Святитель Григорий Нисский О молитве. Слово 5.

Остави нам долги наша, якоже и мы оставляем должником нашим; и не введи нас во искушение, но избави нас от лукаваго. Мф.6:12-13

Слово, простираясь вперед, вошло на самый верх добродетели. Ибо словами молитвы изображает, каким по его требованию должен быть приступающий к Богу; показывает, что он уже вне пределов естества человеческого и уподобляется по добродетели Самому Богу, так что, делая то, что свойственно делать одному Богу, по-видимому, и сам делается вторым богом. Ибо оставление долгов есть Божие свойство, и свойство преимущественное, - сказано: никто же может оставляти грехи, токмо един Бог (Лк.5:21). Поэтому если кто в жизни своей уподобился отличительным чертам Божия естества, то сам некоторым образом делается тем же, с кем сходство показал в себе точным уподоблением.

Итак, чему же учит слово это?

არქიმანდრიტი იუსტინე პოპოვიჩი. ჰუმანისტური და ღმერთკაცობრივი საზოგადოებანი.

თუკი ევროპის კონტინენტი რითიმე სახელგანთქმული დარჩება ჩვენი პლანეტის ისტორიაში, ეს, ალბათ, იმის ძალით მოხდება, რომ მან შესძლო გამოეგონებინა უამრავი პრობლემა, და ვერც ერთი მათგანი ვერ გადაჭრა კაცთა მოდგმის სასიკეთოდ! აქ, პირველ ყოვლისა, იგულისხმება ეგრეთ წოდებული სოციალური პრობლემები. მათი გადაწყვეტის მცდელობა - ეს ლამის ყოველი ევროპელის მანია იყო და არის. მაგრამ განა ვინმეს უცდია მათი გადაწყვეტა ცეცხლისა და მახვილის გარეშე, ინკვიზიციისა და კოცონთა გარეშე?! ამ სოციალურ პრობლემათა წინაშე ევროპელ ადამიანს სასოწარკვეთა იპყრობს, რომელიც ხშირად შეშლილობაში გადაიზრდება ხოლმე. რატომ? - იმიტომ, რომ საზოგადოების პრობლემები, თუკი მათ ძირითად შემადგენელ ელემენტებზე დავშლით, სხვა არაფერია, თუ არ პიროვნების პრობლემები, გადამრავლებულნი ყველა იმ ინდივიდუუმის რიცხვზე, საზოგადოებას რომ შეადგენენ. ყოველ ადამიანს, არის რა საზოგადოების წევრიბ თავისი საკუთარი, ინდივიდუალური, ფსიქოლოგიური შინაარსი, და პრობლემატიკა შეაქვს მასში. მაგრამ ყოველი ცალკეული ადამიანისა და მთელი კაცობრიობის პრობლემატიკა, არსებითადქ ერთმანეთის მსგავსია, ჭეშმარიტებისა და სამართლიანობის, სიცოცხლისა და სიკვდილის, სიკეთისა და ბოროტების, მარადიულობისა და უკვდავების, ცათა და ქვეყნის პრობლემები ყოველ ცალკეულ ადამიანსაც აწუხებს და მთელს კაცობრიობასაც,

25/7 იანვარი მისი ხსენების დღეა. წმ. გრიგოლი ღვთისმეტყველის ნაწერებიდან. ნაწილი II

ნიკობულოსს[1]

(მასზედ, თუ როგორ უნდა იწერებოდეს წერილი)

წერილის მწერალთაგან (შენ ამასაც მეკითხები) ზოგი სასურველზე უფრო გრძლად წერს, ზოგი - ძალზე შემოკლებულად. მათგან ვერცერთი ზომიერებას[2] ვერ იცავს ისრის მსროლელთა დარად[3], რომელთაგან ერთნი ვერ უწვდენენ მიზანს, მეორენი კი გადააცდენენ მას, ორსავე შემთხვევაში ერთნაირად თანაწარხდებიან სამიზნეს, თუმცა მარცხი ურთიერთსაწინააღმდეგო მიზეზებით წარმოიშობა. წერილის ზომას საჭიროება განსაზღვრავს. არ ეგების გრძელი წერილის წერა, როცა სათქმელი არა გაქვს, და არც შემოკლება ეგების, როცა სათქმელი ბევრია. რაღა გამოდის? საჭიროა განა სიბრძნის გაზომვა სპარსული ვერსით ანდა ბავშვის წყრთით[4] და

25/7 იანვარი მისი ხსენების დღეა. წმ. გრიგოლი ღვთისმეტყველის ნაწერებიდან. ნაწილი I

დედის - ნონნას ეპიტაფია[1]

ნონნა, ასული ფიტატესი. სად მიიცვალა? - ტაძარში ღმრთისა.

როგორ? - ლოცვისას. რამდენი ხნისა? - ხანმოთეული.

აჰა, სიცოცხლე მშვენიერი და აღსასრულიც ღმრთივ სასურველი.

([1] - PG 37, Carmen II, 2, n.99. 374 წ.)

მაქსიმეს[1]

ვერც კი ვიჯერებ, შენ წერაც კი გაბედე?

მაქსიმ-მწერალი? საოცარია მეტად!

ურცხვინოება ძაღლთა[2] ახლოს ვერ მოვა.

ეჰა, დროებავ, ყოვლის ნების დამრთველო!

ვით ნაწვიმარზე სოკომ, ისე იმრავლეს

ეპისკოპოსთა, ბრძენთა მხედართმთავართა,

თვინიერ გარჯის და ქმნის კეთილ საქმეთა

ამას რას ვხედავთ? სიბრძნე და სათნოება

მიუჩქმალავთ და ფეხით გაუთელიათ,

ყბადაღებული სითავხედე ბატონობს,

უგუნურება კი ზეიმობს და ზვაობს.

განუსწავლელად ვითარ გამოვიდოდა

მუშაითი ან მოისარი? ან იქნებ

ეფესოს უწმინდესი მიტროპოლიტის მარკოზ ევგენიკოსის აპოლოგია, რომელიც მან წარმოთქვა მოახლოებული აღსასრულის ჟამს

მართლმადიდებელი, ჭეშმარიტი სარწმუნოების ერთერთი ბოლო  აღმსარებელი მიტროპოლიტი.

 (მისი ხსება დღეს, 19/1იანვარს აღესრულება )

თუმცა უკვე სიკვდილი მიახლოვდება, მსურს, რომ უფრო ვრცლად გამოვთქვა ჩემი აზრი, რათა დასაბამიდან აღსასრულამდე თანხმობაში ვიყო საკუთარ თავთან. არავინ იფიქროს, თითქოს ოდესმე სხვას ვამბობდი, გონებაში კი სხვას ვფარავდი, რისი გამხელაც მმართებდა მიცვალების ჟამს.

პატრიარქის შესახებ ვიტყვი: ნუ განიზრახავს იგი, თითქოსდა ჩემი დაფასების საბაბით, მოავლინოს ეპისკოპოსები, ანდა მღვდლები, ანთუ ვინმე ისეთი, ვინც თანამოაზრეა მისი, რომ ჩემი უბადრუკი სხეულის დაფლვის ჟამს, აგრეთვე, როდესაც ჩემს ხსენებას სრულყოფენ, მათაც ერთობლივად ილოცონ და თანაშეერთონ ჩემეულ მღვდლებს, რომლებიც მსახურებას აღასრულებენ; ნურც იმას იფიქრებს, თითქოს რაიმე სახით, თუნდაც ფარულად, შევიწყნარებ მის ზიარებას. იმ მიზნით, რომ ჩემი დუმილი თანხმობად არ შერაცხონ მათ, რომლებმაც ჯეროვნად და ღრმად არ უწყიან ჩემი აზრი, ვამბობ და ვწამებ აქ მყოფი ყოველი ღირსეული კაცის წინაშე: არ მსურს და არც შევიწყნარებ მის, ანდა ვინმე მისთაგანის, ზიარებას; სრულიად არანაირად, არც ჩემს სიცოცხლეში, არც სიკვდილის შემდეგ (არ შევიწყნარებ) ქმნილ “ერთობას”, არც ლათინთა დოგმატებს, რაც შეიწყნარეს პატრიარქმა და მისმა მომხრეებმა, რომლებმაც დაამტკიცეს ისინი და პირველობისაკენ სწრაფვით დაარღვიეს ეკლესიის მართებული დოგმატები. ჭეშმარიტად მწამს, რომ რამდენადაც განვეშორები მათ, იმდენად მივუახლოვდები ღმერთს, აგრეთვე, მორწმუნეებსა და წმიდა მამებს; ანუ, რამდენადაც განვეყოფი მათ, იმდენად შევუერთდები ჭეშმარიტებას და ეკლესიის ღვთისმეტყველ წმიდა მამებს. მჯერა, რომ მათი თანამოაზრენი განუდგებიან ჭეშმარიტებასა და ეკლესიის ნეტარ მოძღვართ. ამიტომ ვამბობ: ისევე, როგორც განშორებული ვიყავი მათგან მთელი ჩემი ცხოვრების მანძილზე, ასევე ვარ ამჟამადაც. აღსრულებისას, და ასევე ვიქნები სიკვდილის შემდეგ. ფიცით გამცნობთ, რომ არავინ მათგანი არ დაესწროს ჩემს დასაფლავებას, არც ჩემს ხსენებას; ნურც შეეცდება ვინმე, მათი მოაზრე, შემოგიერთდეთ და თქვენთან ერთად აღასრულონ მსახურება, რადგანაც ეს იქნება შეუზავებელთა შეზავება. ხამს, რომ ისინი ყოველგვარად განეშორონ ჩვენეულ ნაწილს, ვიდრე ღმერთი არ მოჰმადლის ჩვენს ეკლესიას ჯეროვან განმართვასა და მშვიდობას.

 “სიტყვა მართლისა სარწმუნოებისა”, ტ. II .

© გამომცემლები  გელა და ზურაბ აროშვილები

ძველი ბერძნულიდან თარგმნა ედიშერ ჭელიძემ

წმ. მარკოზ ეფესელი მიტროპოლიტი

წმიდა ათანასე ალექსანდრიელი - ეპისტოლე არიანელთა წინააღმდეგ.

1. ყოველივე, რასაც ქმნიდა და რასაც გვასწავლიდა უფალი და მაცხოვარი ჩვენი იესო ქრისტე, როგორც ლუკამ თქვა, შექმნა მან თავადმა, ხსნად ჩვენდა მოვლენილმა; რამეთუ, როგორც იოანე იტყოდა, “არა რაითა დასაჯოს სოფელი, არამედ რაითა აცხოვნოს სოფელი მის მიერ” (იოანე 3,17). მისი წყალობა ყველაფერთან ერთად იმითაც გვაცვიფრებს, რომ იგი არც ჩვენს მოპაექრეთა შესახებ დადუმებულა. არამედ პირიქით, ნათლად გვიწინასწარმეტყველა, რათა ამის ახდენის ჟამს ჩვენი გონება მისი სწავლებით ყოფილიყო შემოზღუდული, სადაც ნათქვამია: “რამეთუ აღდგენ ქრისტესმტყუვარნი და ცრუწინასწარმეტყველნი, და ჰყოფდნენ სასწაულებსა დიდ-დიდსა და ნიშნებსა ვიდრე ცთუნებადმდე, უკუეთუმცა შეუძლეს რჩეულთა მათცა. აჰა ესენი წინასწარ გარქუ თქუენ” (მათე 24, 24-25). თუმცა კი მრავალნია და ადამიანზე აღმატებულნი მისგან ბოძებული სწავლანი და ნიჭნი, როგორიცაა: ზეციური მოქალაქეობის სახე, უფლება ეშმაკთა ზედა, შვილება, და ბოლოს, სრულიად განსაკუთრებული და დიდებული ნიჭი – მოძღვრება მამისა და სიტყვის შესახებ და აგრეთვე მადლი სულიწმინდისა. მაგრამ მაინც, “შეყოფილ არს მომგონებლობაი კაცისა მოსწრაფებით ბოროტთა” (დაბ. 8,21), თანაც “წინამოსაჯულსა ჩუენსა ეშმაკსა” შურს, რომ ესოდენი მადლი მოგვნიჭებია და “მიმოვალს და ეძიებს”, წარგვტაცოს თესლი სიტყვისა (I პეტრე 5,8). ამიტომაც უფალმა ეს მოძღვრება წინასწარმეტყველებით დანერგა ჩვენში, ვითარცა განძი თვისი, და თქვა: “იხილეთ, ნუუკუე სცთეთ, რამეთუ მრავალნი მოვიდოდიან სახელითა ჩემითა და იტყოდიან, ვითარმედ მე ვარ; და ჟამი მოწევნულ არს, არამედ ნუ მიხუალთ შედგომად მათა” (მათე 24, 4-5; ლუკა 21,8). რაღაც უდიდესი მადლი მიგვიღია სიტყვისაგან – არა ცდუნებად ხილულითა, არამედ სულიწმინდის მადლით ცნობად დაფარულისაც. რაკი ყოვლადსაძაგელ არს ცოდვის მომგონი, და საშინელი დემონია ეშმაკი, მისი ოდნავი გამოჩენაც და, ყველა მას დევნის, ვითარცა გველს, ვითარცა ვეშაპს, ვითარცა ლომს, რომ ეძიებს, ვინ მოიტაცოს და ჩანთქას.

საუბარი ნათლისღების შემდგომი კვირის საკვირაო სახარებაზე. Святитель Иоанн Златоуст. Беседы на Евангелие от Матфея. 4 глава 12-24.

«Услышав же Иисус, что Иоанн отдан под стражу, удалился в Галилею». (Мф.4:12)

Изъяснение 4:12—24. Для чего Христос удаляется в Галилею. — Что такое Галилея. — Почему Христос начинает проповедь после Иоанна. — Призвание Петра и Андрея. — Пример послушания Христу, показанный ими. — Почему Христос в начале проповеди творил чудеса. — Христос и ныне исцеляет болезни душевные — источник болезней телесных. — Чтобы просить отпущения грехов, нужно чувствовать свои грехи. — Нераскаянность больше всего прогневляет Бога. — По смерти нельзя грешнику получить прощение.

   1. Для чего Он опять удаляется? Для того чтобы научить нас не идти самим навстречу искушениям, но отступать и уклоняться от них. Не тот виновен, кто не бросается в опасности, но тот, кто в опасностях не имеет мужества. Итак, чтобы научить этому и укротить ненависть иудеев, Христос удаляется в Капернаум, исполняя пророчество, и, вместе, поспешая, подобно рыбарю, уловить учителей вселенной, которые, занимаясь своим искусством, проживали в этом городе. Заметь здесь, как Христос всякий раз, намереваясь удалиться к язычникам, побуждения для этого берет от иудеев. Так и в настоящем случае иудеи, умыслив зло против Предтечи и посадив его в темницу, самого Иисуса прогоняют в языческую Галилею.

მეორჱ თქუმული წმიდისა ტიმ[ო]თე ხუცისა იერუსალემელისაჲ უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტჱსთჳს შემდგომად შობისა მეორმეოცისა დღისათჳს, ვითარ-იგი მოიყვანეს ტაძრად მამა-დედამან, და ქალწულ[მან] და იოსებ, რაჟამს-იგი აკურთხევდა მას წმიდაჲ სჳმეონ წინაწარმეტყუელი

   

მხოლოჲ კაცთა შორის სრული კაცი სიმართლისაჲ, რომელი მრავალგან

    იპოვების, რომელთა-იგი მარადის განანათლებს. რომელნი-იგი ვლენან გზასა

    ჭეშმარიტსა, ვითარცა იტყჳს წერილი: ნათელი მართალთა ზედა მარადის (1).

    რომელი ნათელი?* -- არა თუ ესე, რომელ ღამე აღვინთით საჴმარად, გინა თუ

    მზჱ ესე შექმნული, რომლითა გუაქუს საწუთროსა ამას ჟამსა. "ნათელი

    მართალთა ზედა მარადის!" რომელი ნათელი? -- უპირატჱს ცათა დადგრომილი,

    რომელი საყდართა თანა მარადის დგას; იგი, რომელი მართალმან აბრაჰამ

     იცნნის თჳსნი და შეიწყნარნის, გარნა რომელთა თანა ნათელი არა არს,

    ეგევითარნი-იგი -- ბნელსა წარავლინნის.....

წმ. გრიგოლი ღვთისმეტყველის გამოკრებულნი სიტყვანი განცხადების დღესასწაულთან დაკავშირებით.

Опять Иисус мой, и опять таинство, - не таинство обманчивое и неблагообразное, не таинство языческого заблуждения и пьянства (как называю уважаемые язычниками таинства и как, думаю, назовет их всякий здравомыслящий); но таинство возвышенное и божественное, сообщающее нам горнюю светлость! Ибо святой день светов, которого мы достигли и который сподобились ныне праздновать, имеет началом крещение моего Христа, истинного света, просвещающего всякого человека, приходящего в мир (Ин.1:9), производит же мое очищение и помогает тому свету, который мы, вначале получив от Христа свыше, омрачили и сделали слитным через грех.

Здесь (скажу, хотя язычникам не понравится это) не рождение и сокрытие Дия - Критского властелина, не клики и военные рукоплескания и пляски Куретов, заглушающие голос плачущего бога, чтобы не услышал отец-чадоненавистник, потому что опасно было плакать, как младенцу, кто проглощен был как камень. Здесь не искажения фригиян, не свирели и Корибанты, не те неистовства, какие в честь Реи, матери богов, совершаемы были и посвящающими и посвящаемыми (что и прилично матери таких богов). У нас не дева какая-нибудь похищается, не Деметра странствует, вводит к себе каких-нибудь Келеев, Триптолемов и драконов, и то действует, то страждет. Стыжусь выставлять на свет ночные их обряды, и постыдные дела обращать в таинство. Это знают Елевзис и зрители того, что предается молчанию и действительно достойно молчания. Здесь не Дионис, не бедро рождает недоношенный плод, как прежде голова произвела нечто другое; не бог андрогин, не толпа пьяных, не изнеженное войско, не безумие фивян, чтущих Диониса, не поклонение перуну Семелы; не блудные таинства Афродиты, которая, как сами говорят, и рождена и чествуется срамно, не какие-нибудь Фаллы и Ифифаллы, гнусные и видом и делами; не умерщвление чужестранцев у тавров; не обагряющая жертвенник кровь лакедемонских юношей, секущих себя бичами и в этом одном некстати оказывающих мужество в честь богини и притом девы, потому что они и негу чтили, и неустрашимость уважали. Куда же отнесешь приготовление в пищу Пелопса для угощения голодных богов, - странноприимство отвратительное и бесчеловечное? Куда отнесешь страшные и мрачные призраки Гекаты, Трофониевы из-под земли обманы и предсказания, или пустословие Додонского дуба, или обоюдные прорицания Дельфийского треножника, или дар предвидения сообщающие воды Кастальского источника? Одного только не предсказали они, а именно, что сами приведены будут в молчание. Здесь не жреческое искусство магов и угадывание будущего по рассеченным жертвам; не Халдейская астрономия и наука предсказывать судьбу по дню рождения, наука, сличающая нашу участь с движением небесных светил, которые не могут знать о себе самих, что они такое, или чем будут. Здесь не оргии фракиян, от которых, как говорят, ведет начало слово: το θρησκέυειν, то есть богослужение; не обряды и таинства Орфея, мудрости которого столько дивились эллины, что и о лире его выдумали басню, будто бы она все увлекает своими звуками; не справедливые истязания, положенные Митрой для тех, которые решаются приступить к таковым таинствам; не растерзание Осириса (другое бедствие, чтимое египтянами); не несчастные приключения Исиды; не козлы почтеннейшие мендезиян; не ясли Аписа - тельца, лакомо откармливаемого по простодушию жителей Мемфиса. Здесь не то, чем в своих чествованиях оскорбляют они Нил, как сами воспевают, плодоносный и доброклассный, измеряющий благоденствие жителей локтями [1]. Не буду говорить о чествовании пресмыкающихся и гадов, о расточительности на срамные дела, так что для каждого гада были какой-нибудь особенный обряд и особое таинство; хотя общим во всех видим одно - злосчастное положение поклоняющихся. И если бы им надлежало сделаться совершенными нечестивцами, вовсе отпасть от славы Божией, предавшись идолам, произведениям искусства и делам рук человеческих, то благоразумный не пожелал бы им ничего иного, как иметь такие предметы чествования, и так их чествовать, чтобы, как говорит Апостол, получить должное возмездие за свое заблуждение (Рим.1:27) в том, что они чтут, не столько чествуя чтимое, сколько бесчестя им себя, сделавшись мерзкими по своему заблуждению, а еще мерзостнейшими по ничтожности того, чему кланяются и что чтут, и чтобы стать бесчувственнее самых чтимых предметов, настолько превосходя их безумием, насколько предметы поклонения превышают их ничтожностью.

Когда же произношу слово Бог, вы озаряйтесь единым и тройственным светом - тройственным в отношении к особенным свойствам, или к Ипостасям (если кому угодно назвать так), или к Лицам (нимало не будем препираться об именах, пока слова ведут к той же мысли), - единым же в отношении к понятию сущности и, следственно, Божества. Бог разделяется, так сказать, неразделимо и сочетается разделенно, потому что Божество есть Единое в трех, и единое суть Три, в Которых Божество, или, точнее сказать, который суть Божество.

Но поскольку настоящее торжество ради Крещения, и нам должно пострадать от зла сколько-нибудь с Тем, Кто для нас вообразился, крестился и распят, то полюбомудрствуем несколько о различиях крещений, чтобы выйти отсюда очищенными. Крестил Моисей, но в воде, а раньше во облаке и в море (1Кор.10:2), и это имело преобразовательный смысл, как понимает и Павел. Морем преобразовалась вода, облаком - Дух, манной - хлеб жизни, питием - Божественное питие. Крестил и Иоанн, уже не по-иудейски, потому что не водой только, но и в покаяние (Мф.3:11), однако же не совершенно духовно, потому что не присовокупляет: и духом. Крестит и Иисус, но Духом: в этом совершенство. Как же не Бог Тот, через Которого (осмелюсь сказать) и ты сделаешься богом? Знаю и четвертое крещение - крещение мученичеством и кровью, которым крестился и Сам Христос, которое гораздо достоуважительнее прочих, поскольку не оскверняется новыми нечистотами. Знаю также еще и пятое - слезное, но труднейшее; им крестится омывающий каждую ночь ложе свое и постель слезами (Пс.6:7), кому смердят и раны греховные (Пс.37:6), кто плача и сетуя ходит (Пс.34:14), кто подражает обращению Манассии, смирению помилованных ниневитян, кто произносит в храме слова мытаря и оправдывается больше тщеславного фарисея, кто припадает с хананеянкой, просит человеколюбия и крошек - пищи самого голодного пса.

Итак, эти, если хотят, пусть идут нашим путем и Христовым; если же нет, то своим. Может быть, они будут там крещены огнем - этим последним крещением, самым трудным и продолжительным, которое поедает вещество, как сено, и потребляет легковесность всякого греха. А мы почтим ныне Крещение Христово и благочестно будем праздновать, не чрево пресыщая, но веселясь духовно. Как же насладимся? Омойтесь, очиститесь (Ис.1:16). Если вы багряны от греха и не совсем кровавы, то убелитесь, как снег; если же червлены и совершенные мужи кровей, то придите, по крайней мере, в белизну волны. Во всяком же случае будьте очищены и очищайтесь. Бог ничему так не радуется, как исправлению и спасению человека; для этого и все слово, и всякое таинство. Да будете как светила в мире (Фил.2:15) - живоносная сила для других людей, и совершенными светами представ великому Свету, да научитесь тайнам тамошнего световодства, чище и яснее озаряемые Троицею, от Которой ныне приняли в малой мере один луч из единого Божества, во Христе Иисусе Господе нашем. Ему слава во веки веков. Аминь.

(Святитель Григорий Богослов Слово 39. На святые светы явлений Господних)

http://pagez.ru/lsn/bogoslov/039.php

Беседа о том, что совершается в чинопоследовании Таинства Крещения; в ней же говорится и о покаянии и о словах о сем предмете, сказанные Иоанном Крестителем. Произнесена была в навечерии праздника Богоявления [1]

1. Покаяние является началом и серединой и концом христианского образа жизни: поэтому оно взыскуется и долженствует быть и прежде святого крещения и в святом крещении и после святого крещения. При божественном крещении от нас требуется отчет: потому что оно является торжественным обещанием с нашей стороны иметь добрую совесть перед Богом и договором и обязательством проводить богоугодную жизнь и иметь образ жизни приятный Богу. Потому что, уверовав, мы соединяемся с благим и преблагим Христом, отрекаясь от лукавого и вселукавого врага, и обещаем держаться всеми силами благотворных Божиих заповедей, при этом удерживаясь от всякого злого намерения и дела; итак, вопрошаемы, мы отвечаем или непосредственно сами или через наших восприемников [2], как это бывает при крещении младенцев, - что то, во что мы уверовали, это самое мы с любовью приняли в душу, и мысленно дали обет (или: заключили договор). И поскольку, согласно Апостолу: "Сердцем убо веруется в правду, усты же исповедуется во спасение" (Рим.10:10), то совершив доброе исповедание устами, мы получаем спасение в Бане Пакибытия [3].

დეკანოზი იოანე მეინდროფი - გრიგოლ პალამას საღვთისმეტყველო თხზულებების ისტორიული მნიშვნელობა.

ეკლესიის ისტორიაში ცნობილია ვარლაამ კალაბრიელისა და წმინდა გრიგოლ პალამას პაექრობა, რომელიც თავდაპირველად ღვთის შემეცნების მეტად საფრთხილო საკითხს ეხებოდა. შემდეგ კი ვარლაამმა იესოს ლოცვის სამონასტრო პრაქტიკის წინააღმდეგ გაილაშქრა, ამან გამოიწვია უფლის სწავლების მთავარ საფუძვლებსა და ადამიანის ბედზე წარმოეწყოთ მსჯელობა. საბოლოოდ პაექრობა პალამიზმის გამარჯვებით დასრულდა, რომელიც 1341,1347 და 1357 წლების საეკლესიო კრებების დადგენილებებით გამყარდა. ეს გადაწყვეტილება მნიშვნელოვანი იყო არა მარტო ბერების გარკვეული წრისათვის, არამედ მთლიანად მართლმადიდებელი სამყაროსათვის.

კალაბრიელმა ბერმა დასავლეთიდან მოიტანა (როგორც ზოგჯერ მიიჩნევდნენ) არა კათოლიკობის გავლენა, არამედ კულტურის სეკულარიზაციის ძირითადი პრინციპები, რომლებიც დაკავშირებული იყო იტალიური აღორძინების ხანასთან. მისი როგორც წარუმატებლობის, ასევე გამარჯვების ნათელი გამოვლინება იყო წმინდა გრიგოლ პალამას მოძღვრება, რომელსაც გადამწყვეტი მნიშვნელობა ჰქონდა და არა მარტო ბიზანტიის, არამედ სხვა მართლმადიდებელი ქვეყნებისთვის. ეს ფაქტი შესანიშნავადაა წარმოჩენილი დ.ს. ლიხაჩოვის მიერ: "აღმოსავლეთში წინარეაღორძინება ვერა და ვერ გადაიზარდა აღორძინებაში".....