АНГЕЛ ФИЛАДЕЛЬФИЙСКОЙ ЦЕРКВИ

Татьяна Сенина
Вертоградъ-Информ № 11–12 (56–57) (1999) 16–31 [1]


...Тогда станет в дерзновении мнозе праведник пред лицем оскорбивших его и отметающих труды его. видевше же его смятутся страхом многим и ужаснутся о преславном спасении его. Рекут бо в себе кающеся, и в тесноте духа воздохнут и рекут: сей бе, егоже имехом некогда в посмех и в притчу поношения, безумнии, житие его вменихом неистово, и кончину его безчестну. Како вменися в сынех божиих, и во святых жребий его есть? Убо заблудихом от пути истиннаго, и правды свет не облиста нам, и солнце не возсия нам. Беззаконных исполнихомся стезь и погибели, и ходихом стези непроходны, пути же Господня не разумехом.

Из третьей паремии святителям (Прем. Сол. 5:1–7)

Святитель Филарет, в миру Георгий Николаевич Вознесенский, происходил из благочестивой православной семьи. Он родился в городе Курске 22 марта 1903 года. Отец его был священником и, впоследствии, архиепископом Русской Зарубежной Церкви Димитрием Хайларским. В 1909 году семья Владыки Филарета переехала на Дальний Восток, и до 1920 года будущий святитель жил в Благовещенске, где окончил гимназию.

Вот что сам Владыка рассказывал о своем детстве в слове при наречении во Епископа Брисбенского [2] : «В моей жизни, в ее детские и юные годы вряд ли есть что-либо особо заслуживающее внимания, кроме, быть может, того воспоминания из лет раннего детства, когда я малым ребенком шести-семи лет по-детски наивно любил “играть в службу” — делал себе подобие церковного облачения и “служил”. А когда родители стали мне это запрещать, то Владыка Евгений, епископ Благовещенский, наблюдавший дома эту мою “службу”, к их изумлению, твердо их остановил: “Оставьте, пусть мальчик «служит» по-своему. Хорошо, что он любит Божию службу”». Из этого эпизода видно, что будущее высокое церковное служение Владыки как бы было прикровенно предсказано еще в его детстве.

После окончания гимназии будущий Архипастырь переехал в Харбин, где закончил Политехнический институт и получил специальность инженера-электромеханика. Впоследствии, уже будучи первоиерархом РПЦЗ, он не забывал своих друзей по институту. По воспоминаниям всех знавших его, и в школе, и в институте он всегда был ласковым, добрым товарищем. Он отличался большими способностями и всегда был готов помочь и много помогал своим соученикам, выручая каждого из возможной «беды», угрожавшей ему. После института он занялся преподавательской деятельностью и был известен как хороший, знающий педагог; ученики любили и ценили его. Наставления же его для молодежи шли дальше границ школьной программы и проникали во все проявления человеческой жизни. Многие его бывшие ученики и коллеги после встречи с ним всю жизнь высоко ценили авторитет Владыки.

მენორას სანთლები ანუ "ხოხმა"

 
30 декабря, 2005 (АЕН) "...по инициативе Каталикоса–Патриарха всея Грузии Илии Второго состоялась его встреча с посланником Любавического Ребе в Грузии раввином Абрамом Михелашвили. Она прошла в резиденции главы грузинской православной церкви. Илия Второй тепло поздравил еврейский народ с праздником Хануки и зажег свечи ханукии, преподнесенной ему в дар раввином Михелашвили. Затем священнослужители спели первый псалом, патриарх на грузинском языке, а раввин – на иврите." 

მოციქულთა 71-ე კანონი: "თუ ვინმე ქრისტიანმა ზეთი მიიტანოს წამართულ ტაძარში და ურიათა შესაკრებელში მათ დღესასწაულზე, ან სანთელი აანთოს, უზიარებელ იქნეს."

***
იუდეველები ხანუკას დღესასწაულზე საზეიმოდ ანთებენ მენორას (რვატოტა შანდალს), რითიც გამოხატავენ სურვილს ღმერთთან, ჭეშმარიტებასთან, თორასთან (მოსეს ხუთწიგნეული) დაბრუნებისა. იუდაიზმის მისტიკური ტრადიცია – ხანუკას, მენორაზე სანთლების დანთების შესახებ ასეთია: “დღეს როდესაც ჩვენ ვანთებთ მენორას, ამით ჩვენ ვანთებთ საკუთარ თავში ღვთაებრივ ნაპერწკალს, როდესაც ჩვენი მენორა ანთია, ამით ჩვენ ვანახებთ ღმერთს, რომ ჩვენ მას ვეძებთ, მივისწრაფით მისკენ. მენორას დანთებით ჩვენ გამოვთქვამთ იმედს, რომ შევიცნობთ ჭეშმარიტებას და ვიხილავთ ღვთაებრივ ნათელს ამქვეყნად. (რაბინი ლაზერსონი-”Jewsweek”)

აქედან გამომდინარე, ის ვინც ხანუკას დროს (გრძელდება რვა დღე) მენორაზე სანთლებს დაანთებს, ამით გამოხატავს სურვილს ჭეშმარიტების, ღმერთის ძიებისა, თორასთან (ძველ აღთქმასთან) დაბრუნებისა. ეს კი ახალი აღთქმის, ჭეშმარიტი მესიის, მაცხოვრის, ქრისტეს უარყოფის ტოლფასია. მენორაზე სანთლების დანთება, რომელიც არის სიმბოლო იუდაიზმისა , ანუ “ახალი” მესიის (ანტიქრისტეს) მოლოდინისა, ნიშნავს ჭეშმარიტ ნათელზე, თაბორის ნათელზე უარის თქმას და რაღაც ახალი “ნათელის” მოლოდინს.

იუდაიზმის მისტიკურ ტრადიციაში ჭეშმარიტების შემეცნების პროცესი სამ კატეგორიად იყოფა – ხოხმა, ბინა და დაათი. როდესაც ასურელებმა ისრაელი დაიპყრეს, მათ იერუსალიმის ტაძარში წაბილწეს ზეთი, რომლითაც ებრაელები მენორას (მაშინ იგი შვიდტოტა იყო) ანთებდნენ. მისტიური თვალსაზრისით, ზეთი (შემდგომ იგი სანთლებით შეცვალეს) არის სიმბოლო ხოხმისა (უმაღლესი ღვთებრივი სიბრძნე). იუდეველთათვის ხოხმა არის უმაღლესი ნიჭი , რომელიც უნდა გამოყენებულ იქნას მოსეს სჯულის შემეცნებასა და აღსრულებაში.

უფალმა ჩვენმა იესო ქრისტემ გააუქმა ძველი სჯული, რომელიც იყო მხოლოდ აჩრდილი, მინიშნება, მოლოდინი ახალი აღთქმისა, ჭეშმარიტებისა. შესაბამისად მენორაზე სანთლების დანთება, მით უმეტეს იუდეველთა რაბინებთან ერთად ხანუკას დღეებში, არის ქრისტეს უარყოფის, ძველ სჯულთან მიბრუნების სიმბოლური ნიშანი, ანუ “ხოხმა”.

მღვდელი გელასი აროშვილი

მართლმადიდებლობის ზეიმი


დიდი მარხვის პირველ კვირას, მართლმადიდებელი ეკლესია ზეიმობს ხატების თაყვანისცემის აღდგენას და ზოგადად ყველა მწვალებლობაზე გამარჯვებას. ეს დღესასწაული 842 წელს დაწესდა, როდესაც ეკლესიამ საბოლოოდ გაიმარჯვა ხატმებრძოლობის მწვალებლობაზე. საეკლესიო ტიპიკონის მიხედვით, ამ დღეს მწუხრის მსახურებაზე იკითხება მართლმადიდებლობის სინოდიკონი, სადაც ერთის მხრივ, საუკუნო ხსენებით იმკობიან მართლმადიდებლობის აღმსარებლები და ამავე დროს, წარმოითქმევა ანათემები მწვალებლობების, მათი მოთავეებისა და თანამოაზრეების წინააღმდეგ.

კიდევ ერთი ნათელი მაგალითი იმისა, თუ რაოდენ დაშორდა ოფიციალური მართლმადიდებლობა მამათა სარწმუნოებას, არის თუნდაც ის ფაქტი, რომ მართლმადიდებლობის სინოდიკონი დღეს არ იკითხება (იშვიათი გამონაკლისების გარდა) არც ერთ ოფიციალურ საპატრიარქოში. სამაგიეროდ ის აღესრულება ყველა ჭეშმარიტ-მართლმადიდებელ ეკლესიაში, ანუ მათ მიერ ვისაც არა აქვს თანაზიარება ოფიციალურ (ფსევდო) მართლმადიდებელ იერარქებთან. მიზეზი იმისა, თუ რატომ ამოიღეს ეს მსახურება ოფიციალურ საპატრიარქოებში, ალბათ ნეთელია - დღეს, უკლებლივ ყველა ადგილობრივი ეკლესია, ჩავარდნილია ეკუმენიზმის მწვალებლობაში, და პირდაპირ თუ ირიბათ, ყველა მათგანი ლოცვით კავშირში იმყოფება მწვალებლებთან. უფრო მეტიც, თვითოეული ადგილობრივი ეკლესიის პირველ-იერარქის ზეპირი განცხადებებითა თუ ნამოქმედარით აშკარაა, რომ მათ არ სწამთ რომ მართლმადიდებელი ეკლესია არის ქრისტეს ერთადერთი და ჭეშმარიტი ეკლესია. მათთვის საერთოდ არ არსებობს რაიმე განსხვავება მართალსა და ცრუ სარწმუნოებას შორის, მართლმადიდებლობასა და ერესს შორის. აქედან გამომდინარე, ოფიციალური საპატრიარქოების თვალში, სრულიად ეკარგება აზრი (და უხერხულიც არის) რაღაც ანათემების წაკითხვა იმ რელიგიური წარმოდგენების წინააღმდეგ, რომელთა მიმდევრებთან ერთად ისინი საერთო ლოცვებსაც ატარებენ და საერთო საიდუმლოებებსაც აწესებენ. მართლაც, როდესაც სჭირდებათ, ფრიად თანმიმდევრულები არიან ოფიციალური საპატრიარქოების მესვეურნი - სარწმუნოების მიზანმიმართულად ფეხქვეშ გათელვაში, მათ თანმიმდევრულობას ბადალი არა აქვს!

არქივიდან: მიუღებელი გადაწყვეტილება

ბოსტონის მიტროპოლიტი ეფრემი

ამა წლის (1998 წ.) ოქტომბერში, საქართველოს საპატრიარქოს სინოდი შეიკრიბა შამბეზის, ბალამანდის, ანტიოქიის 1991 წლის დოკუმენტებისა და "განშტოებათა თეორიის", აგრეთვე ფინეთის ეკლესიის მიერ დასავლური პასქალიის გამოყენების საკითხის განსახილველად.

თუ გავითვალისწინებთ ახლო წარსულში საქართველოს საპატრიარქოს თავგამოდებულ მონაწილეობას ეკუმენიზმის პან-ერესში, ოქტომბრის რეზოლუცია საკმაოდ მოულოდნელია. მათთვის, ვისთვისაც ჭეშმარიტად ძვირფასია მართლმადიდებლობა, სინოდის დადგენილების ჟღერადობა იმედისმომცემ შთაბეჭდილებას ახდენს. რჩება ერთადერთი პრობლემა: მართლმადიდებლური ეკლესიის კანონიკური საზომის გამოყენებით ეს რეზოლუცია მეტად შეზღუდული სივრცით შემოიფარგლება და შესაბამისად ეკუმენიზმის ბორკილებიდან თავის დაღწევას მაინც ვერ ახერხებს.


ქრისტიანული თანაგრძნობით მოკლედ განვიხილოთ საქართველოს საპატრიარქოს სინოდის ეს დადგენილება.

არქივიდან: წერილი არქიმანდრიტ ლაზარეს

"ყოველივე თავის დროზე დავიწყებას მიეცემა,
მხოლოდ ღმრთის მსახურება და მის წინაშე
სინანული დარჩება მარადიულ ფასეულობად"
წმ. ეპისკოპოსი ეგნატე.
"ეკუმენიზმს გადაჭრით უნდა გავემიჯნოთ და მის თანამგზავრებთან საერთო არაფერი გვქონდეს. ჩვენ და ისინი სხვადასხვა გზით მივდივართ - ეს მათ მტკიცეთ უნდა ვუთხრათ და საქმითაც ვუჩვენოთ, ნამდვილი აღმსარებლობის დრო დგება, როდესაც, შესაძლოა, მარტონიც დავრჩეთ და დევნილთა მდგომარეობაში აღმოვჩნდეთ, რადგან დღეს ყველა ადგილობრივი მართლმადიდებელი ეკლესია "ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოში" შევიდა, რითაც მართლმადიდებლობას უღალატა და თაყვანი სცა სატანას" (მთავარეპისკოპოსი ამბერკი).

ერესი (მწვალებლობა) ღმრთის გმობაა. მაგრამ რა ხშირად ხდება, რომ კომპრომისისა და ქრისტეს უარყოფისათვის პირდაპირ ღმრთის გმობა არც არის საჭირო, და თვით საუკუნო ცხოვრებისა და წარწყმედის საკითხი ერთი შეხედვით უწყინრად გამოიყურება. "ოღონდ ყინულოვანი წყლიდან ამოდი და წადი, აბანოში გათბი"-ეუბნებოდნენ მტარვალნი სებასტიელ მოწამეებს, სხვა არაფერი მოუთხოვიათ: არც კერპებისათვის მსხვერპლის შეწირვა, არც ქრისტეს უარყოფა ანდა ღმრთის გმობა. ამგვარი არაფერი ჩაუდენია ამ ორმოცთაგან ერთ-ერთს, რომელიც დაჰყვა ცდუნებას, მაგრამ ეკლესია დღესასწაულის კანონში ცხადად გვამცნობს მისი საუკუნო წარწყმედის ამბავს.

"დამამცირებლად ევედრებოდა ამოეშალა მისი სახელი (ვიქტორი) ქრისტესათვის ტანჯულ ტუსაღთა სიიდან, თანაც ჰპირდებოდა მოხელეს, სამაგიეროდ მამულს გაჩუქებო…ღამით საპყრობილედან გამოუშვეს, მაგრამ იგი მალე მოკვდა. ეს რომ შეიტყო ჰიერონმა, ატირდა: "რა ჰქენი, ვიქტორ! რა ძვირად გამოისყიდე სიცოცხლე! რატომ ჩაიგდე თავი მტრის ხელში? როგორ შეგაშინა ხანმოკლე ტანჯვამ უბრალო ჭრილობებისაგან,რაც არაფერია მარადიული სატანჯველის წინაშე,შენ რომ მოგელის!" (მოწ. ჰიერონის ცხოვრება, ხსენება 7 ნოემბერს).

წმ. თეოდორე სტუდიელი: წერილები (1)

К Платону, отцу духовному

О чем будем говорить с тобой, любезнейший отец наш, мы, отторгнутые ради Бога от твоей святой утробы?[1] Что скажем приятного или радостного? Ибо не со слезами и скорбью мы переносим кажущееся изгнание. Таковым мы научились от тебя признавать не это, - так как мы пришельцы на земле (Быт. 15:13), - но одно только отпадение и далекое отлучение от Бога через преступление какой-либо заповеди Его. Поэтому радуемся и веселимся по поводу того, что и мы, хотя и недостойны неба и земли, удостоились вместе с тобой, святым нашим, потерпеть это за Его заповедь и лишиться общения с тобой по плоти. Впрочем, ты, отец, всегда с нами, перед нашими глазами и беседуешь с нами.

А как же иначе могли бы мы жить благополучно, когда каждый из нас пребывает отдельно от других, сам по себе, если бы покровом святых молитв твоих не были сохраняемы невредимыми от лукавого? Однако мы все остались целыми, невредимыми и твердыми. И хотя дорогой немного пострадали, так что некоторые и заболели, однако Сказавший: взгляните на птиц небесных и полевые лилии (Мф. 6:26-28), - и Неложный в обещаниях Своих сохранил нас, как мы и не надеялись, приведя нас сюда и склонив к состраданию нашим бедствиям сердца здешних мужей, особенно архиепископа.

წმ. მაქსიმე აღმსარებელი: წერილი ანასტასის, თანამოღვაწესა და მოწაფეს.

გუშინ, წმიდა ერგასის განზოგებას, მეთვრამეტე დღეს ამ თვისა, პატრიარქმა პეტრე კონსტანტინოპოლელმა გამომიცხადა: “რომელ ეკლესიას ეკუთვნი? ბიზანტიისას, რომისას, ანტიოქიისას, ალექსანდრიისას თუ იერუსალიმისას? აი, ყველა ეს ეკლესია თავისი ეპარქიებით გაერთიანდა ერთმანეთთან. ასე რომ, თუკი შენ, როგორც ამბობ, ეკუთვნი კათოლიკე ეკლესიას, შემოგვიერთდი, რათა არ შემოიტანო რაიმე სიახლე და უცნაურობა, და არ შეგემთხვეს ის, რასაც არ ელოდები”.

მე მას ვუპასუხე: “კათოლიკე ეკლესია, მართლაღსარებასა სახელისა მისისასა უწოდა მაცხოვარმა, ოდეს ნეტარება მისცა მოციქულსა პეტრეს და უთხრა: კლდესა ზედა, ანუ მართლაღსარებასა ზედა, აღვაშენო ეკლესია ჩემი და ბჭენი ჯოჯოხეთისანი ვერ ერეოდიან მას. თუმცა მსურს გავიგო ის აღმსარებლობა, რომელიც საფუძვლად დაედო თქვენს საყოველთაო ერთობას, და თუკი ყოველივე ეს ჭეშმარიტების საფუძველზეა კეთილად აღშენებული, არც მე განგეშორებით”.

სტუდიელ აღმსარებელთა ცხოვრებანი: ღირსმოწამე თადეოზ სტუდიელი

ღირსმოწამე თადეოზ სტუდიელი (+818), წარმოშობით სკვითი იყო. ბიზანტიაში ტყვე ბულგარელებთან ერთად მოხვდა და დიდი ხანი მონობაში გაატარა. როდესაც თავისუფლება უბოძეს, ბერად აღიკვეცა და სტუდიელთა მონასტერს მიაშურა. წმ. თეოდორე სტუდიელი თავის ერთ-ერთ ქადაგებაში განსაკუთრებით აქებს თადეოზს, როგორც მართლმადიდებელი სარწმუნოების საფუძვლიანად შესწავლის მოშურნეს. ხატმბრძოლთა მიერ დაწყებული დევნის დროს იგი სხვა სტუდიელებთან ერთად შეიპყრეს და შოლტით სცემეს. თადეოზი, რომელიც უმკაცრეს ასკეტურ ცხოვრებას ეწეოდა, ფიზიკურად დაუძლურებული იყო. მან ვერ გაუძლო სასტიკ ცემას და სამ დღეში გარდაიცვალა. წმ. თეოდორე სტუდიელი მას მოწამედ მიიჩნევდა და ლოცვაში ღმრთის წინაშე მეოხებას სთხოვდა დევნილი მართლმადიდებლებისთვის.

"სიტყვა მართლისა სარწმუნოებისა" ტ, VI, თბილისი, 2009 წ.

© გამომცემლობა "ორთოდოქსი"