სიტყჳსა მისთჳს, რომელსა იტყჳიან ლათინნი ვითარმედ, ქრისტე საუკუნოსა ჯოჯოხეთსა შინა არა შთასრულ არსო.

ბესარიონ კათალიკოსი  (ბარათაშვილ-ორბელიშვილი)

კუალად ამასცა იტყჳან სხუათა თანა გმობასა, ვითარმედ ქრისტე მეუფე საუკუნოსა ჯოჯოხეთსა შინა არა შთასრულ არსო, და უკეთუ მუნ შთასრულიყო ვერცაღა იგი გამოვიდოდაო. ჰოჲ გმობაჲ დიდი და პირი უსირცხვილო, რომელნი ესრეთ ზრახვენ! ჭეშმარიტად “სამარე ზე აღებულ არს ჴორხი მათი, ენითა მათითა ზაკუვიდეს.” სადა არს იგი საუკუნო ჯოჯოხეთი, ანუ რომელი არს იგი ადილი რომელსა შინა ქრისტე არა მიწევნულ არს და თუმცა მიწევნულ იყო ვერღარა გამოვიდოდა? ჯერეთ ეშმაკნი არა არიან მას შინა შეწყუდეულ და ვერცა იპყრობს იგი მათ და ქრისტე გარეშემოუწერელი იგი ძე და სიტყუაჲ მამისა თუმცა შთასრულ იყო ვერღარა გამოვიდოდა?

ეშმაკნი ღაღადებდეს და იტყოდეს: “იესო ძეო ღმრთისაო მოჰხუედ უწინარეს ჟამისა წარწყმედად ჩუენდა”. (მთ.8.29) ეშმაკნი უწინარეს ჟამისა არა არიან წარწყმედილ ვითარცა თჳთ აღიარებენ, არამედ ჯერედ ქუეყანასა ზედა იქცევიან, ხოლო თუ ქრისტე მიწევნულ იყო ვერღარა რომელ ძალ ედუა გამოსლუად? ეშმაკნი, რომელ დასაბამითგან ჩუენისა წარწყმედისა მიზეზნი არიან და აცთუნებენ კაცთა, იგინი ჯერეთ ქუეყანასა ზედა იქცევიან და სულნი კაცთანი აწვე პირველ მეორედ მოსლვისა შეიწყუდევიან საუკუნოსა ჯოჯოხეთსა შინა და ვერღარა გამოვლენ?

დაღაცათუ იუდა მოციქული იტყჳს,  ვითარმედ “ანგელოზი, რომელთა იგი არა დაიმარხეს თჳსი იგი სამთავრო, არამედ დაუტევეს სამკვიდრებელი მათი, სასჯელად დიდისა მის დღისა, საკვირველებითა მით სამარადისოთა წყვდიადსა ქუეშე დაჰმარხნა.” (იუდა 1.6)

ესენი, რომელნი მოციქულმან მოიხსენა, პირველნი მთიებნი არიან მთავარნი უჴორცოთა დასთანი, რომელთა იზრახნეს პირველნი განდგომილებაჲ. იგინი არიან წყვდიადსა შინა დამარხულნი საკრველებითა სამარადისოთა შეკრულნი სასჯელად დიდისა მის დღისა. ესე იგი არს ვეთარმედ დღესა მას დიდსა სასჯელისასა მათიცა ჯერ არს გამოსლვა, ვითარცა წერილ არს “და შემდგომად ათასისა მის წლისა განიჴსნას ეშმაკი საპყრობილისაგან თჳსისა და გამოვიდეს ცთუნებად წარმართთა” (გამოცხადება 20.7) ხოლო სხუანი იგი მიმდგომნი დასნი მისნი ქუეყანასა ზედა იქცევიან და რომელნიმე ჰეართ შინა ვიდრე მეორედ მოსლვადმდე. მაშინ მცირედ ჟამ იგინიცა განიჴსნებიან და აღმოვლენ უფსკრულით ვითარცა მოვიხსენეთ. და მერმე საუკუნოდ შეიწყუდევიან და დაშთებიან მას შინა, ხოლო სულნი ცოდვილთანი იქმნებისა რამცა არა გამოვიდა ჯოჯოხეთით გინა თუ პირველ მეორედ მოსლვისა ლოცვითა და ქუელის საქმითა, გინა თუ დღესა მას მეორედ მოსვლისასა, რათა მიეგოს ღირსად საქმეთა თჳსთაებრ და უკუეთუ იქმნებისღა გამოსლვა, რაჲ ზოგად მიიღონ მისაგებელი სულთა და ჴორცთა, ვითარცა წერილ არს: “და მოსცა ზღუამან მისთანა მკუდრნი, რომელნი იყვნეს მას შინა, და სიკუდილმან და ჯოჯოხეთმან მოსცნეს მკუდარნი, რომელნი იყუნეს მათ შორის, და განისაჯა თითოეული საქმეთაებრ თჳსთა” (გამოცხადება 20.13).

აწ სადღა იყოს საუკუნო ჯოჯოხეთი სიცბილისაებრ მათისა, რომელსა შინა არღარა იყოს სულთა მათ დასჯილთა გამოყვანებაჲ და არცაღა ქრისტე მიწევნულ არს. და ვითარმე იყოს ესე?

რაისათჳს იტყჳს წმინდა მოციქული პეტრე ქრისტესთჳს: “მოკუდა ჴორცითა და ცხოველ იქმნა სულითა რაჲთა საპყრობილესა მას სულთასა მივიდა და ჰქადაგა, რომელნი იგი ურჩ ოდესმე იყუნეს, რაჟამს ერთგზის თავს ედვა სულგრძელებასა მას ღმრთისა დღეთა მათ ნოესთა შემზადებასა მას კიდობნისასა”? (1 კათ.პეტრე 3.19). ამას არა ხოლო თუ მართალთა და ღირსთათჳს იტყჳს, არამედ ურჩთა და გარდამსლველთა და ცოდვილთათჳს, რომელნი უსჯულოებათა შინა აღესრულნეს, რამეთუ პირველ წყლით რღუნისა ნოეს ზე ვინ იყუნეს მორწმუნენი თჳნიერ ერთისა მის ნოესა, რომელსა ეტყოდა ღმერთი, ვითარმედ “შენ ხოლო იპოვე მართალ ქუეყანასა ზედა წინაშე ღვთისა”. რამეთუ განხრწნილ იყო ყოველი კაცი წინაშე ღმრთისა ამისთჳს აღხოცა უფალმან ყოველნი აღმდგომნი, ვითარცა წერილ არს. ხოლო ვინ იყუნეს მათსა უსჯულოესნი რომელთა იგი შექმნა და დაბადებაჲ შეინანა უფალმან? ვითრცა წერილ არს, ვითარმედ “შევინანე, რამეთუ შევქმენ კაცი.” ანუ ვინმცა იქმნებოდა მათ უმძვინვარესსა და უსასტიკესსა ტანჯვასა და ჯოჯოხეთსა შინა, რომელნი მოიხსენა მოციქულმან ნოეს ზე მყოფთა უსჯულოთა, რომელთა თანა შთასვლასა ხმობს ქრისტესა და საპყრობილედ სულთა უწოდს და მათ შორის ხარებასა? ვჰკითხოთ მათ: რაჲღა არს ამისა უბოროტესი სხუაჲ საუკუნო ჯოჯოხეთ, რომელსა შინა არცა ქრისტე მისრულ არს, არცაღა იქმნების გამოხსნა სულთა მუნ შეყენებულთა მრავლითა ქუელის საქმისა და აურაცხელითა მოწყალებითა ღმრთისათა?

ხოლო ვთქუათ უკუე ვითარმედ მეუფესა ქრისტესა უკუეთუ ღირსნი ოდენ და წმიდანი გამოეხსნა ჯოჯოხეთით: რაჲ იყო საკჳრველ ანუ რაჲ სასწაული უცხო ანუ მოწყალებაჲ ღმრთისა უსაზღვრო?

არამედ შთარაჲხდა ღმერთი ქუესკნელთა შინა, მუნ შეყენებულთა მიჰფინა ნათელი და ახარა მყოფთა მათ შინა და ჰქადაგა ღვთაებაჲ თჳსი, ვითარცა იგი ქუეყანასაცა ზედა. ხოლო რომელთაცა ჰრწმენა იგინიცა აღმოიყუანნა. ვითარცა წერილ არს: “რაჲთა სახელისა მიმართ იესო ქრისტესა ყოველი მუჴლი მოდრკეს ზეცისათანი და ქუეყანისათანი და ქუესკნელთანი და ყოველმან ენამან აღუაროს მას.” (ფილიპელთა 2.10)

ამას სიტყუასა ზოგნი ვინმე ესრეთ სთარგმნიან ვითარმედ რაჟამს იქმნეს მოსლვა ქრისტესი მეორედ საშინელებით და აღდგენ მკუდარნი, მაშინ იხილონ რაჲ ღმერთი დიდებით მოსრული მკჳდართა ზეცისათა და ქუეყანისათა და ქუესკნელისათა, იცნან ღუთაებაჲ მისი და მაშინ ყოველმან ვინმცა აღუაროს. რამეთუ ესრედცა იქმნების მას ჭამსა შინა ვინათგან იხილვენ ღვთაებასა მისსა, არამედ სიტყვასა ამას მოციქული უმეტესად ჯოჯოხეთს შთასვლისათჳს ღმრთისა იტყჳს, რათა სახელისა მიმართ იესო ქრისტესა ყოველი მუჴლი მოდრკეს ვითარცა ზეცისათანი და ქუეყანისათანი, ეგრეთცა ქუესკნელისათანი და ყოველმან ენამან აღუაროს მას. ისმინე გულსმოდგინედ და მე გაუწყო ყოველივე რაოდენი საღმრთოთა წერილთაგან გამოვიძიენ და მისწუდა უცები გონებაჲ ჩემი იგი აღვწერო და არა გარდავხდე საზღუარსა მათსა. მოციქულისა სიტყუაჲ გესმა ვითარ იტყჳს ყოვლისა მუჴლისა მოდრეკასა და ქუესკნელს შინა აღსარებასა. ვინათგან წინასწარმეტყველი დავით იტყჳს: “სიკუდილსა შინა ვინ მოგიხსენოს შენ? ანუ ჯოჯოხეთს შინა ვინ აღგიაროს შენ?” ხოლო არა წინა აღუდგების მოციქული სიტყუასა მას წინასწარმეტყველისა, არამედ ფრიადცა დაამტკიცებს, რამეთუ ვიდრე ქრისტეს მოსლვამდე არა იქმნა ჯოჯოხეთს შინა აღსარებაჲ, არამედ იქმნა რაჲ დიდი იგი განგებულებაჲ ღვთისა  სიტყჳსა განხორციელებაჲ და ჯუარცუმაჲ და სიკუდილი, და შთარახდა ქუესკნელს პყრობილთა მიმართ და ჰქადაგა მუნ შინა შეყენებულთა მიმართ, მაშინ აღუარეს და მოუდრკეს მუჴლი ქუესკნელთა შინა მყოფთანი. ვითარცა ზეცისათანი და ქუეყანისათანი, ეგრეთცა ქუესკნელისათანი. და რომელთაცა აღუარეს - იგინაცა აღმოიყუანნა. არამედ არა ყოველნი რომელნიცა არა მორწმუნე ექმნეს. ამის სიტყჳსა უვრცელესი(რე) განმარტებაჲ წმიდისა იოანე დამასკელისა მიერ თქმული მცირედ ქუემორე აღვწერო, რათა უმეტეს სარწმუნო თქუენდა იქმნეს. ხოლო აწ პირველსავე სიტყუასა მოვიდეთ, რათა ჩუენ მიერცა გეუწყოს ძალი ამათ სიტყუათა.

ხოლო ვინ იყვნეს რომელნი არა მორწმუნე ექმნეს? ვინათგან ნათელი იგი თვალშეუდგამი შთახდა პყრობილთა მიმართ ქუესკნელს ბნელთა და აჩრდილთა სიკუდილისათა და ქადაგა მუნ შეყენებულთა მიმართ ვითარცა მოვიხსენეთ მოციქულისა პეტრეს მიერ თქმული. ვინ იყო სრულიად დაბნელებული და დანთქმული ურწმუნოებითა ეგევითარსა სასჯელსა შინა ყოფითა არა შეიწყნარებდა მისლვასა მისსა ანუ არა აღიარებდა ღვთაებასა მისსა ანუ არა მოუდრეკდა მუჴლთა?

რამეთუ არა უხმდა ქადაგებაჲ დიდსა აბრაჰამს, არცა ისააკსა და იაკობს არცა ნოეს და იობს, არცა სხუათა წინასწარმეტყველთა და მართალთა, რამეთუ შორითვე ხედვიდეს იგინი მოსლვასა მისსა და ჯოჯოხეთს შინაცა მიწევნასა მათდა მიმართ და რადღა უხმდა ქადაგებაჲ? ანუ მუნ მიწევნულსა მათდა მიმართ ვითარ არა იცნობდეს? არამედ თავადი ბრძანებს: “არა მოვედ წოდებად მართალთა, არამედ ცოდვილთა”, რამეთუ მუნცა წოდებად ცოდვილთა შთავიდა და ქადაგა, რომელნი ურჩ ოდესმე იყვნეს ნოეს ზე შემზადებასა მას კიდობნისასა. ესე ვითართა უღმრთოთა შორის ქადაგა. და რაჲსათჳს არა შეიწყნარეს? არამედ მე ესრეთ ვჰგონებ, ვითარმედ ეშმაკნი მუნ მყოფნარელთა ჰყუა მუნ შინა პყრობილნი ადამისითგან და ვიდრე ქრისტესამდე, დიდად იქადოდა მათ ზედა და ვინათგან მასაცა ასმიოდა წინასწარმეტყველთაგან იგავით მოსვლა ქრისტესი და მუნ პყრობილნიცა მიელოდეს. ხოლო ეშმაკნი ტყუვილისა მიერ და ბგერებისა მიერ ხმათასა და ოცნებისა ეტყოდა მოსლვასა მხსნელისასა და შეაცდუნებდეს რომელნი პირველვე ცთუნებულ იყუნეს მათ მიერ ურწმუნოებისა თანა, სხჳთაცა მრავლითა ბუნებისა გარეგანითა ცოდვითა.

ამისთჳსცა არღარა ისმინეს ქადაგებაჲ ქრისტესი შთასლვისა, არცა აღუარეს არცა მოუდრიკნეს მუჴლნი, არამედ უმეტესად დაბნელდეს და დაშთეს მუნვე ქუესკნელთა შინა. ხოლო რომელნი მორწმუნე ექმნნეს უღვთონი და ცოდვილნი და სახლნი განმამწარებელთანი, პირველ წყლით რღუნისა ნოეს ზე, და შემდგომ ნოესა კერპთ მსახურნი, და მერმე სჯულსა შინა ისრაელთაგანნი, რომელ არიან სახლნი განმამწარებელნი მისნი. ამათ, რომელნიცა დაღაცათუ უღვთონი იყვნეს და ურწმუნონი, არამედ ბუნებითსა სჯულსა ჰყოფდეს და სიმართლესა იღუწიდეს, მუნ მიწევნასა ქრისტესა გამოუბრწყინდა ნათელი, მუნცა ისმინეს ქადაგებაჲ ქრისტესი და მათცა მოუდრიკნეს მუჴლნი და მორწმუნე ექმნნეს. იგინი აღმოიყვანნა სიღრმეთაგან ქუესკნელისათა, ვითარცა წიგნი ფსალმუნთა იტყჳს: “რომელმან გამოიყუანნის კრულნი სიმხნითა თჳსითა, ეგრეთცა განმამწარებელნი მისნი, რომელნი დამკვიდრებულ არიან სამარებსა.” ხოლო ვინ არიან განმამწარებელნი მისნი, რომელთა განამწარეს იგი, არამედ სახლნი ისრაელთანი, რომელნი მრავალგზის განუდგეს ღმერთრსა და მიიქცეს კერპთმსახურად და განამწარეს წმიდაჲ იგი ისრაელისა, ვითარცა იგი ეზეკიელ წინასწარმეტყველი ამხილებს და იტყჳს: “თქუა უფალმან ჩემდა მომართ: ძეო კაცისაო, მიგავლინო შენ სახლსა ისრაელისასა განმამწარებელთა მათ ჩემთა, რომელთა განმამწარეს მე, და მამათა მათთა შეურაცხმყუეს მე ვიდრე დღეინდელად დღედმდე და ძეთა მათ ქედფიცხელთა და გულფიცხელთა”და შემდგომი. ესენი არიან განმამწარებელნი მისნი და ამათ ესევითართა ვითარ ეტყვის წინასწარმეტყველი გამოყვანასა ჯოჯოხეთით? და ვითარ იქმნა გამოჴსნა მათი შთასლვითა ქრისტესითა - თქუენ იხილეთ და განიცადეთ, რამეთუ წმიდაჲ მოციქული პეტრე იტყჳს ვითარ ზემო ვახსენეთ: საპყრობილესა მას სულთასა მივიდა და ქადაგა, რომელნი იგი ურჩ ოდესმე იყუნეს რაჟამს ერთგზის თავს ედვა სულგრძელებასა მას ღვთისა დღესა მათ ნოესთა შემზადებასა მას კიდობნისასა. და დავით წინასწარმეტყველი იტყჳს გამოყვანასა კრულთასა სიმხნითა და განმამწარებელთა მისთასა დამკჳდრებულთა აჩრდილთა სიკუდილისათა. ამისთჳს ვიტყჳთ ვითარმედ შთასლვითა მხსნელისათა ჯოჯოხეთს შინა მრავალთა იქმნა გამოხსნა, არა ხოლო თუ ისრაელთაგანთა მართალთა და წმიდათა, არამედ პირველ წყლით რღუნისა და შემდგომად სჯულსა შინა განმამწარებელთა მისთასა. და ჩუენ მიერ თქმული ესე არს, რომელნი წამებითა მრავლითა საღმრთოთათა წერილთასა განგიმარტე დაფარულნი და ძნიად მისაწდომელნი საიდუმლონი და აწ წმიდისა იოანე დამასკელისა სიტყვები ისმინეთ, რომლისა მეგულვების აღწერა და ნუ უცხოდა გიჩნდების სიტყუანი ესე წმიდათანი:

"ხოლო სიტყუისა მისთჳს წინასწარმეტყველისა ვითარმედ “ჯოჯოხეთს შინა ვინ აღგიაროს შენ?” წინასწარვე გვითქუამს ვითარმედ საშინელ არიან შინებით თქუმანი ყოველთა მხედველისანი, არამედ მათ ყოველთა სძლევს კაცთმოყვარებაჲ მისი, რამეთუ შემდგომად სიტყუვისა ამის წინასწარმეტყველისა მიერ თქმისა უკანასკნელღა იქმნა ჯოჯოხეთს შინა აღსარებაჲ უეჭუელი. მათ მიერ ვიტყჳ რომელთა იგი ჰრწმენა მისი, შთასრული იგი მათდა მაცხოვარებაჲ მეუფისა. რამეთუ არა ლიტონად ყოველნი აცხოვნნა მომცემელმან ცხოვრებისამან, არამედ ვითარ თქმულ არს - მუნცა მორწმუნენი ოდენ. აწ უკუე ვიეთნიმე იტყჳან ვითარმედ მათ ხოლო იტყუიან მორწმუნედ, რომელნი წინათვე მორწმუნე ყოფილიყუნეს მისნი: ესე იგი არიან მამანი და წინასწარმეტყველნი, მსაჯული და მეფენი და მათ თანა ადგილ მპყრობნი, და სხუანი ვიეთნიმე ერისაგან ებრაელთასა ადვილად აღსარიცხუელნი და ყოველთა და საცნაურქმნილნი. ხოლო ჩუენ წინა აღუდგებით ამისთა ესრეთ მგონებელთა და ვიტყჳთ ვითარმედ: არცა ნიჭი, არცა სასწაულ გინა საკვირველებაჲ არს ამისი ესრეთ თქუმა ვინათგან მხოლო მსაჯული სიმართლისა არს და ყოველი, რომელსა ჰრწმენეს მისა მიმართ არა დაეყენების. და რაჲ საკვირველ არს ქრისტეს მიერ ცხოვნებაჲ და ჯოჯოხეთისა და კრულებათაგან გამოხსნაჲ მათი შთასვლითა მათდა ყოველთა მეუფისა ღვთისათა, რომელი ესე იქმნა წინაგანსაზღვრებულითა მით განგებულებითა მისითა?

არამედ მართლმსაჯულებით ცხოვნებულთა თანა ჯერ იყო ვიეთიმე ცხოვნებაჲ მხოლოდ მიზეზითა ოდენ კაცთმოყუარებისათჳს, რომელნი იგი არიან ვითარ ესე მე ვჰგონებ, ყოველნი რომელთა განწმედილნი ცხოვრებაჲ აქუნდა, და ყოველთავე სათნოებისა საქმესა აღასრულებდეს კეთილად, ცხოურებითა კრძალულებით და სიწმიდით. ხოლო სარწმუნოებისა სრულებაჲ და საღად განბრწყინვებაჲ ყოვლად არა მიეღო არცა გამოცდილ იყუნეს, არამედ ყოვლად უსწავლელად დაშთომილ იყუნეს. ესენი ყოველთა სახიერებისა საუნჯემან და მეუფემან მოიზიდნა და მოინადირნა ბადითა მით საღმრთოჲთა წყალობათათა. რამეთუ მათცა ყოველთა მუნ ჰრწმენა, ყოვლად ყოვლითურთ მათ ზედა გამობრწყინვებითა საღმრთო შარავანდედი. რაჯამს ქრისტემან უჩუენა მათ ნათელი ჭეშმარიტებისა, არა თავს იდვა ბუნებით თანა ლმობილმან ცუდყოფაჲ შრომათა მათთა რომელი იგი მოეგო მათ ცხოვრებაჲ საჭირველი სატკივარი და იწრო. ზეშთა სიტყჳსა თჳთ მპყრობელ ქმნითა ვნებათათა, რაჟამს განიყარეს ბიწი გემოვნებათა, მოიღვაწეს უპოვარებაჲ და მარხვა მღჳძარებითურთ, და ერთბამად ყოველთა კეთილთა მოქმედებაჲ, დაღაცათუ არა ღვთის მსახურებით. გარნა ექმნავე ვითარ იგინი ჰგონებდეს ჯეროვნად მონებითა ზეგარდამოსა განგებულებისათა, არამედ იგიცა ცთომილადვე. და იყვნეს ვიეთნიმე რომელთა საღმრთო იგი დიდებაჲ ყოვლად ძლიერისა სამებისა ეცნა რამე, დაღაცათუ წულილად და მცირედ. არამედ ეგრეთცა ცნობითვე და კუალად სხუანი იტყოდეს განჴორციელებასა სიტყვისასა წმიდათა მათ ვნებათა და აღდგომასა მისსა.

ხოლო სხუათა შობაცა იგი მისი ქალწულისაგან წინათვე თქუეს სახელებითა რაჲთმე, რამეთუ ბევრეულნი სახელნი თქუნეს ყოვლადწმიდისა ქალწულისანი. კუალად სხუათა ვიეთმე წინათვე წარმოთქუნეს ზეშთა ბუნებუსანი იგი საკჳრველებანი ქრისტესნი: აღდგინებაჲ მკუდართა, განკურნებაჲ ყრუთა და უტყუთა, განრღვეულთა და ძნიად მეტყველთა, დახსნა ჴურვებათა ეშმაკეულებათა და წყლით მანკიერებათა, განმრთელებაჲ ჴელისა განხმულისა, სლვა ზღვასა ზედა, კურთხევა პურთა და თევზთა, წყლისა ღვინოდ შეცვალებაჲ, დაყენებაჲ სისხლის დინებისა, აღმართებაჲ დრეკილისა. ესე ყოველნი სხუათა უმრავლესთა თანა წინა მოასწავნეს წინასწარმეტყველებით. ვინაცა ესევითართა მათ ძლიერებამან საღმრთოჲსა სიტყჳსამან არა თავს იდვა უგულებელსყოფაჲ წარწყმედულებასა შინა, არცა წარწყმედა კეთილთა საქმეთა მათთა, რამეთუ მისდა ვასხებულსა რასმე ვერცა ერთი რაჲ შეაშთობს სიმრავლე წელთა, ვითარ იგი პირველვე ვთქუთ, არამედ დამარხულად უკუნ სცეს მას ყოველთა კეთილად ცხოვრებულთა აღნადგინებითურთ. ხოლო რომელნი ბოროტად ცხოვრებულ იყვნეს და არცა რაჲ ექმნა კეთილთა საქმეთაგნი, არცა ერთი რაჲ მოეგო თესლთა ანუ ნაყოფთაგანი, არამედ ცხოვრებითა და სიტყჳთა და სარწმუნოებითა ყოვლითურთ ცთომილ იყვნეს და არცაღა ზეცით გარდამოსრული იგი მათ ზედა წვიმა მიეღო ჯერისაებრ სახმარად, ვითარცა პირველ ვთქუ, უღონოებითა თესლისათა. რაჲსათჳს არა აღმოუბრწყინდა მათ მზე დიდებისა, ამისთჳსცა განხმეს ვითარცა ყოვლად უნაყოფონი, რომელთა ყოვლად არა სარგებელ ეყო მოსლვაჲ იგი ქრისტესი. ესენი ვითარ ჰგონებ არა აღადგინნა მის თანა დაცემულებისაგან ვითარცა ყოვლად უღირსნი ცხოვრებისანი? ვინადგან არცაღა მაშინ ჰრწმენა მისა მიმართ. რამეთუ დაბრმობილ იყუნეს გონებანი მათნი და დაბნელებულ თვალნი... ბნელისაგან ამპარტავნებისა და ვეშაპისა მისგან ბოროტისა, რომელსა იგინი ჰმონებდეს პირველითგან. რათა ხილვით იხილონ დ ავერ გულისხმაყონ. სმენით ესმოდის და არა იცნან. არცა ყოვლად მოიქცე. ხოლო სხვანი ყოველნი, რომელთა მათ შორის ქონებითა კეთილთა თესლთათა სარგებელ იყვნეს ნაყოფიერებისათჳს მათდა აღმობრწყინვებული იგი მზე, ნაყოფი აღდგომისა მიენიჭა მათ, წვიმისა მიერ ზეგარდამოჲსა.

იხილეთ სადა აღმოიყუანნა სიტყუამან წინაძღომითა თჳსითა და მყუნა შეწევნითა ღვთისათა აღმხსნელ და განმბრჭობელ საქმესა კნინ[ღანთ]ა დაფარულსა. რომელი ესე ვთქუათ არა თუ განჩინებით ვერ ღირსებისათჳს, არამედ გამოძიებით ძმათმოყვარებისათჳს. ვითარმედ ესენი არიან ჯოჯოხეთს შინა ცხოვნებულნი ქრისტეს მიერ, ვითარმედ ესე მე ვჰგონებ, ვინაცა თანამოქმედებითა ქრისტესითა საცნაურ ვყავთ ვითარმედ იქმნა ჯოჯოხეთს შინა აღსარებაჲ. ხოლო ამას რაჲ ვიტყჳთ, არა თუ წინასწარმეტყველებასა წინა აღუდგებით. ნუ იყოფინ. არამედ გამოჩინებაჲ გუნებავს ზეშთა სახიერებისა ღვთისა, რომელი იგი მარადის იძლევის თჳსითა კაცთმოყვარებათაგან."

(წმ. იოანე დამასკელი, "სარწმუნობით განსვენებულთათვის".)

ესე სიტყუანი წმიდისა იოანე დამასკელისანი არიან, რომელი ესერა ვრცელად აღვწერეთ და მოვიხსენეთ: და ჩუენ მიერცა თქმული ზემოთგან მოხსენებულნი, რომლისა მოწამედ მომიყუანიან წმიდანი მოციქულნი და წინასწარმეტყველნი: ვითარმედ იქმნა ჯოჯოხეთს შინა შთასლვა ქრისტესი, აღსარებაჲ და გამოხსნა მუნ შინა პყრობილთა: არა ხოლო თუ მართალთა და ღირსთა: არამედ უღირსთა და უღვთოთაცა, რომელთა მცირედცა რაჲმე კეთილისა საქმე უძღოდა: არა ხოლო თუ იუდევÀლთა, არამედ კერპთ მსახურთაცა და ნოეს ზე უღვთოთა: და არცა ესე არს საკვირველ თუმცა მეუფესა ქრისტესა ვინათგან კაცთათჳს სიკვდილი დაითმინა რათა სისხლითა თჳსითა არა ხოლო თუ ღირსნი წყალობისანი გამოეხსნნა, არამედ უღირსნიცა: ვინადგან მონათაცა თჳსთა მისცა ესე ვითარი ჴელმწიფებაჲ, რათა ქვესკნელით ჯოჯოხეთით იხსნიდენ უღვთოთა და უსჯულოთა: ვითარცა დიდმან გრიგოლი უღვთო და უსჯულო ტრაიანე მეფე: წმიდამან თეკლე პირველმოწამემან ასული ფალკონილასი: წმიდამან გიორგი მღვდელი კერპთა და დიდმან მაკარი ძველთა მეკერპეთა მკუდართაგანი გამოიყვანეს ჯოჯოხეთით სულნი მათნი და შეაერთნეს ჴორცთა და წარმოადგინნეს.

ხოლო ესე ჴორცითა წარმოდგინებაჲ წმიდამან მოწამემან გიორგი და დიდმან მაკარი ქმნნეს. ხოლო წმიდამან თეკლა და წმიდამან გრიგოლი - სულნი ოდენ გამოიხსნნეს ჯოჯოხეთით. ვინ იყნეს ამათსა უმძვინვარესსა და უსასტიკესსა ტანჯვასა შინა ანუ რაჲ არს სხუაჲ საუკუნო ჯოჯოხეთი რომელსა შინა ესენი არა იყვნეს?

არამედ ესე არს ნებაჲ მათი რათა დაამტკიცონ მათ მიერ მოგონებული და დამტკიცებული სჯული ვითარმედ არს სხვაჲ ჯოჯოხეთი ცეცხლისა სულთა განმწმედელი და საუკუნო სხვაჲ ჯოჯოხეთი, რომლისაგან არღარა იქმნების მუნით გამოყვანებაჲ სულთა, და აწვე მიეგების მართალთა და ცოდვილთა საქმეთაებრ თვჳსთა პირველ მეორედ მოსლვისა. ჩანს სიტყჳთა ამითა, რამეთუ არა აღიარებენ აღდგომასა მკვდართასა და მეორედ მოსლვასა ქრისტესა, არცა განახლებასა ხორცთასა, რათა მრავლობით მიეგოს მისაგებელი სულსა და ჴორცთა. რაჲსათჳს არა მოიხსენებენ წმიდისა მოციქულისა პეტრეს სიტყუათა, რომელსა სიცრუით იქადიან და არა ემორჩილებიან, რომელსა იტყჳს: “ხოლო აწ ცანი და ქუეყანაჲ მითვე სიტყჳთა დაუნჯებულ არიან, ცეცხლისა დამარხულნი დღედ სასჯელისა და წარწყმედისა უღმრთოთა კაცთაჲსა”?(II კათოლიკე. პეტრესი 3.7) რაჲსათჳს არა მისწერა უღვთოთა აწვე მიეგებისო და არღარა ალოდინებენ მეორედ მოსლვასა არცა მკუდართა აღდგომასა არცაღა მრავლობით მიგებასა სულთა და ჴორცთაო? არამედ ესრეთ ვითარმედ ცეცხლისა დამარხულნი დღედ სასჯელისა და წარწყმედილისა უღვთოთა კაცთასა.

ესე და სხუანი უმრავლესნი ამათსა წერილ არიან სხუათა წიგნთა შინა ამის პირისა დასამტკიცებელი ვითარცა პირველცა აღგვიწერიეს და სხუაჲცა მრავალი, რომელი სიმრავლისათჳს არა აღვწერეთ, რათა გრწმენესთ ვითარმედ პირველ მეორედ მოსლვისა ვიდრემდის სულნი და ჴორცნი არა შეერთდენ, რომელთა ზოგად იმოქმედეს კეთილი გინა თუ ბოროტი, მუნამდე არა იქმნების სრული მისაგებელი. დაღაცათუ აწვე სულნი ცოდვილთანი განრაჲვიდენ ჴორცთაგან, შევლენ სასჯელთა შინა, ეგრეთვე სულნი მართალთანი სიხარულსა შინა იშუებენ, არამედ კერძოებით და დაკლებულად, რამეთუ ჴორცნი აქავე არიან მათ ყოველთანი და არღა ქმნილ არს აღსასრული, არცა არს ჯერეთ საუკუნო ჯოჯოხეთი, არცა ცეცხლი განმწმედელი, რომელსა იგინი ბოროტად ზრახვენ და არა შეუდგებიან მოძღვრებასა წმიდათა მოციქულთა და ნეტართა მამათასა, არამედ თჳსსა მუცელსა და ტკბილად მეტყველებითა აცთუნიან გულნი უმანკოთანი.

ხოლო თქუენ შვილნი კათოლიკე ეკლესიისანი დაფუძნებულნი და აღშენებულნი საფუძველსა მოციქულთა და წინასწარმეტყველთასა, რომლისა თავსაკიდურთა მისთა არს ქრისტე იესო - ლოდი რჩეული და კლდე ცხოვრებისა, ნუ დაუტეობთ საფუძველსა მას, ნუცა გარდავხდებით საზღუარსა მამათასა, რათა მკვიდრ ვიქმნნეთ ცხოვრებასა საუკუნოსა ქრისტე იესოს მიერ ღმრთისა ჩუენისა, რომელსა შუენის ყოველი დიდებაჲ პატივი და თაყუანისცემა მამისა თანა სულით წმიდითურთ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე ამინ.

ფრაგმენტი წიგნიდან  "გრდემლი",  S-ფონდი 3269

© გამომცემლობა "ორთოდოქსი"