X-XI თავები. თქმული უნდოსა და გლახაკისა ხუცეს-მონაზონისა ბესარიონის მიერ. რომელი იყო უდაბნოით გარესჯით მრავალმთისაჲთ, მონასტერსა წმიდისა იოანე ნათლისმცემელისა, ხოლო წიგნსა ამას ეწოდების „გურდემლი“.

X თავი

სიტყუაჲ სამგზის კითხჳსათვის ღმრთისა მიერ პეტრესა და მერმე დამწყსენ ცხოვარნი ჩემნიო

            

კუალად ერთი ესე აქუსთ ცუდი მიზეზი პაპის მოსავთა: სამგზის ჰკითხა რაჲ უფალმან: პეტრე გიყუარ მე? და სამგზის მიუგო პასუხი კითხუასა: მერმე სამგზის ჰრქუა უფალმან დამწყსენ ცხოვარნი  ჩემნიო და აძოვენ კრავნი ჩემნიო. ამისთვის არს მწყემსი ყოველთა ზედა და ყოველთა მთავარიო.

            რაჲ არს ესოდენი გმობაჲ და უპირული სიტყუაჲ, რომლისათჳს კადნიერ იქმნებიან პეტრეს მიმართ გმობად და შეურაცხებად. ჭეშმარიტად გმობაჲ*(140) არს წმიდისა პეტრესი და არა ქებაჲ და ესევითარი დიდებაჲ [არა დიდებაჲ არს პეტრესი,] არამედ შეურაცხებაჲ, რაჲთა სხუათა მოციქულთა უაღრეს და უდიდებულეს იყოს და სხუანი მოციქულნი ვერ ესწორენ პეტრეს და იყუნენ უდარეს და უმრწმეს მისა. ვერცა იოანე ესწოროს მკერდსა სიტყჳსასა მიყრდნობილი ძედ ქალწულისა და ძმად ქრისტესა წოდებული და სიტყჳსა ღმრთისა, მამისა სწორად და ღმერთად პირველ საუკუნეთა გამომცხადებელი. არცა იაკობ ყოველთა საიდუმლთა პეტრეს და იოანეს თანაზიარი საღმღთოსა ფერისცუალებასა და სხუათაცა დიდებულთა საქმეთა და მერმე პირველ ყოველთასა სიკუდილისა სასუმელისა მსმელი. არცაღა ანდრია ძმაჲ მისი პირველწოდებული და მერმე პეტრესიცა ქრისტეს მიმართ მომყვანი და დამმოწაფებელი, არცა ფილიპე დაუსაბამოჲსა და უხილავისა მამისა გამომეძიებელი ქრისტეს*(141) მიმართ მეტყველი: უფალო გვიჩუენე ჩუენ მამაჲ შენი, ხოლო ქრისტემან ჰრქუა: ფილიპე რომელმან მე მიხილა იხილა მამაჲ ჩემი და ვითარმედ მე მამისა თანა და მამაჲ ჩემ თანა: (იოვანე 14.9-10.) არცა თომა ჴელითა განმხილველი წყლულებათა ქრისტჱსათა და ღმერთად და უფლად აღმსარებელი მისი.

            არცაღა პავლე ჭური იგი რჩეული სამ ცამდე აღწევნილი და გამოუთქმელთა საიდუმლოჲთა მსმენელი. ესენი ვერცა ერთი ესწოროს და იყუნენ უმრწმეს პეტრესა და იგი იყოს ყოველთა ზედა მთავარ, ვითარ ეგების ესე(?) და ვითარ იყოს, ჭეშმარიტად გმობაჲ არს პეტრესი და არა დიდებაჲ, ვითარცა ვთქუ: ვითარცა იგი რომელნი მამასა უფროჲს აღიარებენ და ძესა და სულსა წმიდასა უდარეს არა არს დიდებაჲ მამისა, არამედ სამთავე გმობაჲ და შეურაცხებაჲ: ეგრეთვე რომელნი წმიდასა პეტრეს სხუათა მოციქულთა უაღრესად და უდიდებულესად იტყჳან ათორმეტთავე გმობაჲ არს*(142) და პეტრესიცა შეურაცხებაჲ: რაჲთამცა ათორმეტთაგან განათლებულნი კიდენი ყოვლისა სოფლისანი მხოლოდ პეტრეს და მისსა ეკლესიასა მორჩილებდენ და სხვანი მოციქულნი შეურაცხ იქმნენ.

            ოდეს უბრძანა ქრისტემან პეტრეს, დამწყსენ მწყემსნი ჩემნი მოციქულნიო? არამედ ცხოვარნი და კრავნი ჩემნი დამწყსენო, რომელ არნ ესენი წარმართთაგან მოქცეულნიო. დაღაცათუ მოციქულნიცა ქრისტეს ცხოვარნი არიან, არამედ ყოვლისა სოფლისა მწყემსნი არიან.

            რამეთუ  ოდეს წარავლენდა ღმერთი წმიდათა მოციქულთა ქადაგებად თჳთ პეტრესა და სხუათა ყოველთავე ზოგად უბრძანა: აჰა მე წარგავლინებ თქუენ ვითარცა ცხოვართა შორის მგელთა. (მათე 10.16.) და უკუეთუ სხუანი მოციქულნი ცხოვარნი არიან პეტრეცა მათ თანა ცხოვარი არს, რამეთუ ზოგად ებრძანა ესე და უკეთუ პეტრე მწყემსი არს ყოველთა, სხვანიცა მოციქულნი მწყემსნი*(143) არიან და მოძღუარნი ყოვლისა სოფლისანი, რამეთუ ოდეს გამოუჩნდა იესო მთასა გალილჱსასა ზოგად უბრძანა ყოველთა: წარვედით და მოიმოწაფენით ყოველნი წარმართნი და შემდგომნი. არა მარტო პეტრეს, არამედ ზოგად ყოველთა უბრძანა, ვითარცა პეტრეს ეგრეთვე იაკობს და იოვანეს და ანდრიას და სხუათა ყოველთავე და ეგრეთცა იქმნა, რამეთუ უმეტესი კერძი ქუეყანისა სხუათა დამწყსეს და არა მხოლო პეტრე: ვითარცა იტყჳს მოციქული პავლე: რამეთუ რწმუნებულ არს ჩემდა სახარებაჲ იგი წინადაცუეთილებისაჲ, ვითარცა იგი პეტრეს წინადაცვეთილებისა, რამეთუ რომელი შეეწია პეტრეს მოციქულობად წინადაცუეთილებისა შემეწია მეცა წარმართთა მიმართ: (გალატელთა 2.7-8.) ამისთჳს ვიტყჳ ვითარმედ: დაღაცათუ ქრისტეს ცხოვარნი არიან, არამედ ყოვლისა სოფლისა მწყემსნი არიან და უმეტესობაჲ პეტრესთჳს არა რაჲ მიუნიჭებია, დაღაცათუ კლდესა და*(144) კლიტეს იქადიან მისთჳს და შეკრჳსა და განჴსნისა ჴელმწიფებასა, არამედ მცირედ მელოდეთ და ყოველივე გაუწყოთ თავის-თავისსა ადგილსა, თუ ვითარ ზოგად მიანიჭა ყოველთავე რაჲცა პეტრეს უბრძანა და თუ ვინ არს კლდჱ იგი და ვის ზედა არს აღშენებულ ეკლესიაჲ. ხოლო აწ პირველსავე სიტყუასა მოვიდეთ.

            უკეთუ სიტყუაჲ იგი, რომელი ჰრქუა პტრეს, ვითარმედ დამწყსენ ცხოვარნი ჩემნიო მოციქულების დამწყსისა და ზრუნვისა იყო რათა პეტრეს დაემწყსო იგინი და ეზრუნა. რაჟამს ესე სიტყუაჲ უბრძანა. დამწყსენ ცხოვარნი ჩემნი და აძოვენ კრავნი ჩემნიო? მყის მოიქცა პეტრე და იხილა მოწაფე იგი რომელი უყუარდა იესოს მისდევდა რაჲ, რომელი იგი მიეყრდნა სერობასა მას მკერდსა მისსა. ესე ვითარცა იხილა პეტრე ჰრქუა იესოს: უფალო, ხოლო ესე რაჲ, რაისათვის ჰრქუა მას იესო უკეთუ მინდეს ყოფაჲ*(145) მაგისი ვიდრემდე მოვიდე, შენდა რაჲ? შენ მე შემომიდეგ. 

            იხილეთ აწ, რამეთუ რაჟამს იგი ჰკითხა პეტრემ იოანესთჳს: უფალო ამისთვის რასა ბრძანებო: ხოლო ქრისტემან რაჲ მიუგო? არამედ ესე: ვითარმედ უკეთუ მინდეს მაგისი ყოფაჲ ვიდრე მოვიდე შენდა რაჲ: ესე იგი არს: შენ რას კითხულობო მაგისასა, ანუ სხვისასა, შენ შენთვის იზრუნე და შენ შემომიდეგ: თუ მინდეს ყოფაჲ მაგისი ვიდრე მოსვლად ჩემდამდე ეგოსო.

            უკეთუ ერთისა მოწაფისათჳს ერთისა სიტყჳსა პასუხი არა რაჲ უბრძანა სხვათა მოციქულთა თაობასა და ზედამდგომელობასა და გამგეობასა ვითარღა მისცემდა ანუ თუ უფლებასა და ჴელმწიფებასა, ნუ იყოფინ, არამედ ძმანი არიან და თანასწორნი წმიდანი მოციქულნი სიტყჳსაებრ ქრისტესა: თქუენ ყოველნი, ძმანი ხართ და შემდგომი.*(146)

XI თავი

სიტყჳსა მისთვის, რაჟამს ჰკითხა მოწაფეთა: თქუენ ვინ გგონიე მე ყოფად, ხოლო პეტრე მიუგო შენ ხარ ქრისტე ძე ღმრთისა ცხოველისა

რაჟამს იგი ჰკითხა უფალმან: თქუენ რაჲ სთქუათ ჩემთვის. ვინ ვარ მე. ესე სიტყვა ყოველთა ზოგადად ჰკითხა ათორმეტთავე: არამედ მხოლოდ პეტრე პირ ექმნა ყოველთა და ყოველთა მიერ თქუა: შენ ხარ ქრისტე ძე ღმრთისა ცხოველისა, მიუგო იესო და ჰრქუა მას: ნეტარ ხარ შენ სიმონ ბარ იონა, რამეთუ ხორცთა და სისხლთა არა გამოგიცხადეს შენ, არამედ მამამან ჩემმან ზეცათამან: (მათე 16.16-17). რამეთუ ვინათგან პირ ექმნა ყოველთავე პეტრე და ძედ ღმრთისად აღიარა ქრისტე: ქრისტემანცა ზოგად ყოველთა მისცა ნეტარებაჲ ესე: არა თუ მარტო პეტრე აღიარებდა ძედ ღმრთისად და სხვანი მოციქულნი უარყოფდეს ნუ იყოფინ ესე, არამედ ზოგად ყოველნი აღიარებდეს ქრისტესა ძედ ღმრთისად და არა თუ*(147) მარტო ესე ნეტარებაჲ მისცა, არამედ რავდენნიცა ნეტარებანი და აღთქუმანი არიან ყოველთა ზოგად უბრძანა და რად ვიტყვი სანატრელთა და ყოვლისა ნეტარებისა ღირსთა წმიდათა მოციქულთა, რომელთა თვალითა იხილეს და ხელითა მსახურეს. თუმცა ესენი ნეტარ ექმნეს, არამედ ყოველნი მორწმუნენი მისნი, რომელნი ძედ ღმრთისად აღიარებენ და მცნებათა მისთა იმარხვენ, იგინიცა ნეტარ არიან: ვითარცა იგი თომას ეტყოდა ღმერთი რაჟამს იგი ხელთა და ფერხთა და გუერდისა წყლულებანი უჩუენა და მან ღმერთად და უფლად აღიარა: არამედ რასა ეტყვის ღმერთი, რამეთუ მიხილე და გრწამ, ნეტარ არიან რომელთა არა უხილავ და ვრწმენე (იოვანე 20.26-30).

უკეთუ თომას მიერ ხილვითა და ღმერთად და უფლად აღსარებითა ყოველთა, რომელთა არა ეხილვა ვიდრე აღსასრულადმდე ნეტარებაჲ მისცა, რაჲ საკვირველ იყო თუმცა*(148) თჳსთა მოწაფეთა ზოგად ჰკითხა. და ყოველთა მიერ პეტრე მიუგო, რათა ყოველთათვის ზოგად მიეცა ნეტარებაჲ, არამედ არა არს ესე სათქუმელ არცა დასარწმუნებელ, თუმცა მხოლოდ პეტრე ერთითა მით სიტყჳთა ნეტარ ექმნა და ზოგად სიმრავლჱ იგი მოწაფეთა ნეტარებისაგან ცალიერ ექმნა, ნუ იყოფინ ესე, არამედ ვითარცა ვთქუ რაოდენნი ჰრქუნა პეტრეს, ზოგად ყოველთა ჰრქუა, ვითარცა წერილ არს სახარებასა შინა. რაოდენსაცა ითხოვდა: ესრეთ იტყოდა მამისა მიმართ: არა ამათთვის ჴოლო გკითხავ, არამედ ყოველთათჳს, რომელთა ჰრწმენეს სიტყუითა მათითა ჩემდა მომართ და რათა იგინიცა ერთ იყვნენ ვითარცა შენ მამაო ჩემდამო და მე შენდამო: და კუალად წერილ არს წმინდასა სახარებასა შინა, რაოდენსაცა უბრძანებდის თვის თვისად, მერმე ზოგად ყოველთა ეტყოდა: ამას რაჲ გეტყჳ თქუენ, ყოველთა ზოგად გეტყჳ. ჩანს, რამეთუ არა*(149) მარტო პეტრესთვის არს ნეტარებაჲ ესე, არამედ ზოგად ყოველთათჳს მოციქულთა და არა თუ მხოლოდ მოციქულთა, არამედ რომელთა მათითა ქადაგებითა ირწმუნეს ძედ ღმრთისად იესო ქრისტე და მცნებათა და ბრძანებათა მისთა იმარხვენ, იგინიცა ნეტარ არიან.

მოდით ღმრთისმოყუარენო და გულსმოდგინედ გამოვიძიოთ და ვსცნათ თუ რაჲ მისცა უმეტესი მოციქულსა პეტრეს ანუ ვითარ სხუანი მოციქულნი დააკლო მის აღთქუმისა და ნეტარებისაგან, რაჲთა არა ჩუენცა მათებრ(ვე) შეგვემთხვიოს და მოციქულთა შორის აღვძრათ მტერობაჲ და შური და ერთი მეორისა ზედა უფალ და ხელმწიფე ვყოთ.

რაჲ მისცა პეტრეს უმეტესი სხუათა მოციქულთა(?) პირველად გამოირჩინა რაჲ ქრისტემან, ყოველნი ზოგად გამოირჩივნა და შეიწყნარა, ჰრქუა რაჲ: მოდით და შემომიდეგით და გყუნე თქუენ მესათხევლე კაცთა. ესე*(150) სიტყუაჲ ზოგად უბრძანა ყოველთა, ხოლო რამეთუ წარავლინნა რაჲ ქადაგებად ათორმეტნივე ზოგად წარავლინნა და უბრძანა რაჲ იგი. უბრძანა ვითარცა წერილ არს: ესე ათორმეტნი წარავლინნა იესო: ეგრეთვე უბრძანა რაჲ თქუენ ხართ ნათელნი სოფლისანი და თქუენ ხართ მარილნი ქუეყანისანი. ზოგად ყოველთა უბრძანა. კვალად ჰრქუა რაჲ აღთქუმაჲ იგი საკჳრველი და ბუნებისა უაღრესი: რაჟამს დაჯდეს ძე კაცისაჲ საყდართა ზედა, დასხდეთ თქუენცა ათორმეტთა საყდართა განსჯად ათორმეტთა ტომთა ისრაელისათა. (მათე 19.28) არა მარტოდ ერთი და ორი, არამედ ათორმეტნივე ზოგად. არა უმცირეს უაღრესთა საყდართა, არამედ სწორად ათორმეტნივე ათორმეტთა საყდართა ზედა და კუალად თუ სადამე თვის თვისად უბრძანის*(151) მერმე ჰრქვის: ამას რაჲ გეტყჳ თქუენ, ყოველთა ზოგად გეტყვი.

კუალად რაჟამს ძმად უწოდა და მეგობრად ყოველთავე სწორად უბრძანა ვითარცა წერილ არს: თქუენ მეგობარნი ჩემნი ხართ, უკეთუ ჰყოთ, რომელსა ესე გამცნებ თქუენ. არღარა გეტყჳ თქუენ მონად, რამეთუ მონამან არა იცინ, რასა იქმან ღმერთი [უფალი] მისი, ხოლო თქუენ გარქუ მეგობრად, რამეთუ ყოველი, რაოდენი მესმა მამისაგან, გარქუ თქუენ. (იოანე 15.14-15.) და კუალად იტყჳს: ვითარცა მომავლინე მე სოფლად მამაო, მეცა წარვავლინებ მათ სოფლად და მათთჳს წმინდა ვყოფ თავსა ჩემსა, რაჲთა იგინიცა იყვნენ წმიდა ჭეშმარიტებით. არა ამათთვის ხოლო გკითხავ, არამედ ყოველთათვის, რომელთა ჰრწმენეს სიტყჳთა მათითა ჩემდა მომართ; რაჲთა ყოველნი ერთ იყვნენ ვითარცა შენ, მამაო, ჩემდამო და მე*(152) შენდამი, რაჲთა იგინიცა ჩუენ შორის ერთ იყვნენ. და კუალად რაჲთა იყვნენ ერთ ვითარცა ჩუენ ერთ ვართ. და კვალად მამაო რომელნი ესე მომცენ  მე მემნებავს რაჲთა სადაცა მე ვიყო იგინიცა ჩემ თანა იყვნენ, რაჲთა ხედვიდენ დიდებასა ჩემსა: (იოანე 17.17-24) ესე და უმრავლესი ამისა რავდენი იგი წერილ არს წმინდასა სახარებასა შინა აღთქუმანი და ნეტარებანი, რომელნი აღუთქუნა ქრისტემან ზოგად ყოველთა მოციქულთა და არა მარტოდ პეტრეს, ხოლოდ ჩუენ თჳთოეულად, არა აღვწერეთ უმეტესისა განვრცელებისათჳს და რომელნი გულისხმისყოფით იკითხვიდენ ყოველნივე ცხადად ეუწყოს, თუ ვითარ სწორებით მისცა ჴელმწიფებაჲ შეკრვისა და განჴსნისა. პირველად პეტრეს უბრძანა ესე და მერმე ზოგად ყოველთავე უბრძანა.

ამენ გეტყჳ თქუენ, რაოდენი შეჰკრათ ქუეყანასა ზედა, კრულ*(153) იყოს იგი ცათა შინა და რაოდენნი განხსნათ ქუეყანასა ზედა ხსნილ იყოს იგი ცათა შინა. და კვალად ზოგად უბრძანა წარვედით და მოიმოწაფენით ყოველნი წარმართნი: და მერმე სულისა წმიდისა მადლი და ნიჭი ზოგად მისცა და სწორად განუყო და რაჲ საკვირველ არს ზოგად ყოვლისავე აღთქმისა და ნეტარებისა მიცემაჲ, ვინათგან განსჯასა მას საშინელსა, ათორმეტთა საყდართა უბრძანა დასხდომაჲ. მაშა ამიერ გეუწყოს ვითარმედ არა რაჲ მეტი მიუცია სხუათა მოციქულთა ზედა პეტრეჲსთჳს და უკეთუ მას ცალკე უბრძანა შეკრჳსა და განჴსნისა ჴელმწიფება და სხუასა რაოდენსაცა იგინი იქადიან პეტრესთჳს, არცცა ერთი არს სხუაჲ მოციქულთაგანი, რომელსაცა თჳთუეულად სხუაჲ და სხუაჲ მადლი*(154) არა მისცა უფალმან. იხილე იოვანე, თუ ვითარ საყვარელი იყო ქრისტესი: ვითარ სხუათაგან შეუკადრებელსა და მიუახლებელსა საქმესა ამან ხელ ყო მიახლებად და მკერდსა ღმრთის სიტყვისასა მიეყრდნა და ისწავლნა საიდუმლონი დაფარულნი. მერმე ძედ დედისა თჳსისა უწოდა უფალმან და მშობელი თჳსი მას შეჰვედრა, თუმცაღა პეტრე მოციქულმან ძედ ღმრთისა(დ) აღიარა ქრისტე, ამან ძედ ღმრთისად და თანასწორად მამისა და პირველ საუკუნეთა მამისა თანა ღმერთად აღიარა და სულისა წმიდისა ღმრთაებაჲ და მამისაგან გამოსლვაჲ ამან გამოგვიცხადა და აღგვიწერა და სხუაჲ რაოდენნი ღმრთისმეტყუელებანი წერილ არიან. იხილე კუალად იაკობ ძმაჲ იოვანესი, ვითარ იგიცა საყუარელი იყო ქრისტესი, ვითარ ყოველსავე დაფარულსა საიდუმლოსა პეტრეს თანა და*(155) იოანესა, ამასცა გამოუცხადებდა ღმერთი, ვითარ იგი მთასაცა ზედა თაბორსა დიდებულსა ფერიცვალებასა ესმა უსმენელი ხმაჲ მამისა და იხილა უხილავი ღმრთაებაჲ ძისა და სხუაჲ მრავალი დაფარული საიდუმლოჲ გამოეცხადა ჴორცითა ამით განხრწნადითა: და მერმე პირველ ყოველთასა ამან შესვა სასუმელი იგი სიკუდილისა ქრისტჱსთჳს ჰეროდეს მიერ.

იხილე ანდრიასიცა სიყვარული ქრისტეს მიმართ, ვითარ პირველ ყოველთასა ესე დაემოწაფა ერთისა სიტყჳსა სმენითა, რაჟამს იოვანე ნათლისმცემელი იტყოდა: აჰა ტარიგი ღმრთისა რომელმან აღიხუნეს ცოდვანი სოფლისანი. მყის შეუდგა ქრისტესა და მერმე ძმაჲ თვისი პეტრე ამან მოჰგუარა ქრისტესა და ესე იქმნა მიზეზ მისისა მის მოწაფობისა, ვითარცა სახარებაჲ იოვანესი გუაუწყებს. და უკანაჲსკნელ*(156) ესეცა მსგავსად მხსნელისა ჯვარს ეცვა.

იხილე ფილიპესიცა იგი სრული საზომი, თუ ვითარი კადნიერებაჲ აქუნდა ქრისტეს მიმართ და სიყვარული, რომელიესე ვერვინ იკადრა სხუამან მოციქულთაგანმან კითხვად, ხოლო ესე კადნიერ იქმნა და ჰკითხეს: უფალო გვიჩუენე ჩუენ მამაშენი. მიუგო უფალმან: ფილიპე, რომელმან მე მიხილა იხილა მამაჲ ჩემი და არა უწყია, რამეთუ მე მამისა თანა და მამაჲ ჩემ თანა?(იოანე 14.8-9) და უკანაჲსკნელ ესეცა მსგავსად მხსნელისა ჯუარითა დაისაჯა.

ხოლო მათესი გესმისთ დღითი-დღედ, თუ ვითარ ღირს იქმნა აღწერად სახარებისა და ყოველსავე განგებულებასა ქრისტესსა, ბუნებასა და ქუეყანასა ზედა ქცევასა და მერმე საშინელსა მეორედ მოსვლასა აღგვიწერს და ყოველსა დაფარულსა საიდუმლოსა გამოგვიცხადებს, ეგრეთვე მარკოზ და ლუკა დაღაცათუ*(157) არა არიან თავთა მათ ათორმეტთაგანი, არამედ იგინიცა არა თუ დაკლებულ საზომსა მათსა.

ხოლო თომასი რაღაჲ ვთქუა, რამეთუ ყოველთა უწყით ვითარი სრული სიყვარული და ღირსი ყოვლისა ქებისა კადნიერებაჲ აქუნდა ქრისტეს მიმართ, რამეთუ ოდეს ლაზარეს სნეულებაჲ ეუწყა ქრისტესა, ენება წარსლვად ჰურიასტანედ, რამეთუ მაშინ წიაღ იორდანესა იქცეოდა გალილეისასა. მაშინ მოწაფენი ყოველნი შეორგულდეს შიშისათვის ჰურიათასა და ეტყოდეს ქრისტესა: უფალო აწღა გეძიებდეს შენ ჰურიანი ქვისა დაკრებად და კუალად მუნვე მიხვალა(?) მაშინ თომა კადნიერ იქმნა და უშიშ უფროჲს ყოველთა მათ მოწაფეთასა და ეტყოდა მოციქულთა: მოგუალედ მივიდეთ რაÁთა მოვწყდეთ ჩუენცა მის თანა. ესე არს თომასი იგი უშიშებაჲ და სხუათა მოციქულთა ზედა უმხნესი და უაღრესი სიყვარული*(158) ქრისტესი. მერმე ყოვლად მკუდრეთით აღდგომისა კეთილი ურწმუნოებაჲ ხელით განხილვა წყლულებათა ქრისტეს(ა)თა და საღმრთოსა გუერდისა და ღმერთად და უფლად აღიარება მისი. და მერმე უკანაჲსკნელ ესეცა ღირს იქმნა ლახვრისა მიერ მოწყვლითა სიკვდილისა. ეგრეთვე პავლესი რაჲღა ითქუმის, რომელი ყოველთა უკანაჲსკნელ გამორჩეულ იქმნა და ყოველთა წინა წარუსწრო საღმრთოითა მჴურვალებისა სიყვარულითა და უფროჲს ყოველთასა დაშურა, ვითარცა თვით აღწერს. იერუსალემით ვიდრე ილორიკ*დმდე ქადაგა სახარებაჲ ქრისტესი და უზეშთაესსაცა მადლსა და უმეტესსა გამოცხადებასა ესე ღირს იქმნა, ხოლო ესრეთ რაჲ განვრცელდა თხრობა მოციქულთა, (და) უმეტესი დაუტევე რაჲთა არა საწყინო თქუენდა იყოს, ხოლო ესეცა ამისთვის აღვწერე*(159) რაჲთა არა უკნინეს და უდარეს ჰგონებდეთ ერთსა ერთისა მიმართ და ერთისა ამაღლებითა სხუანი ყოველნი დაამდაბლოთ ანუ ერთისა უზეშთაესისა პატივითა ათორმეტნივე უპატიო ჰქმნეთ და მერმე იგინიცა შეურაცხ იქმნეს, რამეთუ ერთისა უმეტესი დიდებაჲ, სახჱ ყოვლისა უდიდებულობაჲ არს, ხოლო ჩუენ საზომისაებრ და ნიჭისა ქრისტესისა ზოგად ყოველთავე ვადიდებთ და განმაძლიერებელსა მათასა და ღმერთად და უფლად მათ მიერ ქადაგებულსა ქრისტესა უფროსად აღვამაღლებთ თანა მამით და სულითურთ.

ხოლო უკუეთუ გნებავსთ საღმრთოთა წერილთაგანცა ძუელისა სჯულისათა მოვიღოთ უმტკიცესი წამებაჲ, რაჲთა უცხადესად გეუწყნენ თანასწორებაჲ და ერთობაჲ მათი და არა სილაღე და დიდობაჲ ურთიერთასი*(160) მათ შორის.

იტყვის წინასწარმეტყველი დავით: ყოველსა ქუეყანასა განჴდა ჴმა მათი და კიდეთა სოფლისათა სიტყუანი მათნი: ესე ზოგად ყოველთათჳსვე თქუა და არა სადა გამოაჩინა უმცირეს უდიდესობაჲ მათ შორის და კუალად იტყჳს:

მამათა შენთა წილ იქმნნეს შვილნი შენნი და დაადგინენ იგინი მთავრად ყოველსა ქუეყანასა ზედა.

ანუ აქა სადაღა ჩანს უდარეს უაღრესობაჲ, არამედ ყოველნი სწორად მამათა წილ თქუნა, რომელ არიან ათორმეტნი მამათმთავარნი და მათ წილ მთავრად დადგინებად მოასწავა ყოველსა ქუეყანასა ზედა წმიდანი მოციქულნი, რაჲთა ათორმეტთა მამათმთავართა შვილნი ესენი არიან, რამეთუ ყოველნი სწორად თქუნა და არა თუ ერთი სხუათა ზედა მთავრად.

კუალად იტყჳს იგივე: განძღეს ჭამადითა და დაუტევეს ნეშტი ყრმათა მათთა: ამას მათ ზედა იტყჳს,*(161) ოდეს ქრისტემან მეუფემან ხუთნი ათასნი მამაკაცნი ხუთითა პურითა განაძღნა და ნეშტი იგი დაუტევეს ყრმათა მათთა, რომელ არს ნამუსრევი მათგან დანეშტებული ათორმეტი გოდორი და აღიკიდეს ათორმეტთავე მოციქულთა, რომელ არიან ყრმანი მათნი, რამეთუ შვილნი ჰურიათანი არიან წმიდანი მოციქულნი და არა ვინ დაშთა ათორმეტთა მათგანი, რომელმანცა არა იტვირთა სავსე გოდორი: არცა პეტრე და ანდრია, არცა იაკობ და იოვანე, ეგრეთვე მთავრად დადგინებაცა ყოვლისა სოფლისა ზოგად განიყვეს და არასადა მოესწავა წინასწარმეტყუელთაგან, თუმცა ანუ მთავრობაჲ ერთმან სხუათა ზედა მეტი მიიღო. ანუ ნამუსრევითა გოდორი ერთმან ნაკლები იტვირთა.

ეგრეთვე მოსეს მიერ მოასწავნეს ათორმეტთა მათ მოციქულთათვის და სხუათა*(162) მათ სამეოცდაათთათვის, რაჟამს იგი წარმოიყუანნა ზღვით მეწამულით ძენი იერუსალიმისანი და მოიყვანა იერუსალემად და მუნ იყო ათორმეტი წყარო წყლისა და სამეოცდაათი ხე დანაკის კუდისა, რომელნი იყუნეს ჭეშმარიტნი სახენი წმიდათა მოციქულთანი და არა სადა ითქუა მათ შორის უდიდეს უმცირესობაჲ.

ეგრეთვე ელიას მიერ მოესწავა, რაჟამს იგი დარღუეული საკურთხეველი განკურნა ათორმეტთა ლოდთა მიერ შესაწირავად მსხვერპლისა. ესეცა ჭეშმარიტი მოსწავება იყო ათორმეტთა მოციქულთა და არცა აქა ჩანს ლოდნი იგი ერთი რომელიმე მეტ ყოფილი მეორესა ზედა. კუალად მოსეს მიერი იგი ათორმეტი წყაროჲ ერთისა კლდისაგან გამოსრული, რამეთუ კლდეჲ იგი იყო ქრისტე, ვითარცა სთარგმნის*(163) მოციქული პავლე, ხოლო ათორმეტნი იგი წყარონი მისგან გამოსრულნი წმიდანი მოციქულნი იყვნეს და არასადა წერილ არს თუმცა ერთი წყარო მეორესა ზედა უდიდესი იყო, არამედ ათორმეტნივე სწორად გამოეცნეს კლდისა მისგან. ეგრეთვე ქრისტესაგან ათორმეტნი მოციქულნი.

ეგრეთვე ახალსა ამას აღთქუმასა შინა ხილვაჲ იგი იოვანე ღმრთისმეტყუელისა მოიხსენე, რაჟამს იხილა ზეცისა იგი იერუსალიმი და ზღუდეთა მისთათჳს იტყვის: და ზღუდესა მის ქალაქისასა აქუნდეს ათორმეტნი საფუძველნი და მათ ზედა ათორმეტნი სახელნი ათორმეტთა მათ მოციქულთა კრავისათანი: (გამოცხადება იოვანესი 21.14) და არცა აქა იპოების უდიდეს უმცირესობაჲ, არცა უაღრეს უდარესობაჲ, რაჲთა საფუძველნი*(164) იგი ერთი მეორესა არა მეტობდა, რომელთა სახელნი ეწერა ათორმეტთა მოციქულთანი, არამედ სწორ იყვნეს საზომითა.

კუალად წერილ არს მის მიერვე: და მდინარისა მის ამიერ და წიაღსავალ ძელი ცხორებისაჲ, ნაყოფის გამომღებელი ათორმეტთა ნაყოფთა, ყოველთა თუეთა მომცემელი თვისისა მის ნაყოფისაჲ და ფურცელნი იგი მის ხისანი საკურნებელად წარმართთა. (იოვანეს გამოცხადება 22.2-3). ესეცა იხილე თუ სადა სჩანს დიდებულებაჲ ერთიმეორესა ზედა, რამეთუ სწორის ნაყოფის მომცემი იყო ხეჲ იგი ცხორებისაჲ ათორმეტთა თუეთა შინა თითოჲსა ნაყოფისა, რამეთუ ესენი ყოველნი ჭეშმარიტნი და ცხადნი მოსწავებანი ათორმეტთა მოციქულთანი არიან და ყოველთა სწორებასა და ერთობასა ესე ყოველნი გამოაჩინებენ.*(165)

და კუალად იხილე ცხადიცა ესე და ხილული მზჱ ვითარ ვალს მ(ზ)ის ათორმეტთა ეტლთა ზედა, რაჲთა წელიწადსა შინა თჳთეულსა თუეთა შინა თითოსა ეტლსა ზედა აღვალს და ეგრეთ მოვლის სიმრგულესა ცისასა. ეგრეთვე საცნაური იგი მზჱ უხილავთა მათთჳს გულისხმაყავ და უკეთუ გამოეძიებდე მრავალი ესევითარი სახეჱ ეპოოს საღმრთოთა წერილთა შინა წმიდათა ათორმეტთა მოციქულთათვის, ვითარმედ სწორ არიან და ერთ პატივნი და არა არს ერთი მეორესა ზედა მთავარ და არცა მისცემიეს ქრისტეს მიერ ჴელმწიფებაჲ ერთი ერთისა ზედა და მთავრობაჲ, არამედ ძმობაჲ და ერთობაჲ, ვითარცა იტყჳს, ვითარმედ: თქუენ ყოველნი ძმანი ხართ: და კუალად*(166) იტყჳს ვითარმედ, რაჲთა ყოველნი ერთ იყვნენ, ვითარცა შენ მამაო ჩემდამო და მე შენდამო და სხუაჲ ყოველი, რაჲცა იგი წერილ არს წმიდასა სახარებასა შინა მათისა ერთობისათჳს, ეგრეთ გვრწმენეს და ვადიდებთ განმაძლიერებელსა მათსა, მეუფესა ქრისტესა ღმერთსა ჩვენსა თანა მამით და სულით წმიდითურთ.