წმ. მღვდელმთავარი ეგნატე (ბრიანჩანინოვი)
1. ლოცვა ღმრთისადმი შეწირული ჩვენი სათხოვარია.
2. საზრისი ლოცვისა მდგომარეობს იმაში, რომ ადამიანი - დაცემული არსებაა. იგი ისწრაფვის დაიბრუნოს ის ნეტარება, რომელიც ჰქონდა, მაგრამ დაკარგა და სწორედ ამიტომაც ლოცულობს.
3. ღმერთის უდიდესი მოწყალების იმედი - აი ნავთსაყუდელი ლოცვისა. ნურასოდეს ეტყვი საკუთარ თავს: “მე ცოდვილი ვარ; ნუთუ ღმერთი შეისმენს ჩემს ლოცვას?” ცოდვილი რომ ხარ, სწორედ შენ გეხება მაცხოვრის სიტყვები: “არა მოვედ წოდებად მართალთა, არამედ ცოდვილთა სინანულად” (მათე. IX; 13).
4. იმისათვის, რომ ლოცვისთვის მოვემზადოთ, საჭიროა დაუნაყრებელი მუცელი, რწმენის მახვილით ამაო საზრუნავზე ფიქრის მოკვეთა, ყოველი წყენის პატიება გულის სიწრფელით, მადლობა ღმრთისა ყველა მწუხარებათა გამო, მეოცნებეობისა და გაფანტულობის განგდება, კეთილკრძალული შიში ღმრთისა, რომელიც ესოდენ დამახასიათებელი უნდა იყოს ყოველი ქმნილებისათვის, რამეთუ ლოცვისას იგი შემოქმედთან საუბარზე იქნება დაშვებული.
5. დაცემული კაცობრიობისადმი მაცხოვრის მიერ ნათქვამი პირველი სიტყვები იყო: “შეინანეთ, რამეთუ მოახლებულ არს სასუფეველი ცათა” (მათე IV; 17). ამიტომაც, ვიდრე არ შეხვალ ამ სასუფეველში, აკაკუნე მის კარიბჭეზე სინანულითა და ლოცვით.
6. ჭეშმარიტი ლოცვა ჭეშმარიტი სინანულის ხმაა. როდესაც ლოცვა სინანულით არ არის გამსჭვალული, მაშინ იგი არ ასრულებს თავის დანიშნულებას, მაშინ იგი არ არის სათნო ღმრთისათვის. ასეთი ლოცვა არ დაამდაბლებს და არ შემუსრავს სულს, რომელიც უნდა იქცეს მსხვერპლად ღმრთისა (ფს. 50; 19).
7. მაცხოვარი ამბობს, რომ “ნეტარ არიან გლახაკნი სულითა”, რამეთუ მათ თავმდაბალი წარმოდგენა აქვთ საკუთარ თავზე. დაცემულ არსებად მიიჩნევენ თავს და თვლიან, რომ გამოდევნილნი არიან სამოთხიდან, ჭეშმარიტი მამულიდან. “ნეტარ იყვნენ გლახაკნი სულითა, რამეთუ მათი არს სასუფეველი ცათა”(მათე. V; 3). “ნეტარ იყვნენ მგლოვარენი გულითა”, ლოცვაში საკუთარი სულის სიგლახაკის განცდათა გამო, “რამეთუ იგინი ნუგეშინისცემულ იქმნენ” (მათე V; 4) სული წმიდის მადლიერი ნუგეშინისცემით, რომელიც ქრისტესმიერ მშვიდობაში და ქრისტეს მიერ სიყვარულში მდგომარეობს. მაშინ მლოცველის სიყვარულს აღარავინ გამოაკლდება და თვით მტერზეც ილოცებს, რადგან შერიგებულია ამ ცხოვრების ყველა უმძიმეს გარემოებას.
8. როდესაც უფალი ლოცვას გვასწავლის, მლოცველის სულს ადარებს დაჩაგრულ ქვრივს, რომელიც უმკაცრესი მსაჯულის წინაშე მოუკლებლივ დგას და მანამდე ითხოვს, ვიდრე არ მიიღებს. (ლუკ. 18; 18). მსგავსად ქვრივისა, შენი ლოცვაც იყოს მუდმივი საჩივარი ცოდვის წინაამდეგ, რომელიც ძალადობს შენზე. ჩაუღრმავდი საკუთარ თავს, ყურადღებიანი ლოცვით გამოიძიე და გამოიკვლიე იგი: თავის დროზე დაინახავ, რომ სულიერად მართლაც დაქვრივებულხარ შენში ჩასახლებული ცოდვის გამო, რომელიც გმტრობს, გტანჯავს, შიგნიდან გებრძვის და ღმრთისათვის უცხოდ გაქცევს.
9. “მარად დღე” ანუ მთელი ჩემი ცხოვრება “მწუხარედ ვიდოდე” - ამბობს დავით წინასწარმეტყველი. (ფს. 37; 7), ჩემი ცოდვებისა და სისუსტის გამო ნეტარ მწუხარებაში ვიმყოფებოდე: “რამეთუ თეძონი ჩემნი აღივსნეს ნაგვემთაგან და არა არს კურნება ხორცთა ჩემთა” (ფს. 37; 8). თეძონი ცხოვრების გზაა კაცისა, ხორცი - მისი ზნეობრივი მდგომარეობა. შეუძლებელია საკუთარი ძალისხმევით კურნების მიღება. განკურნებისთვის ღმრთის მადლია აუცილებელი, რომელიც მხოლოდ მათ კურნავს, ვინც საკუთარ თავს სნეულად მიიჩნევს. ჭეშმარიტი აღიარება იმისა, რომ ავადა ვართ, მუდმივად სინანულში ყოფნით მტკიცდება.
10. “ჰმონეთ უფალსა შიშით და უგალობდით მას ძრწოლით” (ფს. 2; 11), “და ვის ზედა მივიხილო, არამედ ანუ მდაბალსა ზედა და მყუდროსა და მძრწოლარესა სიტყვათაგან ჩემთა” (ესაია 66, 2), “მოჰხედნა ლოცვასა ზედა მდაბალთასა და არა შეურაცხყო ვედრება მისი” (ფს. 101; 18). ე. ი. უფალი “მიმცემელია ცხოვრებისა” ანუ აცხოვნებს იმათ, ვინც “შემუსვრილია გულითა” (ეს. 57; 15).
