა ეთქუა ძისაგან გამოსლვით, არამედ მხოლოდ მამისაგან. არცაღა დიდსა და ზეცით გამობრწყინვებულსა ბასილის, არცა წმიდასა და ყოვლისა სოფლისა მნათობსა ოქროპირსა, არცა დიდსა ათანასის, არცა გრიგოლი საკჳირველთმოქმედსა, რომელსა ცხადად წარმოუდგა წმიდა ღმრთისმშობელი და ღმრთისმეტყუელი იოანე და გამოუცხადეს წმიდისა სამებისა საიდუმლოჲ და მყის აღწერა მათსავე მუნ ყოფასა შინა მათითავე ბრძანებითა მოკლითა სიტყჳთა და დიდითა სიბრძნითა და აღწერილი იგი ჰგიეს დღეინდელად დღედმდე, ხოლო მე განვრცელებისათჳს არა აღვწერე აქა, და ვისცა ენებოს, იგი წარიკითხოს და ყოველივე ცხადად ეუწყოს. და არცა სხუასა სადა ვის ღმრთისმეტყუელთაგანსა უთქუამს ესე, არცა უკადრებიეს, თუ მამისაგან და ძისა გამოვალს, და თუმცა ყოფილიყო ესე ცილობაჲ და ამისი თქუმა, მრავალნიმცა აღწერნეს ამის პირისათჳს ნეტართა მათ წინა აღსადგომელი უთქუმელისა ამის სიტყუისა, არამედ ნეტარსა იოანე დამასკელსა, რომელსა ეწოდა ოქრონექტარი თჳთ დედუფლისა ჩუენისა ღმრთისმშობელისა მიერ, ამასა წინათვე ეუწყა სულისაგან წმიდისა წვალება ესე და მან აღწერა ცხადად და ჭეშმარიტად თქმულთა შინა თჳსთა ღმრთისმეტყუელებათა. და იტყჳს ესრეთ: არა ვიტყჳთო სულსა წმიდასა ძისაგან გამოსლვითა, რომელი არასადა გჳპოვნიეს საღმრთოთა წერილთა შინაო. არამედ მამისაგან. და სულად ძისა და სულად ქრისტესაო, ვითარცა წერილ არს, გამოავლინა ღმერთმან სული ძისა თჳსისა გულთა შინა ჩუენთა. და კუალად იტყჳს, რომელსა სული ქრისტესი არა აქუნდეს, იგი არა არს ქრისტეანიო.

სიტყჳსა მისთჳს, რომელსა იტყჳიან ლათინნი ვითარმედ, ქრისტე საუკუნოსა ჯოჯოხეთსა შინა არა შთასრულ არსო.

ბესარიონ კათალიკოსი  (ბარათაშვილ-ორბელიშვილი)

კუალად ამასცა იტყჳან სხუათა თანა გმობასა, ვითარმედ ქრისტე მეუფე საუკუნოსა ჯოჯოხეთსა შინა არა შთასრულ არსო, და უკეთუ მუნ შთასრულიყო ვერცაღა იგი გამოვიდოდაო. ჰოჲ გმობაჲ დიდი და პირი უსირცხვილო, რომელნი ესრეთ ზრახვენ! ჭეშმარიტად “სამარე ზე აღებულ არს ჴორხი მათი, ენითა მათითა ზაკუვიდეს.” სადა არს იგი საუკუნო ჯოჯოხეთი, ანუ რომელი არს იგი ადილი რომელსა შინა ქრისტე არა მიწევნულ არს და თუმცა მიწევნულ იყო ვერღარა გამოვიდოდა? ჯერეთ ეშმაკნი არა არიან მას შინა შეწყუდეულ და ვერცა იპყრობს იგი მათ და ქრისტე გარეშემოუწერელი იგი ძე და სიტყუაჲ მამისა თუმცა შთასრულ იყო ვერღარა გამოვიდოდა?

ეშმაკნი ღაღადებდეს და იტყოდეს: “იესო ძეო ღმრთისაო მოჰხუედ უწინარეს ჟამისა წარწყმედად ჩუენდა”. (მთ.8.29) ეშმაკნი უწინარეს ჟამისა არა არიან წარწყმედილ ვითარცა თჳთ აღიარებენ, არამედ ჯერედ ქუეყანასა ზედა იქცევიან, ხოლო თუ ქრისტე მიწევნულ იყო ვერღარა რომელ ძალ ედუა გამოსლუად? ეშმაკნი, რომელ დასაბამითგან ჩუენისა წარწყმედისა მიზეზნი არიან და აცთუნებენ კაცთა, იგინი ჯერეთ ქუეყანასა ზედა იქცევიან და სულნი კაცთანი აწვე პირველ მეორედ მოსლვისა შეიწყუდევიან საუკუნოსა ჯოჯოხეთსა შინა და ვერღარა გამოვლენ?

დაღაცათუ იუდა მოციქული იტყჳს,  ვითარმედ “ანგელოზი, რომელთა იგი არა დაიმარხეს თჳსი იგი სამთავრო, არამედ დაუტევეს სამკვიდრებელი მათი, სასჯელად დიდისა მის დღისა, საკვირველებითა მით სამარადისოთა წყვდიადსა ქუეშე დაჰმარხნა.” (იუდა 1.6)

ესენი, რომელნი მოციქულმან მოიხსენა, პირველნი მთიებნი არიან მთავარნი უჴორცოთა დასთანი, რომელთა იზრახნეს პირველნი განდგომილებაჲ. იგინი არიან წყვდიადსა შინა დამარხულნი საკრველებითა სამარადისოთა შეკრულნი სასჯელად დიდისა მის დღისა. ესე იგი არს ვეთარმედ დღესა მას დიდსა სასჯელისასა მათიცა ჯერ არს გამოსლვა, ვითარცა წერილ არს “და შემდგომად ათასისა მის წლისა განიჴსნას ეშმაკი საპყრობილისაგან თჳსისა და გამოვიდეს ცთუნებად წარმართთა” (გამოცხადება 20.7) ხოლო სხუანი იგი მიმდგომნი დასნი მისნი ქუეყანასა ზედა იქცევიან და რომელნიმე ჰეართ შინა ვიდრე მეორედ მოსლვადმდე. მაშინ მცირედ ჟამ იგინიცა განიჴსნებიან და აღმოვლენ უფსკრულით ვითარცა მოვიხსენეთ. და მერმე საუკუნოდ შეიწყუდევიან და დაშთებიან მას შინა, ხოლო სულნი ცოდვილთანი იქმნებისა რამცა არა გამოვიდა ჯოჯოხეთით გინა თუ პირველ მეორედ მოსლვისა ლოცვითა და ქუელის საქმითა, გინა თუ დღესა მას მეორედ მოსვლისასა, რათა მიეგოს ღირსად საქმეთა თჳსთაებრ და უკუეთუ იქმნებისღა გამოსლვა, რაჲ ზოგად მიიღონ მისაგებელი სულთა და ჴორცთა, ვითარცა წერილ არს: “და მოსცა ზღუამან მისთანა მკუდრნი, რომელნი იყვნეს მას შინა, და სიკუდილმან და ჯოჯოხეთმან მოსცნეს მკუდარნი, რომელნი იყუნეს მათ შორის, და განისაჯა თითოეული საქმეთაებრ თჳსთა” (გამოცხადება 20.13).

აწ სადღა იყოს საუკუნო ჯოჯოხეთი სიცბილისაებრ მათისა, რომელსა შინა არღარა იყოს სულთა მათ დასჯილთა გამოყვანებაჲ და არცაღა ქრისტე მიწევნულ არს. და ვითარმე იყოს ესე?

წმ. თეოდორე სტუდიელი: წერილები (4)

К игумену Никифору [1]

Когда нам был передан твой ответ через господина диакона, мы хотели тотчас писать к тебе, истинный и многолюбезный брат мой.[2] Но так как было зимнее время и новые соображения останавливали нас, то мы почли за благо отвечать не скоро. Если же вместе с вопросом, выраженным словом, и письмо потребовало того же самого, то для чего еще рассуждать и не высказывать того, что приходит на мысль?[3]

Во-первых, скажу - и ты, почтеннейший, пойми меня, - что я, как ты и сам знаешь, многим подавал своей жизнью пример великой греховности, и почти нельзя найти греха, к которому бы я и сам не был причастен, и другим не давал повода.[4] Но зная, что человеколюбие Божие спасает и погрязшего в бездне зла и подает руку помощи кающемуся, я избежал отчаяния и, по-видимому, несколько утвердился на правом пути. Поэтому, как ведает Бог, знающий тайное, я уклонился даже от сношения с родственниками своими и общения с любезными моими по плоти и от всех остальных при помощи одной силы Божией, укрепляющей немощь мою во всем. То, о чем ты спрашивал меня, несведущего, и теперь находится в таком состоянии, о котором сказал тебе господин диакон. И это мы высказывали и представляли не без рассуждения, но основываясь и утверждаясь на исследовании и изучении Богодухновенного Писания, равно как и расспрашивая тех, кого следует. Подлинно, это истина, потому что Божественный Закон ясно говорит это не только через святого Павла, но и через других богословствующих Отцов, которые то же самое и определяют, и доказывают, и излагают согласно с апостольской заповедью.

Как же я могу впредь оставаться неразумно безразличным? И не лучше ли мне уклониться и устраниться от тех, кто причиняет вред несчастной душе моей? И разве это не опасно, если верховнейший из отцов взывает и говорит, что отнюдь не должно принимать ничего противного заповеди или извращающего ее, хотя бы за это обещали жизнь или угрожали смертью? Не стану говорить, сколько есть других изречений, не позволяющих нам даже малейшего отступления от заповеди, особенно когда при этом мы имеем повеление св. Василия Великого, что "неопустительно должно соблюдать все, преданное Господом в Евангелии и чрез апостолов".[5]

Это я осмелился открыть тебе, как отцу и возлюбленному, между тем как мы - Сердцеведец Бог Свидетель! - не проповедуем этого, ибо не имеем преимущества и не питаем ненависти, но и к самодержцу и благочестивейшему Императору сохраняем любовь в сердце, и ко всем сродникам моим питаем благорасположенность, и поминаем его на Божественной Литургии, и молимся о нем в уединении и общенародно. Также и с Церковью мы находимся в общении, и да не будет, чтобы мы когда-нибудь отделились от нее![6]

Простите меня, который один только грешен; я предпочел оплакивать свои грехи в этом углу и не вмешиваться в дела мирские. Какое здесь преступление? Позволь мне, любезнейший брат,- ибо я знаю, что ты можешь это,- и оставаться в покое здесь, и быть вдали от всех людей, насколько возможно, и ты мудрым умом своим сделай стропотная в правая и острии в пути гладки, и будь для нас причиной мира и споспешником покоя, чтобы, если произойдет что-нибудь полезное для нас, устраивать это справедливо и разумно.


[1] Письмо написано весной 796 года, еще до того, как св. Феодор был отправлен в солунскую ссылку.

[2] Игумен Никифор был, вероятно, двоюродным братом св.

[3] Никифор воспользовался свиданием с диаконом Саккудионского монастыря, чтобы передать Феодору вопросы насчет его отношения к браку императора Константина VI с Феодотой. Всю зиму он не получал ответа и теперь обратился с письмом, на которое и отвечает св. Феодор.

[4] В житиях св. Феодора, составленных после его кончины его учениками, говорится, что он с детства жил благочестиво и праведно и никогда не уклонялся от истинного пути. Однако это письмо св. Феодора показывает, что на самом деле все обстояло не так гладко. Очевидно, что Феодор здесь не смиреннословит, а говорит о себе правду, поскольку пишет письмо своему родственнику, который должен был знать обстоятельства жизни Феодора. Также и в "Похвальном слове" своей матери св. Феодор говорит: "О, потоки слез, которые постоянно истекали из ее очей ради мужа и наименее твердого из детей" (Преподобный Феодор Студит, Малое оглашение… 500). А. П. Доброклонский (см. его книгу: Преп. Феодор, исповедник и игумен Студийский. Т. I (Одесса, 1913) 304-310) считает, что под последним св. Феодор имел в виду себя, т.к. мать должна была скорбеть как о муже, который поначалу не был тверд в благочестии - в том же "Похвальном слове" св. Феодор говорит, что Феоктиста изучала Псалтирь вечером и утром, а не днем, "чтобы не огорчить мужа", который, видимо, не очень одобрял занятий жены (Преподобный Феодор Студит, Малое оглашение… 490), - так и о старшем сыне, который, видимо, в молодости, учась в школе, общаясь с другими молодыми людьми и будучи от природы горячего характера, увлекся разными соблазнами и страстями.

[5] Нравственные правила. Правило 12. Гл. 3 // Творения иже во святых отца нашего Василия Великого, архиепископа Кесарии Каппадокийския. Ч. III (М., 1846; репр.: М., 1993) 379.

[6] В то время св. Феодор в протесте против прелюбодейного брака Константина VI ограничивался тем, что уклонялся от общения с самим Иосифом Кафарским и с сослужившими с ним, но продолжал поминать и патриарха, и императора, и вообще не афишировал своего протеста, т.к. не считал себя вправе выступать с обличениями, поскольку не имел епископского сана - "преимущества". Но в частных беседах он так или иначе излагал свой взгляд на брак императора, и таким образом его протест становился все более широко известен, что и порождало вопросы и беспокойство окружающих, в т.ч. императора.

Преподобный Феодор Студит, Послания. Кн. 1-2 (Москва, 2003), 

Примечания Татьяны Сениной © 2003—2004.

ПРАВОСЛАВНАЯ КАФОЛИЧЕСКАЯ ЦЕРКОВЬ В ЭПОХУ АПОСТАСИИ

ОПЫТ ВЫЖИВАНИЯ И СВИДЕТЕЛЬСТВА

Игумен Прокл (Васильев)

«Верую... во Едину, Святую, Соборную (Кафолическую) и Апостольскую Церковь..».
(Символ веры).
«и на сем камени созижду Церковь Мою, и врата адовы не одолеют ей»
(Мф.: 16,18).

1. ЭПОХА АПОСТАСИИ.

Согласно обетованию нашего Господа и Спасителя Иисуса Христа Православная Кафолическая Церковь сохранится до второго и страшного пришествия Божественного Судии. Однако много ли будет истинно-верных христиан на Земле в это время? По-видимому, очень и очень мало.

Если быть до конца честным перед своей совестью, то следует признать со всей печальной очевидностью, что наше время, на рубеже II и III тысячелетия Христианской эры, характеризуется полным распадом церковной и духовной жизни Христианства как главной мировой религии. Наше время совершенно справедливо называется «постхристианским» и «апостасийным», т.е. отступническим, так как христианство перестало оказывать сколько-нибудь существенное влияние на мировоззрение «современного» человека, такие понятия как «сотворение мира», «грех», «ответственность», «жертвенная любовь к ближнему», «загробная жизнь», «посмертное воздаяние», «Страшный Суд» и другие подобные им стали каким-то реликтом прошлых эпох. Поэтому наше время — не просто время возрождения древнего язычества, а именно время сознательного отступничества (апостасии) подавляющего большинства «исторических» христиан от самых основ Христианства. Подавляющее большинство наших современников рассматривает жизнь как непрерывную цепь удовольствий и наслаждений, прежде всего сексуальных. Поэтому стоящие в некогда христианских городах и странах храмы и монастыри представляют собой, по меткому выражению современного богослова, лишь памятники ушедшей эпохи, такие же мёртвые как египетские пирамиды.

Если мы обратим свой взор на западную часть христианского мира, то увидим крайне безрадостную картину.

Протестанты, начав свою борьбу с отрицания крайностей папизма, отвергли вместе с ними и то, что составляло основу и краеугольный камень Апостольской Церкви — апостольское преемство иерархии и таинство Тела и Крови Христовых, упорно и с остервенением отрицая их реальное присутствие в своей «евхаристии». Распавшись на множество сект и подсект, не имея благодати Таинств, они ничего не могли противопоставить неоязычеству современного мира, выродившись в какие-то псевдо-харизматические культы, очень напоминающие бесовские радения древних язычников.

Церковь Римская, бывшая оплотом Вселенского Православия в течение 1-го тысячелетия христианской эры, к которой обращались за помощью Свт Афанасий Александрийский, Свт. Иоанн Златоуст, Прп. Максим Исповедник, Прп. Феодор Студит и другие светильники Церкви Востока, пала под ударами крайнего модернизма и экуменизма. Отпав от Вселенского Православия в XI веке, установив противоречащее древним канонам папистское устройство, заведя у себя чуждые христианской древности обряды и догматы, Церковь Первого Рима окончательно отошла от апостольского и святоотеческого предания в эпоху II Ватиканского собора. Продолжительный понтификат папы-артиста Иоанна Павла II, целеустремлённо воплощавшего в жизнь решения Ватикана-2, игравшего роль «современного и политкорректного» папы, молившегося и в мечетях, и синагогах, и вместе с шаманами, окончательно разрушил остатки христианского благочестия на латинском Западе. Следствием этого явилось полное моральное разложение всего западного мира. Там уже как о свершившемся говорят о легализации однополого брачного сожительства и о допустимости убийства тяжелобольных и немощных.

Не лучше обстоят дела и на некогда христианском востоке. «Мiровое православие» также захлестнула волна экуменизма и модернизма. Знаковыми событиями этого процесса стал переход подавляющего большинства поместных «православных церквей» на новый календарный стиль и снятие анафемы 1054 года с папистов, всё это привело к тому, что т.н. «православные» стали ещё большими экуменистами и модернистами, чем их учителя — протестанты и католики.

მღვდ. ზურაბის (აროშვილი) და არქიმანდრიტ რაფაელის (კარელინი) კითხვა-პასუხი

ქვემოთ მოყვანილი დისკუსია გაიმართა 2005 წელს, არქიმ. რაფაელის ინტერნეტ-გვერდზე: http://karelin-r.ru/


11/04/2005 Свящ. Зураб спрашивает:

ВСТУПИВ В ЭКУМЕНИЧЕСКОЕ ДВИЖЕНИЕ – “Есть ли жизнь на Марсе? или... Люди! на Марсе - Экуменизм!” Вопрос: А может лучше так назвать эту статью?

Архимандрит Рафаил отвечает:

Уважаемый Зураб! Если на Марсе высадятся космонавты – один католик, второй протестант, третий униат, то экуменизм на Марсе возможен.

14/04/2005 Свящ. Зураб спрашивает:

Это очень хорошо, что вам не нравится документ ВСЦ – «Заключительный Отчет Специальной Комиссии по вопросу об участии Православных Церквей в работе Всемирного Совета Церквей» и вообще экуменизм.

Но! Кто эти экуменисты? Кто занимается со стороны офиц. Церквей экуменизмом? Разве Марсиане? Нет, дорогой это ваши первоиерархи Констант. Патриарх., Алексаедр. Патриарх., Антиох. Патриарх. и т.д. Вы с этими иерархами находитесь в мистическом единстве и они ваши Епископы. Не буду сейчас объяснять, что значит Епископ, вы теоретически знайте это. Также не стоит оправдываться тем, что они лично ответят перед Богом за свои деяня и что вы не причем. Да! И они ответят за своe богонасмехательство и вы будете в ответе за свое сослужение и за духовное единение с этими лже–епископами. Верьте, дорогой, Бог поругаем, не бывает. И хорошо оглянитесь, не на Марсе это все происходит, а на вашем «…глубочайшем интиме Церкви…» как вы его сами называете.

Как наверно сами понимаете, это уже не вопрос. Потому, что в Вере в Истинного Бога Спасителя, в Его учении принесенном на землю, сохранившейся до нас в Церкви, которая возвещается нам св. Отцами, не ставятся вопросительные знаки, а утвердительные. И не надо ухищрениями превратно-развратного ума переделывать Его, стараться приспособить Его к своему экумен-болотному состоянию.

წმ. თეოდორე სტუდიელი: წერილები (3)

К Платону

Прежде слов у меня льются слезы, внутренность содрогается, рука дрожит при письме, я терзаюсь со всех сторон и не в силах переносить скорбь. О, как я стерплю твои, отец, христоподобные страдания? О, как перенесу твое высокое и святое уничижение? Как стану отвечать тебе надлежащим образом? Куда обращусь и с чего начну письмо? Мне ли ты, отец, пишешь это?[1] Мне, червяку, праху и непотребному, отец произносит слова, с которыми обращаются к сыну? Принимаешь вид умоляющего ты, которого самого должно умолять. Что же после этого скажу я, несчастный? Какое покажу уничижение перед праведным отцом моим? Впрочем, я принял недостойными руками святое послание твое, отец, как богописанные скрижали, выслушал написанный голос твой, как иной выслушал бы голос Ангела или апостола. И сокрушило оно мое сердце, источило слезы, и я заплакал, и плакал не плачем Иеремии о бедствиях, постигших ненавидящих Бога,[2] но неким особым плачем, в котором была и любовь к отцу, и истинная благодарность к Богу. Действительно, достойно похвалы то, что написал ты, праведный отец, достойно переписывания; твои слова служат выражением твоей всецелой преданности Богу.

Итак, отец, ты утвердил наши умы, укрепил наши сердца. Мужество твое выше надежды, дерзновение твое выше ожидания. Ты явился нам иным, нежели мы знали тебя; ты весь изменился в Боге. Слава Укрепившему тебя! Не сразил тебя страх царской власти, не ослабило тебя коварное обольщение.[3] Не избрал ты наслаждение временными удовольствиями, желая впереди других подвергаться опасности за истину Божию. Добрый пастырь тот, который душу свою полагает за овцы, который и теперь содержится узником под стражей, как апостол Христов.

О, та хижина, в которой содержишься ты, как сосуд честный и благопотребный Владыке Богу! О, если бы мне обнять тот помост, по которому ходят ноги господина моего и отца! О, если бы мне облобызать те ключи и замки, которые охраняют тебя, как сокровище благочестия! Или лучше, я желал бы облобызать честные уста, исповедавшие слово истины, и преподобные руки, воздеваемые в святых и богоугодных молитвах. Как отлетело любезное мне лицо? Как умолк спасительный голос?

სტუდიელ აღმსარებელთა ცხოვრებანი: წმ. ნავკრატი სტუდიელი

ღირსი ნავკრატი სტუდიელი (+848), იკონომოსი იყო სტუდიელთა მონასტერში წმ. თეოდორეს იღუმენობის დროს. წმ. თეოდორეს გადასახლებიდან დაბრუნების შემდეგ, ნავკრატი მუდმივად მის გვერდით იმყოფებოდა. მასვე ეკუთვნის მრგვლივმოსავლელი ეპისტოლე წმ. თეოდორეს გარდაცვალების შესახებ, რომელშიც აღწერილია დიდი აღმსარებლის უკანასკნელი დღეები. წმ. ნავკრატი მუდამ ერთგული იყო წმ. თეოდორესი, მორჩილსა და მოძღვარს შორის საოცარი სიყვარული სუფევდა. შემონახულია უამრავი წერილი ნავკრატისადმი, სადაც წმ. თეოდორე აქებს თავის მოწაფეს სულიერი ღვაწლისთვის, მოშურნეობისათვის, მწუხარებათა დათმენისათვის. ლეონ სომეხის დროს, ნავკრატი სხვა ცნობილ ბერებთან და იღუმენებთან ერთად გამოძახებულ იქნა საჯარო დისპუტზე იოანე გრამატიკოსთან. წმ. ნავკრატი მხნედ აღუდგა წინ “დიდ სოფისტს”, ბრძნულად აუღო ალღო მის სიცბიერესა და მზაკვრობას, და საჯაროდ სძლია მას დისპუტში. წმ. თეოდორეს გარდაცვალების შემდეგ, ნავკრატი სტუდიელთა იღუმენად იქნა არჩეული.

845-846 წლებში, სტუდიელებს ძლიერ დაუპირისპირდა წმ. პატრიარქი მეთოდე. ცდილობდა რა განემტკიცებინა უმაღლესი საეკლესიო ხელისუფლების ავტორიტეტი, პატრიარქი ისეთ უკიდურეს ზომამდე მივიდა, რომ სტუდიელებს მოსთხოვა, გაენადგურებინათ წმ. თეოდორეს პოლემიკური ეპისტოლეები, რომლებიც პატრიარქების, ტარასისა და ნიკიფორეს დროს დაიწერა, და არა მარტო გაენადგურებინათ, არამედ ანათემისთვის გადაეცათ ისინი. ეს მოთხოვნები სტუდიელთათვის, ცხადია, მიუღებელი აღმოჩნდა, რადგანაც ეს ნიშნავდა მათი დიდი იღუმენის დამნაშავედ ცნობას, და ამიტომ მათ უარი განაცხადეს პატრიარქის მოთხოვნის აღსრულებაზე. პასუხად პატრიარქმა მეთოდემ სტუდიელები განკვეთა ეკლესიიდან, როგორც სქიზმატიკოსები და ანათემას გადასცა ისინი. მან არ სცნო წმ. ნავკრატი იღუმენად, ხოლო წმ. თეოდორეს შესახებ განაცხადა, რომ თითქოს იგი განვარდნილი იყო ეკლესიიდან პატრიარქთა მიმართ დაუმორჩილებლობის გამო და მხოლოდ მოგვიანებით შეუერთდა ეკლესიას, რითაც “მორჩილების მაგალითი” მისცა მრავალთ. ამგვარად გამოდიოდა, რომ წმ. თეოდორე იყო სქიზმატიკოსი (განხეთქილების მოქმედი) და ეკლესიაში პატრიარქ ნიკიფორეს მიერ იქნა მიღებული სინანულით.

სინამდვილეში კი, საქმე სრულიად სხვაგვარად იყო. წმ. თეოდორე ცხადია შეურიგდა როგორც წმ. ტარასის ასევე წმ. ნიკიფორეს, მაგრამ იმ იძულებითი “იკონომიებისთვის”, რომლებიც მათ იმპერატორთა ზეწოლისა და მუქარების გამო დაუშვეს, თავად პატრიარქებს მოუხდათ შემდგომ თავის მართლება, ხოლო წმ. თეოდორეს ორივე უდიდეს პატივს სცემდა, როგორც აღმსარებელს.

არავინ იცის, სადამდე მივიდოდა ეს უმწვავესი კონფლიქტი, რომელიც პატრიარქმა წამოიწყო, რომ არა წმ. მეთოდეს უეცარი სიკვდილი 847 წლის 14 ივნისს. ახალმა პატრიარქმა წმ ეგნატემ, დაუყოვნებლივ გააუქმა ყველა ანათემა და აკრძალვა სტუდიელთა მიმართ და საეკლესიო მშვიდობა კვლავ აღსდგა. 848 წლის 18 აპრილს, წმ. ნავკრატი გარდაიცვალა.

"სიტყვა მართლისა სარწმუნოებისა" ტ, VI, თბილისი, 2009 წ.

© გამომცემლობა "ორთოდოქსი"

ЛАОДИКИЙСКАЯ ЦЕРКОВЬ

Монахиня Кассия (Сенина)

И Ангелу Лаодикийской церкви напиши: так говорит Аминь, свидетель верный и истинный, начало создания Божия: знаю твои дела; ты не холоден, ни горяч; о, если бы ты был холоден или горяч! Но как ты тепл, а не горяч и не холоден, то извергнут тебя из уст Моих. Ибо ты говоришь: «я богат, разбогател и ни в чем не имею нужды»; а не знаешь, что ты несчастен, и жалок, и нищ, и слеп, и наг.

Апок. 3:14–17

В начале ХХ века русский религиозный философ Л. А. Тихомиров, пытаясь дать толкование событий, описанных в Апокалипсисе св. Иоанна Богослова, сделал предположение, что «жена любодейная», описанная в 17–18 главах Откровения «есть не иное что, как …павшая церковь. …Она находится в пустыне, но не скрывается, а сидит явно “на водах многих”, которые, по объяснению Ангела, “суть люди и народы и племена и языки”. Ее положение универсальное. Живет она пышно, облечена в порфиру и багряницу, украшена золотом и драгоценными камнями. Ее волшебством введены в заблуждение все народы. Своим положением она очень довольна. “Сижу царицею, — говорит она, — я не вдова и не увижу горести”. И положение ее действительно кажется прочным… Она говорит — “я не вдова”, значит, имеет защитника и покровителя или даже многих. …Она сидит на звере с семью головами, которые означают семь царей. Таким образом, она сидит на государстве… Если бы это было какое-нибудь языческое, новое религиозное общество, то его появление не было бы “прелюбодеянием”, …нарушением обетов Небесному Жениху. Если Жена любодейная — изменница, то очевидно, что она представляет метаморфозу бывшей Церкви Христовой, т. е. части ее. В то время как Жена, облеченная в солнце [1] , продолжает пребывать чистой Невестой Христа, другая часть бывшей христианской Церкви отходит на поклонение “богу иному”. …мы видим самое приниженное нравственное состояние — воровство, убийства, блудодеяния — и, что гораздо более достопримечательно, видим у людей того времени господство языческого мистицизма: они поклоняются идолам, поклоняются бесам и занимаются чародейством ([Апок.] 9:20–21). При этом нельзя не вспомнить Жену любодейную, которая волшебством своим “ввела в заблуждение все народы” (18:23). …мы видим, что в эпоху перед концом мира материализм и атеизм …явятся уже пережитыми, господство же получит демонический мистицизм, соединенный с крайней развращенностью и безнравственностью. На этой почве и появится Антихрист» [2] .

В настоящее время, когда прошло уже без малого 90 лет после написания этих строк, они выглядят почти как пророчество, частью сбывшееся — эпоха материализма и атеизма действительно является «пережитой», — частью сбывающегося на наших глазах — в том, что касается судьбы Церкви. Прежняя структура Поместных Православных Церквей пала, подкошенная ересью экуменизма, и только сравнительно небольшой остаток верующих, разорвавших общение с отступившими от православия иерархами «официальных церквей», остается верным святоотеческому учению и церковным канонам [3] .Большинство же прежде бывших православными церквей, в том числе и РПЦ МП, пошли «иным путем». Что же это за путь и куда он ведет? В рамках данной статьи будет рассмотрено современное состояние Московской патриархии; однако, в целом все церкви «мирового православия» движутся в одном направлении и к одной цели, путями, различающимися лишь в незначительных для общего анализа деталях. Эта цель — интеграция в современный процесс глобализации и вхождение в «новый мировой порядок».

В последнее время много говорят о «религиозном возрождении» в России. Действительно, на первый взгляд может показаться, что эти разговоры имеют основания: церкви отдано большинство отобранных и закрытых советской властью храмов и монастырей; храмы эти восстанавливаются, строятся и новые; организовываются многочисленные паломничества по святым местам, как по России, так и за рубеж; издается масса религиозной литературы, в т. ч. святоотеческих творений; священники выступают с проповедями по радио и телевидению, канонизируются святые… Однако, о религиозном возрождении надо судить не по внешним признакам, а по внутреннему настрою, ведь Церковь — «царство не от мира сего» (Ин. 18:36), она существует для внутреннего преображения человека, соединения его с Богом. А для этого нужна истинная святоотеческая вера, жизнь по заповедям Божиим, молитва, борьба со страстями, отречение от утех мира сего. Увы, именно эта сторона религиозной жизни находится в МП в довольно плачевном состоянии. Согласно статистике, в России, при однозначно хорошем отношении к Православию [4] , людей, верующих в личного Бога, достаточно часто молящихся и посещающих церковь чаще, чем несколько раз в год, — т. е. сколько-нибудь серьезно делами доказывающих свою веру — насчитывается всего около 7%, но на самом деле истинно верующих (по церковным меркам) гораздо меньше [5] .

სერგიანიზმი: სტალინის დაბადების დღე (3)

Речь патриарха Московского и всея Руси Алексия (Симанского) в Елохово-Богоявленском патриаршем соборе перед молебном в день празднования 70-летия председателя Совета министров СССР, генерального секретаря ЦК КПСС И.В. Сталина. 1

21 декабря 1949 г.

Сегодня наша Страна празднует день рождения и семидесятилетие своего Вождя, Иосифа Виссарионовича Сталина.

Со всех концов мира несутся к нему выражения любви, приветствия, благожелания, признание его великих заслуг пред Родиной, пред всем тем нравственно-высоким, что составляет идеал стремлений человечества.

Он – признанный всем миром Вождь не только народов Советского Государства, но и всех трудящихся; он – первый в ряду поборников и защитников мира среди народов, мира во всём мире.

Мне нет нужды, ибо это всем нам хорошо известно, излагать здесь его великие заслуги перед Родиной нашей в деле укрепления её мощи, в деле её необыкновенного преуспеяния во всех отношениях, во всех отраслях труда; нет надобности напоминать вам и о том, что благодаря его гениальному руководству наша славная армия в годину тягчайших испытаний, постигших наше Отечество, когда на него напал сильный и злобный враг, – одержала победу над этим врагом, и Родина наша вышла из горнила испытаний ещё более сильной, славной и мощной.

Всякий, кто лично знаком с нашим Вождём, поражается обаянием его личности; он покоряет собеседника своим внимательным отношением ко всякому делу; ласковостью; своей необыкновенной осведомлённостью во всяком деле; силой и мудростью слова; быстрым и благоприятным решением каждого представляемого ему дела и вопроса.

Мы, церковные люди, должны благодарить его особенно за его участливое отношение к нашим церковным нуждам; всякий церковный вопрос, соприкасающийся с гражданскими сферами, он разрешает в благоприятном для Церкви смысле. Святая Церковь наша имеет в нём верного защитника.

Мы собрались сегодня в великом множестве в храмах наших, чтобы, как это свойственно нам, верующим и церковным людям, молитвою принять участие в праздновании этого знаменательного для него и для всех нас дня и испросить у Господа ему и в дальнейшем благословение на его великий подвиг служения родному Отечеству и народу и успех во всех его благих начинаниях.

Да даст ему Господь много лет в здравии и благоденствии стоять у кормила правления родной Страной, и да процветает Страна наша под его мудрым водительством многая и многая лета на радость и счастье её народов. Аминь.

Журнал Московской патриархии. М., 1950. № 1. С. 4.

1. Молебен был отслужен соборно: патриархом, тремя архиереями и настоятелями всех московских храмов. Торжественные службы в тот день прошли и во всех столичных церквах.

წმ. თეოდორე სტუდიელი: წერილები (2)

К Платону

Второй раз уже я пишу к господину и отцу моему. Не знаю, получил ли ты мое письмо.[1] И в нем мы, хотя и недостойно, сказали немного из того, чего требовало время и что было нам по силам; и теперь скажем, что следует и что даст Бог на пользу смиренной душе моей, а также, осмелюсь сказать, и к утешению твоего, отец, великодушия.[2] Как прежде часто, так и теперь, я говорю и исповедую, что если есть во мне какой-нибудь дар слова и способность писать что-нибудь малое, то это дано не ради меня, уничиженного раба твоего, но ради тебя, имеющего обильную, в сердце источающуюся, благодать.

Поэтому ты охотно и радостно продолжаешь учить и вразумлять не только нас, которых иные ошибочно считают твоими племянниками, но и всех сыновей и детей твоих, рожденных духом твоим. А то, что я говорю правду, доказали дела. Ты истинный пастырь, положивший душу за овец своих, чтобы мы не уклонялись от истины и были готовы сейчас охотно пролить и собственную кровь. Такова бдительность истинного пастыря, обличающая лжецов и поистине являющаяся достойной пред Богом, Отцом и Архипастырем! Итак, дарованное мне ради тебя весьма скудно приношу тебе, и ты пожинаешь эти, - не знаю, как сказать, - тощие плоды семян, которые ты многозаботливо и обильно сеял, как добрый земледелец. Что же скажу приличного и благопотребного святой душе твоей, любезнейший отец мой? Кто отлучил меня от твоего, всегда вожделенного, лица, от сладкоречивой беседы, от спасительного руководства? Ты - мой свет, всегда сияющий светильник среди мрачных душевных помыслов, жезл, укрепляющий немощь сердца моего, изменение уныния, бодрость, благовестие, радость, умащение, празднество, слава. Без тебя и солнце не радостно для меня; я желал бы лучше не видеть света, чем не лицезреть твоего образа. Нет для меня ничего приятного на земле без твоего присутствия; ибо что вожделеннее истинного отца, даже и пред очами Божиими? Это знает сын, любящий отца и поистине родной. Но к чему много слов? Скажу, что случалось со мной.

Часто, когда я и не намеревался идти в святую келью твою, незаметно, как бы влекомый кем-нибудь, я приходил к тебе, вставал перед лицом твоим, так что часто, когда ты спрашивал: "Зачем пришел?" - я не мог ничего ответить. Настолько от тебя зависело мое спасение! Кто не стремится к свету? Но благодарю Бога, ради Которого я отторгнут от тебя руками поправших закон Его и рожденных от подобных им. Да не вменит им Господь Бог мой этого во грех, но да приведет их к осознанию безрассудства, и пусть они окажутся безответными в этом. Тебя заключили, как мы слышали, в тесную хижину, но таким образом показали тебя жителем неба. Ведь они заключили под стражу сокровище исповедания Божия и не уразумели. Если бы видели они, могли бы познать из этого, что сделали тебя досточтимым среди людей, спасительным для мира и вожделенным для многих.

სერგიანიზმი: სტალინის დაბადების დღე (2)

Поздравительная телеграмма патриарха Московского и всея Руси Алексия (Симанского) председателю Совета министров СССР, генеральному секретарю ЦК КПСС И.В. Сталину по случаю его 70-летнего юбилея

21 декабря 1949 г.

МОСКВА. КРЕМЛЬ.

ПРЕДСЕДАТЕЛЮ СОВЕТА МИНИСТРОВ, ГЕНЕРАЛИССИМУСУ

ИОСИФУ ВИССАРИОНОВИЧУ СТАЛИНУ.

Среди бесчисленных со всех концов мира приветствий от преданных Вам и любящих Вас, примите, дорогой и глубокочтимый Иосиф Виссарионович, от Русской Православной Церкви, всегда Вам благодарной за Ваше исключительное внимание к её нуждам, и от меня лично самые искренние и сердечные поздравления в близкий для всех нас день славного семидесятилетия Вашего вместе с горячими пожеланиями Вам многих и многих лет здоровья и счастья.

Мы усердно молимся об этом и искренно свидетельствуем, что эти пожелания исходят от заветных чувств наших к Вам, неуклонно ведущему Родину нашу к благоденствию, счастью и славе. Благоволите, дорогой Иосиф Виссарионович, принять подносимый Вам от лица всего Епископата Русской Православной Церкви приветственный адрес.

АЛЕКСИЙ, ПАТРИАРХ МОСКОВСКИЙ И ВСЕЯ РУСИ.

Журнал Московской патриархии. М., 1949. № 12. С. 3.

სტუდიელ აღმსარებელთა ცხოვრებანი: წმ. იოსებ თესალონიკელი

წმ. მღვდელმთავარი იოსებ თესალონიკელი (762-832), თავის უფროს ძმასთან წმ. თეოდორე სტუდიელთან ერთად ჯერ საკკუდიონის, ხოლო შემდეგ სტუდიელთა მონასტერში მოღვაწეობდა. 808 წელს მას ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი თესალონიკის კათედრაზე. იმპერატორების: კონსტანტინე VI-ს და ნიკიფორეს დროს წმ. იოსები გადაყენებულია კათედრიდან და გადასახლებაში იმყოფება სხვა სტუდიელებთან ერთად მას სდევნიან საეკლესიო კანონთა უკომპრომისო დაცვის გამო. 812 წელს პატრიარქ ნიკიფორესთან შერიგების შემდეგ იგი კვლავ თესალონიკის მთავარეპისკოპოსია. იოსები საკმაოდ ნაყოფიერი ჰიმნოგრაფი იყო, მის კალამს ეკუთვნის არაერთი საგალობელი კანონი, რომელიც “ტრიოდიონშია” შესული. ხატმბრძოლობის დროს წმ. იოსები კვლავ გადასახლებებში და საპყრობილეებშია. ცნობილია, რომ მას პირადად შეხვდა იმპერატორი ლეონ სომეხი, რომელიც დაპირებებით ეცადა მთავარეპისკოპოსის დაყოლიებას, ერესისადმი შემგუებლურ ანუ იოანე გრამატიკოსის პოზიციაზე დამდგარიყო, მაგრამ ამაოდ, რის შემდეგაც იგი გადაასახლეს. ცხოვრების ბოლო წლებში იოსები დაუახლოვდა წმ. მღვდელმოწამე ექვთიმეს, სარდიკიის ეპისკოპოსს. იმპერატორ მიქაელ II-ის დროს წმ. იოსები და წმ. ექვთიმე დედაქალაქში ცხოვრობდნენ და შედარებითი თავისუფლებით სარგებლობდნენ. იმპერატორ თეოფილეს გამეფებისთანავე ორივე მღვდელმთავარი კვლავ დევნულებაში აღმოჩნდა. მათ ბრალი დასდეს წმ. მეთოდეს (შემდგომში კონსტანტინოპოლის პატრიარქი) თანამზრახველობაში, რომელიც იმხანად რომიდან კონსტანტინოპოლში დაბრუნდა და თან რომის პაპის ეპისტოლე ჩამოიტანა ხატმბრძოლთა წინააღმდეგ. წმ. მეთოდე დააპატიმრეს, მას აგრეთვე ბრალი დასდეს დედაქალაქში პამფლეტის გავრცელებაში, სადაც ნაწინასწარმეტყველები იყო იმპერატორის სიკვდილი. მსგავსი პამფლეტების შედგენაში დასდეს ბრალი წმ. ექვთიმესა და წმ. იოსებს. წმ. ექვთიმე სასტიკად სცემეს შოლტით, რის შემდეგაც იგი მალე გარდაიცვალა. წმ. იოსებ სტუდიელი კი დააპატიმრეს. 832 წელს წმ. იოსები პატიმრობაში გარდაიცვალა. 844 წლის 26 იანვარს მისი წმიდა ნაწილები წმ. თეოდორე სტუდიელის წმიდა ნაწილებთან ერთად საზეიმოდ გადაასვენეს სტუდიელთა მონასტერში.

"სიტყვა მართლისა სარწმუნოებისა" ტ, VI, თბილისი, 2009 წ.

© გამომცემლობა "ორთოდოქსი"

წმ. გრიგოლ პალამა. აღსარება მართლმადიდებელი სარწმუნოებისა.

ერთი ღმერთი ყოველთა უწინარეს, ყოველთა ზედა, ყოველთა შინა, ყოველთა უზესთაეს. რომელსაც თაყვანსვცემთ და ვერწმუნებით მამაში, ძეში და სულიწმიდაში; ერთება სამებაში და სამება ერთებაში შეურეველად შეერთებული და განუყოფლად განყოფილი, ერთება თვით და სამება ყოვლისშემძლე, მამა დაუსაბამო, მაგრამ დაუსაბამო არა მარტოდენ როგორც უჟამო, არამედ, როგორც ყოვლითურთ უმიზეზო, ერთადერთი მიზეზი, ძირი და წყარო ძეში და სულიწმიდაში ხილული ღმრთეებისა, ერთადერთი წინადაუსაბამო მიზეზი ქმნილებებისა, არა ერთადერთი დამბადებელი, არამედ ერთადერთი მამა ერთი ძისა და გამომავლინებელი ერთი სულიწმიდისა, უმეტესი ძისა და სულისა, - უმეტესი, მარტოდენ, როგორც მიზეზი, სხვა მხრივ კი ყოვლითურთ მათი თანასწორი ღირსებით; მისი ერთი ძე – დაუსაბამო, როგორც უჟამო, არათუ საკუთრივ დაუსაბამო, რადგანაც დასაბამად, ძირად და წყაროდ აქვს მას მამა და მხოლოდ მამისაგან გამოვიდა იგი უწინარეს ყოველთა საუკუნეთა უსხეულოდ, უცვლელად, უვნებლად, შობითად, განუყოფლად; ღმერთი ღმერთისაგან; არათუ სხვა არის, როგორც ღმერთი და სხვა – როგორც ძე, არამედ მარადის არის იგი და მარადის არის ძე და ერთადერთი ძე, რომელიც მარადის ღმერთთან თანამყოფია შეურევლად.

Катакомбные богослужения в Соловецком лагере

Профессор Иван Андреев

В 1929 г. на о. Соловки, в страшном Соловецком концлагере, с приближением Пасхи началось усиление репрессий за религиозные убеждения и антирелигиозная пропаганда. В антирелигиозный музей, помещавшийся в бывшем игуменском флигеле, ежедневно стали устраиваться «экскурсии». Заключенных приводили в организованном порядке, группами, в этот «музей» и показывали им «вскрытые» мощи преп. Зосимы и Савватия. Под стеклом лежали честные останки святых, их нетленные кости, а на специальных, огромных плакатах было написано, что при «вскрытии мощей» были обнаружены труха и чурбаны дров. Чекисты давали «объяснения», в шапках, с цигарками во рту, всячески подчеркивали своё богохульство.

А по ночам, в великой тишине и тайне, рискуя быть пойманными и запытанными до смерти, пробирались в этот «музей» заключенные священники, монахи и верующие мiряне и, обливая кровавыми слезами оклеветанные раки преподобных, благоговейно катакомбно молились и за себя, и за всю Россию. И дивно помогали молящимся свв. Соловецкие угодники, сораспятые с народом русским своими растерзанными безмолвными мощами.

На Страстной неделе, вечером в понедельник было объявлено по всем ротам, что молитвенные собрания категорически запрещаются; всякий, кто будет замечен в «религиозной пропаганде» (т.е. молитве), — подлежит суровому наказанию. Также запрещалось печение всяких куличей и вообще какое-нибудь особенное приготовление пищи в наступающие праздничные дни. День светлого Христова Воскресения был объявлен обыкновенным рабочим днём.

Настроение у большинства заключенных было подавленное.

სიტყვა აღდგომაზე

ადამიანის თავისუფლების პრობლემა შეუძლებელია გადაწყდეს ადამიანის გონებით. იგი გადაწყვეტას ღებულობს მხოლოდ სულის ქრისტიანულ მისწრაფებებში, ღმერთკაცობრივ სათნოებათა: რწმენის, ლოცვის, თავმდაბლობის, სიყვარულის, მარხვის, მოწყალების, თანაგრძნობისა და თანალმობის საშუალებით. ადამიანი აცნობიერებს და გრძნობს, რომ სრულყოფილი თავისუფლება საკუთარი დაცემული ბუნებისაგან, საკუთარი ეგოიზმისაგან, საკუთარ თავზე არასწორი წარმოდგენისაგან, მანკიერი ჩვევებისაგან განთავისუფლებაა. თავისუფლება ნებაყოფლობითი მორჩილებაა ღმერთკაცისა, რაც ნიშნავს მასთან მეგობრობას, საკუთარი საქმეების, სიტყვების, აზრების მასთან შეთანხმებას, მისთვის გაზიარებას, ანუ ურთიერთობას ყველასთან (განურჩევლად იმისა, მორწმუნეა თუ ურწმუნო, რომელი რელიგიის მიმდევარია, მტერია თუ მოყვარე) ისე, როგორც ქრისტე მოიქცეოდა მათთან. ღმერთთან მეგობრობა მისი ჭეშმარიტების, სამართლიანობის, სიყვარულის, უკვდავების, მარადიულობის მორჩილება და მიბაძვაა. თავისუფლება არ არის მოთხოვნილებათა სასწრაფო დაკმაყოფილება, პირიქით, ეს ხშირად მონობისა და თვითმკვლელობის (სულიერი) საწინდარია. თავისუფლება – ადამიანისთვის ბოძებული საღმრთო ნიჭია, რომელიც ღვთაებრივ სრულყოფილებებში ნებაყოფლობითი მონაწილეობისთვის აქვს მინიჭებული ადამიანს.

ღმერთკაცი იესო ქრისტე ერთადერთი ლოგიკურად მისაღები (ფილოსოფიური) გამართლებაა ღმერთის. ის არის სრული თეოდიცია ადამიანური აზროვნების სამყაროში. ყოველგვარი ფილოსოფიური თეოდიცია იმსხვრევა და ინგრევა ამ მიმართულებით. ღვთის გამართლება შეუძლებელია ლოგიკური და ემპირიული არგუმენტებით. უფრო მეტიც, ტრანსცენდენტური ღმერთის გამართლება არც არის საჭირო, იგი ამას არ იმსახურებს. ღმერთი, რომელიც ადამიანი არ ყოფილა, არ განკაცებულა, არანაირ უფლებას არ იმსახურებს იყოს გატანჯული კაცობრიობის ღმერთი. მხოლოდ ის ღმერთი, რომელიც იყო ადამიანში, იცხოვრა ადამიანური ცხოვრებით, გადაიტანა ყველა მწუხარება, დაითმინა ყველა ტანჯვა, დაამარცხა სიკვდილი, საზრისი მისცა სამყაროსა და ადამიანს და ამასთან ერთად თავისი ღვთაებრივი თვისებების ნატამალიც კი არ დაუკარგავს, მხოლოდ ასეთ ღმერთს შეუძლია გაამართლოს თავისი არსებობა მრავალტანჯული კაცობრიობის თვალში, იმაში, რომ მან შექმნა ეს სამყარო და ადამიანი კი მასში. ასეთი ღმერთი მხოლოდ ქრისტეა. მან თავისი ადამიანობით (განკაცებით) გაამართლა ღმერთი და თავისი ღვთაებრიობით გაამართლა ადამიანი. გამომდინარე იქიდან, თუ რას აძლევს ქრისტე ადამიანს და მთელ კაცობრიობას, იგი შეუცვლელია ჩვენი არსებობისათვის. მას ერთს შეაქვს აზრი ჩვენს ცხოვრებაში, ანიჭებს მას ღვთაებრივ ღირებულებას. რადგანაც თუკი მან იცხოვრა ამ პლანეტაზე, ესე იგი  ღირს ცხოვრება მასზე. ადამიანი, რომელიც განიცდის ცხოვრების საშინელ ტრაგედიას, ან ქრისტეს უნდა შეუდგეს, ანდა თვითმკვლელობით (სულიერი) დაამთავროს სიცოცხლე, მესამე გზა არ არსებობს.

ქრისტეანობა მოწოდებაა სიკვდილთან ბრძოლისა, მოწოდება უკანასკნელ ამოსუნთქვამდე,  საბოლოო გამარჯვებამდე ბრძოლაა სიკვდილზე. ყოველი ცოდვა უკან დახევაა ამ ფრონტზე, ყოველი ვნება – გაქცევაა ბრძოლის ველიდან, ყოველი მანკიერება – დამარცხებაა. რომ არა ქრისტეს მკვდრეთით აგდგომა, ამ ბრძოლაში ადამიანს არანაირი შანსი არ ექნებოდა გამარჯვების. თუკი ქრისტეს აღდგომა არ ყოფილა, მაშინ რა აზრი აქვს რწმენას მისდამი? არასოდეს ვირწმუნებდი ქრისტეს, რომ არა მისი აღდგომა და გამარჯვება სიკვდილზე. ქრისტეს აღდგომის გარეშე ეს სამყარო მხოლოდ უაზრობათა ხმაურიანი გამოფენაა. მხოლოდ თავისი დიდებული აღდგომით განგვანთავისუფლა უფალმა უაზრობისა და სასოწარკვეთისაგან, რადგანაც არ არსებობს უფრო მეტი უაზრობა ამ ცისქვეშეთში, ვიდრე კაცობრიობა აღდგომის გარეშე, და უფრო მეტი სასოწარკვეთილება, ვიდრე ეს ცხოვრება უკვდავების გარეშე. ადამიანებმა ღმერთს სიკვდილის განაჩენი გამოუტანეს, ხოლო თავის მკვდრეთით აღდგომით კი ქრისტემ კაცობრიობას უკვდავების განაჩენი გამოუტანა.

ქრისტე აღსდგა! – ჭეშარიტად აღსდგა!

მამა გელასი (აროშვილი)
(არქიმანდრიტ იუსტინე პოპოვიჩის ესეთა მიხედვით)