მოძღვრება ზიარებად განმზადებულთადმი I და II. წმ. მღვდელმთავარი გაბრიელი (ქიქოძე)

მოძღვრება ზიარებად განმზადებულთა მიმართ I

ძმანო, მართლ-მადიდებელნო ქრისტიანენო! საქმე, რომელსა თქვენ ემზადებით აწ, არის დიდი და მძიმე. თქვენ ემზადებით ამ საქმეს გახშირებული და ბეჯითი ლოცვითა, ფიცხელი მარხვითა, კრძალული მორიდებული ქცევითა, ანუ დროების გატარებითა. კეთილ არს ესე ყოველი! გარნა ამასთანავე ფრიად საჭირო არის, რომელ გონებაცა, ანუ ჭკუა თქვენი არ იყოს უქმად, არამედ ხშირად ფიქრობდეს სული ერთა საგანთა ზედა. მოვიხმაროთ ახლა ამისთვის რაოდენიმე წამი. საგნად ჩვენისა უბნობისა გამოვარჩიოთ ის, რაიცა შეეხება და ეფერება ახლანდელსა თქვენსა მდგომარეობასა, ესე იგი ლოცვასა, მარხვასა, მონანებასა, რომელსა თქვენ ახლა შედგომილ ხართ ღვთის შეწევნითა. ერთს ძველ წიგნში, რომელიც აღწერა ბრძენმან ისუ ზირაქის ძემ, ვპოვებთ ჩვენ მრავალთა მშვენიერთა დარიგებათა, რომელნი უმეტესადშ ეეხებიან თქვენსა აწინდელსა მოღვაწებასა. მოვიყვანოთ იქიდგან რაოდენიმე მუხლი და იმაზედ დავაფუძნოთ ჩვენი მოძღვრება.

ნუ გრცხვენინ და ნუ გეშინინ აღსარებად ცოდვასა თქვენსა, და ნუ აჰყვები კაცსა ცოდვის მოქმედებად (ის. ზირ. დ, გ.). ესრეთ გვარიგებს ისუ ზირაქი მეოთხესა თავსა შინა წიგნისა თვისისასა. ხედავთ, ძმანო, რომ ეს დარიგება ძლიერ გშვენის თქვენ, რომელნი ახლა ემზადებით აღსარებასა და მერმე ზიარებასა. ისუ გვეტყვის, რომ აღსარებად ცთდვათა კაცს არ უნდა ეშინოდეს, არცა რცხვენოდეს. გამიგონია მე, განსაცვიფრებელად ჩემდა, რომელ ჩვენ ქვეყანაში ზოგიერთთა ქრისტიანეთა სცხვენიათ ანუ ეშინიათ აღსარება ცოდვათა, მაგრამ ძნელად დასაჯერებელია ეს ამბავი. სნეულმა კაცმა ექიმს რომ არ უთხრას, რა სტკივა, - აბა მოსძულებია მას სიცოცხლე და სიკვდილი სდომებია. თუ კი კაცი ემზადება, ლოცულობს, ღმერთს შენდობას ჰსთხოვს, როგორღა უნდა დაუმალოს მან მოძღვარს ცოდვა თვისი. რაღა დროს სირცხვილია მაშინ. სირცხვილი და შიში მაშინ უნდა ჰქონოდა, როდესაც ცოდვას იქმოდა და არა მაშინ, როდესაც აღსარებად მიდის, მაგრამ, კიდევ ვიტყვი, არ მჯერა რომ ვინმე იყოს ესრეთი უგუნური და თავის მტერი, და თუ კი არიან ვინმე ჰსწორეთ უსაწყლესნი უნდა იყვნენ იგინი ყოველთა კაცთა.

ნუ აჰყვები კაცსა ცოდვის მოქმედებად, ესე იგი ნუ დაუჯერებ კაცსა ცოდვის მოქმედებად. ეს დარიგება ვისაც ახსოვს, ის მრავალთა ცოდვათაგან იხსნის თავის სულს, მისთვის, რომელ ყოველი კაცი მრავალ ცოდვაში ჩავარდება სხვის მიხედვით და სხვის აყოლით; მაგალითი წარიტაცებს კაცს;  ბოროტი კაცი ხშირად აცთუნებს და აიყოლებს კაცსა სუსტსა.

ნუ იტყვი, ვცოდე რა იქმნას ჩემდა, რამეთუ უფალი სულგრძელ არს; განწმედისათვის ნუ იქმნები უშიშ შეძინებად ცოდვასა ზედა. ამ სიტყვებში ბრძენი გამოცდილი ისუ გაგვაფრთხილებს ჩვენ,  რათა არ ვიყვნეთ უდები და მცონარე ცოდვათა მონანებასა შინა; ნუ იტყვითო, რა დამემართება რომ ვსცოდო; უფალი სულგრძელ არს. ნუ იქმნები უშიშარი ცოდვის განწმედისათვის, ნუ დაუმატებ ცოდვას ცოდვასა ზედა. დიდად აშავებენ მრავალნი ქრისტიანენი, როდესაც იგინი აგვიანებენ, გადასდებენ მონანებას და მომზადებას ზიარებისათვის; თვით უმცირესი მიზეზი მოუშლის ზოგიერთთ ამ განზრახვას: ცუდი ტაროსი არისო, ავათ ვარო, არა-მცალიან ახლაო, მომავალ კვირას დავიწყებო; ვნების კვირას ვეზიარებიო. ძმაო! რა იცი მაშინ კარგი ტაროსი იქმნება, თუ არა, კარგათ იქმნები, თუ არა? ისარგებლე, ვიდრემდის დრო გაქვს, ნუ ხარ უდები, ნუ დაუმატებ ცოდვას ცოდვასა ზედა.

ამ სიტყვებში: ნუ იტყვი, ვსცოდე, რა იქმნას ჩემდა, კიდევ სხვა და ფრიად შესანიშნავი ჰაზრი არის, რომელზედაც ღირს მივაქციოთ საკუთარი ყურადღება. რა არის, რომ ვსცოდო; უცოდველი ვინ არის; განა ღმერთმან არ იცის ჩვენი სისუსტე, ღმერთი მოწყალეა და მოგვიტევებს. ამ სახით მრავალნი პირნი თავის თავს შეუნდობენ და გაუადვილებენ ცოდვას. ეს დიდი შეცთომა არის, ძმანო! ცოდვას ადვილად ნუ უყურებ; რაც გინდა მცირე იყოს ცოდვა, მაინც უნდა სწუხდე, ისწრაფო მისი მონანება; მძიმე ცოდვა ხომ უმეტესად უნდა შეგაწუხებდეს, მაგრამ მცირე ცოდვისათვისაც უდები ნუ ხარ. მართალია, ღმერთი მოწყალეა, მან იცის ჩვენი ბუნების უსუსურება. იგი მოგვიტევებს ჩვენ ცოდვას, მაგრამ როდის? რა პირობით? მაშინ და იმ პირობით, თუ ნახავს რომ კაცი ნანობს, ესე იგი სწუხს, გრძნობს თვის სიცოდვეს; და თუ ნახა, რომ ჩვენ არა რათ ვაგდებთ ჩვენ ცოდვას, თუ ჩვენვე მოუტევებთ ჩვენს თავს ცოდვათა, მაშინ იგი აღარ მოგვიტევებს. როდესაც შენ არ სწუხარ, არამედ ადვილად შეუნდობ შენს თავს ცოდვასა, ეს იმას ნიშნავს, რომ შენ არ აპირობ ცოდვის დატევებას, არამედ მზათ ხარ კიდევ ყოველთვის აღასრულო იგი. ამ სახით შენ მიეჩვევი ცოდვას; ცოდვა გარდაიქცევა შენში მეორე ბუნებად, და ამისა მერმე მონანება არა თუ გაგიჭირდება, სრულიად შეუძლებელი იქმნება შენთვის, რომელი და განაშოროს ჩვენგან ღმერთმან. ამინ.

მოძღვრება ზიარებად განმზადებულთადმი II

მოაკვდინენით უკვე ასონი თქვენნი ქვეყანასა ზედა,

სიძვა, არა-წმიდება, ვნება, გულის-თქმა ბოროტი და ანგაარება...

განიშორეთ ყოველივე რისხვა, გულის-წყრომა, უკეთურება,

გმობა, უშვერი სიტყვა... შეიმოსეთ ახალი განახლებული

მეცნიერება (კოლ. გ. გ-ვ)

მართლ-მადიდებელნო ძმანო ქრისტიანენო!

საქმე იგი, რომელსა თქვენ აწ შედგომილ ხართ, არის ერთობ დიდი და მძიმე; გლოცავ თქვენ, ძმანო საყვარელნო, რამეთუ არა მცონარებითა, ანუ მოწყინებულითა გულითა ასრულებდეთ მას, არამედ ყოვლითა გულს-მოდგინებითა. თქვენ განმზადებულ ხართ ზიარებისათვის; ერთ წამსაც ნუ დაივიწყებთ, რომელ ზიარება არის წყარო ცხოვნებისა მხოლოდ ღირსებით მომზადებულთათვის; ხოლო უღირსთა და უდებთათვის იგი გარდაიქცევა ცეცხლად სასჯელისა.

რა სახით უნდა მოემზადოს ქრისტიანე დიდსა ამას საქმესა?

ძველიდგანვე მიღებულისა ჩვეულებისამებრ ქრისტიანენი ემზადებიან ზიარების მიღებად პირველად მარხვითა, ანუ საჭმლის მოკლებითა. რა უნდა ვსთქვათ ამ ჩვეულებაზედ? სასარგებლო არის იგი, და შესაფერი თუ არა? დიახ, ძმანო ჩემნო! მარხულობა საჭირო არის და კიდეც მართებს მათ, რომელნი განმზადებულ არიან მიახლებად ბარძიმისადმი; გარნა რისთვის და რა სახით? თვით იგი არის სათნოება. ანუ მან სხვა სათნოება უნდა მოიყვანოს? არა, ძმანო ჩემნო! მარხულობა ანუ საჭმლის მოკლება თავის თავად უსარგებლოა, თუ კი არ არის შეერთებული და მომყვანი სხვათა ჭეშმარიტთა სათნოებათა. მარხვა მხოლოდ ანუ მაშინ არის სასარგებლო და მადლით შემოსილი, როდესაც იგი არის ჭეშმარიტი ნიშანი შინაგანისა შენისა გულის გრძნობისა, ესე იგი მგლოვარებისა, მწუხარებისა. შემუსვრილისა და დამდაბლებულისა სულისა; ანუ მაშინ როდესაც თვით იგი გააჩენს გულში ესრეთთა კეთილთა გრძნობათა. თუ ესენი არა გაქვს, თუ საჭმელი და სასმელი დაიკლე და გულში არა გაქვს მწუხარება შენისა უღირსებისა და მრავალთა შენთა ცოდვათა, მაშინ უსარგებლო დარჩება შენი მარხულობა. ამისთვის ეცადე, რომ მარხვა შენი შეერთებულ იყოს ჭეშმარიტისა გულითადის მწუხარებისა და ცოდვათა მონანებისათანა.

მეორედ, ქრისტიანენი ემზადებიახ ზიარებისადმი მომატებულითა ლოცვითა, ვითარცა შინაურითა, ეგრეთვე დადებულითა ეკკლესიურითა წირვა ლოცვათა მოსმენითა. ესეც კი საჭირო არის და სასარგებლო, ძმანო ჩემნო! ვინც ემზადება ზიარებისათვის, მან არ უნდა გაუშვას არც ერთი დადებული ლოცვა, არამედ ყოველი უნდა მოისმინოს. გარნა აქაც დიდი ჭკუა და მეცადინეობა უნდა მოიხმაროს, რომ უსარგებლო არ დარჩეს ეს საქმე. უმეტესი ნაწილი თქვენ შორის ამას ფიქრობს, რომ ლოცვები სუყველანი უთუოდ უნდა მოისმინოს, გარნა რა სახით უნდა მოისმინოს და რა უნდა შეუდგეს ლოცვის მოსმენას, იმაზედ არ ფიქრობს. ლოცვებს, საღმრთო წერილს და ყოველს წიგნებს მისთვის წაიკითხვენ ეკკლესიაში, ძმანო ჩემნო, რომ წაკითხულნი ჰაზრნი სასმენელისა შენისაგან შევიდნენ შენს გულში და მუნ გააჩინონ სხვა და სხვა გრძნობანი, ესე იგი მონანება, ღვთის შიში, ცოდვის მოძაგება. შენ ამაზე არ ფიქრობ, მხოლოდ იმას ცდილობ, რომ მოისმინო ყოველი ლოცვები. ხშირად ლოცვების წამკითხველი ჩქარობს, ცუდათ კითხულობს, ისე რომ ვერც კი გაიგებ, რას კითხულობს; უთუოდ იცის შენი სურვილი, რომ მალე გაათაოს ლოცვები, ოღონდ კი არც ერთი არ გაუშვას. რა გამოვიდა აქედგან? ის რომ, ლოცვები მართალია, ყოველი წაიკითხეს, მაგრამ მათი მოქმედება შენ გულზე იქმნა სუსტი. ეკრძალე, ძმაო, რომ ესოდენი ლოცვების მოსმენა არ დარჩეს შენთვის უსარგებლო. ამ კვირის ყოველი ლოცვები ისე არის დაწყობილი, რომ თუ კარგად მოისმენ მათ, უთუოდ მრავალთა კეთილთა გრძნობათა გააჩენენ იგინი შენს გულში.

მესამედ უდიდესი და უსაჭიროესი მომზადება ზიარებისათვის არის აღსარების თქმა. რა არის აღსარება და როგორ უნდა  სთქვა იგი, ამაზე ჩვენ, ვალისამებრ ჩვენისა, მოგეცი თქვენ დარიგება წარსულსა წელსა შინა; აქ მოკლედ გაგახსოვნებ მხოლოდ მას, რომელ თუ გსურს აღსარება იყოს შენთვის ნაყოფიერი, კარგად გამოიკვლიე შინაგანი შენი მდგომარეობა, ხასიათი, ნაკლულევანება და ისე უთხარი შენს მოძღვარს აღსარება შენი.

გარნა რით უნდა დაბოლოვდეს, რა შედეგი უნდა ჰქონდეს შენსა მარხვასა, ლოცვასა, აღსარების თქმასა? რით უნდა გათავდეს ესოდენი თქვენი შრომა, მოთმინება, ყოველი ნუგეშისაგან განშორება, ლოცვა, სულთქმა, ცრემლი, თუ კი ღმერთმა მისცა ვისმეს ცრემლი? ერთი სიტყვით, რას მოველით, რისთვის მივიღებთ ჩვენს თავზე ესოდენსა მოღვაწეობასა? ბოლო, ანუ საგანი, ამის ყოვლისა უნდა იყოს ეს: მოაკვდინენით უკვე ასონი თქვენნი ქვეყანასა ზედა, სიძვა, არა წმიდება, ვნება, გულის თქმა ბოროტი... განიშორეთ ყოველივე რისხვა, უკეთურება, გმობა, უშვერი სიტყვა... შეიმოსეთ ახალი იგი განახლებული მეცნიერება, მსგავსად ხატისა მის დიდებულებისა მისისა. ეს არის ბოლო ჩვენისა მოღვაწებისა, ამისთვის ვიღვწით, მისთვის ვშრომობთ, რომ მოვაკვდინოთ ყოველნი ცოდვის ასონი ჩვენ შორის, გავიშოროთ ჩვენგან ყოველნი ცოდვის ასონი ჩვენ შორის, გავიშოროთ ჩვენგან ყოველი ბოროტება, შევიმოსოთ განახლებული იგი მცნება ღვთის დიდებულების ხატისა, ერთი სიტყვით ყოველი ცოდვა და მისნი ორღანონი მოკვდეს და ყოველი სათნოება განცოცხლდეს ჩვენ შორის. მტკიცედ და გარდაწყვეტილად სთქვი შენს გულში: მეყოფა მე ესოდენი ცოდვის მონება, საკმაო არის ჩემთვის ისიც, რაც აქამომდე მიქმნია ცოდვა, ამიერითგან აღარ უნდა ვიყო მე ცოდვის მონა.

ნუ გაქვს იმედი, ნუ სასოებ, რომელ მარხვა დიდი რამე მსხვერპლი იყოს ღვთის წინაშე, რომელ გრძელ ჟამიერი ლოცვაზე დგომა, მრავალი მეტანიის ყრა, დიდად რაიმედ მიიღოს ღმერთმან, თუ არ მოაკვდინე შენ შორის ასონი ცოდვისანი, თუ არ განახლდი სულიერად. არცა მარხვა, არცა მრავალი ლოცვის მოსმენა, არცა აღსარების თქმა არ გაცხონებს შენ, თუ სრულიად არ განეშორე ცოდვასა. თუ არ მოკვდა ის მატლი ცოდვისა, რომელი სჭამს შენს გულს. ნუ დააკმაყოფილებ შენ თავს მხოლოდ მარხვითა, ლოცვითა და აღსარების თქმით. დასამტკიცებელად მისა, რომ შენ ამიერითგან გსურს გულწრფელად მოაკვდინო ასონი ცოდვისანი, შეიმოსო ახალი განახლებული ცხოვრება, აღასრულე რომელნიმე კეთილნი საქმენი. თუ ვისთანმე უკმაყოფილო, ანუ მტერ ხარ, შეურიგდი მას გულ-წრფელად; თუ შენ გულში გრძნობ რომელსამე ცოდვასა, განიშორე იგი და მოიძულე; თუ იცნობ ვისმე საწყალსა, გაჭირვებულსა, მიეცი მას ნუგეში შეძლებისამებრ შენისა.

ერთი სიტყვით, ახლავე დაიწყე ნაყოფის გამოღება, ახლავე მიეჩვიე კეთილსა საქმესა და ღმერთსა აჩვენე შენი ერთგულება და მორჩილება. ამინ.